Η ευρωζώνη «ομοσπονδοποιείται»

Στο τεύχος Δεκεμβρίου 2012 – Ιανουαρίου 2013, ο καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων και Διεθνούς Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Σωτήρης Ντάλης, καταγράφει το πώς οι ακολουθούμενες οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπονομεύουν την υπόστασή της και το μέλλον της. Μια πορεία προς την «ομοσπονδοποίηση» είναι μονόδρομος και, όπως φαίνεται, τουλάχιστον η ευρωζώνη βαδίζει ήδη προς την κατεύθυνση αυτή.

Ο διδάκτωρ ιστορίας του ΑΠΘ, Σταύρος Γ. Ντάγιος, με αφορμή την συμπλήρωση των 100 χρόνων από την δημιουργία του κράτους της ανεξάρτητης Αλβανίας μελετά την συμπεριφορά της τόσο στο εσωτερικό μέτωπο όσο και στην διεθνή σκηνή. Η Αλβανία σήμερα εμφανίζεται αναποφάσιστη σχετικά με την πορεία που θέλει να ακολουθήσει, επηρεασμένη κυρίως από τον έντονο αλβανικό εθνικισμό που παρατηρείται σε ευρέα λαϊκά στρώματα. Το δίλημμά της τελικά είναι αν θα προσπαθήσει να προσεγγίσει την Ευρώπη ή θα ακολουθήσει μια πορεία εκτός της Ε.Ε.

Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Νικήτας Νικητάκος, γράφει για την γεωπολιτική που αναπτύσσεται γύρω από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Ο χάρτης του διεθνούς ενεργειακού ανταγωνισμού θα επηρεάζεται στο μέλλον από την ύπαρξη ή μη επαρκούς ηλιοφάνειας, ανέμου και κυμάτων όπως και σπάνιων μετάλλων και τεχνολογικής ικανότητας. Νέες χώρες θα αναδειχθούν ως ισχυροί ενεργειακοί παίκτες.

Ο Joost R. Hiltermann από το Κέντρο Διεθνών Σπουδών του ΜΙΤ, εξετάζει την ανανεωμένη σημασία που έχει το κουρδικό στοιχείο στη Μέση Ανατολή καθώς εξελίσσεται το δράμα στη Συρία. Επιπροσθέτως, το ιρακινό Κουρδιστάν θριαμβολογεί για τον νεοανακαλυφθέντα πετρελαϊκό πλούτο του και απομακρύνεται από τη βίαιη και δυσλειτουργική κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης. Ωστόσο, η ίδρυση ανεξάρτητου κράτους, που αποτελεί το ύψιστο όραμα των Κούρδων του Ιράκ, μάλλον θα αναβληθεί για ακόμη μια φορά.

Στο μέτωπο της οικονομίας, ο Ruchir Sharma, επικεφαλής Αναδυόμενων Αγορών και Παγκόσμιας Μακροοικονομίας στην Morgan Stanley Investment Management, αναλύει την άνοδο «των υπολοίπων» χωρών, όπως χαρακτηριστικά αναφέρονται οι αναδυόμενες δυνάμεις της εποχής μας, με την Βραζιλία, την Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα να ηγούνται. Αλλά, όπως αποδεικνύει, η διεθνής οικονομική σύγκλιση είναι μύθος. Λίγες χώρες μπορούν να αντέξουν την ασυνήθιστα ταχεία ανάπτυξη για μια δεκαετία, και ακόμη λιγότερες για περισσότερο από αυτό. Τώρα που τα χρόνια της άνθησης τελείωσαν, οι χώρες BRIC παραπατάνε.

Ο καθηγητής Οικονομικής και Management των Μεταφορών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Ιωάννης Κ. Μουρμούρης, υποστηρίζει ότι αντίθετα με την ευρέως διαδεδομένη άποψη, οι μεταφορικοί άξονες δεν είναι απολύτως συνυφασμένοι με την ανάπτυξη, ιδίως τα τελευταία χρόνια που η τεχνολογική πρόοδος έχει μειώσει την ανάγκη του μεταφορικού έργου. Στην Ελλάδα η απλή αυτή αλήθεια είναι ακόμη ακατανόητη. Και γι’ αυτό τα σχεδιαζόμενα μεταφορικά έργα αποτελούν συνήθως σπατάλη πόρων.

Ο καθηγητής Κοινωνιολογίας και Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, Lane Kenworthy, μελετά τις συνθήκες κοινωνικής ανισότητας στις ΗΠΑ και πώς αυτές επηρεάζουν τις ευκαιρίες των αμερικανών. Όπως διαπιστώνει, πρόσφατα, η κοινωνικοοικονομική ανισότητα αυξήθηκε. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τώρα λιγότερη κοινωνική κινητικότητα από όση άλλα πλούσια έθνη. Είναι δύσκολο πλέον να τα καταφέρεις στην Αμερική…

Προβλήματα, όμως, αντιμετωπίζει πλέον και ο Πούτιν. Όπως γράφει ο Thane Gustafson, καθηγητής Διακυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο Georgetown, η παραγωγή φθηνού ρωσικού πετρελαίου εξαντλείται και η μεγαλύτερη ελπίδα της Ρωσίας για απάντηση στην κρίση έρχεται να υπενθυμίσει το είδος των αλλαγών υπέρ των οποίων πιέζουν για χρόνια οι φιλελεύθεροι μεταρρυθμιστές. Ο πρόεδρος Πούτιν θα πρέπει να επιλέξει το σωστό μίγμα πολιτικής ανάμεσα στο δικό του όραμα, εκείνο του νυν πρωθυπουργού Ντμίτρι Μεντβέντεφ και εκείνο του πρώην υπουργού Οικονομικών Αλεξέι Κουντρίν.

Σχετικά με την αμερικανική πολιτική στην Ασία, ο Robert S. Ross, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κολέγιο της Βοστό¬νης και αντεπιστέλλον μέλος του John King Fairbank Centre για τις κινεζικές σπουδές στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, τονίζει ότι η «στροφή» του προέδρου Ομπάμα με την ενίσχυση των αμερικανικών στρατιωτικών και διπλωματικών δεσμών στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού στηρίζεται σε μια σοβαρή παρερμηνεία του στόχου. Η Κίνα παραμένει πολύ πιο αδύναμη και βαθιά ανασφαλής σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Για να κάνει το Πεκίνο πιο συνεργάσιμο, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να κατευνάσει τις αγωνίες της Κίνας και όχι να τις εκμεταλλευθεί.

Επίσης, ο Andrew F Krepinevich Jr., πρόεδρος στο Center for Strategic and Budgetary Assessments, υποστηρίζει ότι καθώς οι δυτικοί αμυντικοί προϋπολογισμοί συρρικνώνονται, το κόστος της προβολής ισχύος αυξάνεται και το εύρος των συμφερόντων που χρήζουν προστασίας επεκτείνεται. Για να τετραγωνίσει τον κύκλο αυτό, το Πεντάγωνο πρέπει να κάνει μια δραματική αλλαγή στη στρατηγική του. Θα πρέπει να στρέψει το βλέμμα του μακριά από την αντιμετώπιση των κλασικών διασυνοριακών επιδρομών και να επιδιώξει αλλαγές καθεστώτων που θα ακολουθούνται από μέτρα υπέρ της σταθερότητας - και να επικεντρωθεί στην εξασφάλιση της πρόσβασής του σε βασικές περιοχές του κόσμου και στα παγκόσμια κοινά αγαθά.

Τέλος, ο Fredrik Logevall, καθηγητής Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Cornell, εξιστορεί το πως η κυβέρνηση των Βορείων, στον πόλεμο του Βιετνάμ, υπήρξε πολύ πιο διχασμένη και αποκαρδιωμένη σε σχέση με ό, τι είναι γενικά παραδεκτό. Εντούτοις, παραμένει γεγονός ότι οι πιθανότητες επιτυχίας για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους στον Νότο ήταν πάντοτε πολύ μικρές.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr