Η επιστροφή του Μουκτάντα αλ – Σαντρ

Αλλά ο Σαντρ δεν το είχε εύκολο να επηρεάζει τον Μαλίκι. Αντίθετα, ο Μαλίκι χρησιμοποίησε την νέα του θητεία για να κατηγορήσει την σουνιτική αντιπολίτευση, να περιθωριοποιήσει τους Κούρδους και, με άλλα λόγια, να εδραιώσει την εξουσία του. Για να γίνει αυτό, ο πρωθυπουργός συνδύασε τις απειλές και την επιλεκτική εφαρμογή νόμου κατά των αντιπάλων του, συμπεριλαμβανομένης μιας πολιτικά υποκινούμενης εικονικής δίκης με κατηγορίες κατά του πρώην αντιπροέδρου του Ιράκ Ταρίκ αλ - Χασίμι, ο οποίος είναι σουνίτης, για τρομοκρατία. Εν τω μεταξύ, ο Μαλίκι παραγκώνισε επίσης τον Σαντρ και τα διάφορα σιιτικά κόμματα. Όλες μαζί αυτές οι εξελίξεις δημιούργησαν αντίκτυπο εναντίον του πρωθυπουργού και ξεσήκωσαν καταγγελίες για μια νέα δικτατορία που ριζώνει στην Βαγδάτη.

ΜΙΑ ΜΕΤΡΙΟΠΑΘΗΣ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ

Στο πλαίσιο αυτό, ο Σαντρ άρχισε να αλλάζει την στάση του. Το 2012, άρχισε να αποστασιοποιείται από το Ιράν, επιρρίπτοντας την ευθύνη για την προηγούμενη θρησκευτική βία σε άλλες ομάδες που υποστηρίζονταν από το Ιράν, ιδιαίτερα την Asaib Ahl al-Haq – μια ομάδα που αποσπάσθηκε από τον Στρατό του Μαχντί και υποστήριξε τον Μαλίκι. Τον περασμένο Απρίλιο, ο Σαντρ συντάχθηκε δημοσίως με την συμμαχία του προέδρου της περιφερειακής κυβέρνησης του Κουρδιστάν, Μασούντ Μπαρζανί, και του ηγέτη του υποστηριζόμενου από σουνίτες Ιρακινού Σνασπισμού, Αγιάντ Αλαουί, για να καταγγείλει τις πολιτικές του Μαλίκι ως αυταρχικές και για να απαιτήσει μια ψηφοφορία για πρόταση μομφής εναντίον του πρωθυπουργού. Ήταν σαφής σχετικά με τους λόγους του να κάνει κάτι τέτοιο λέγοντας: «Οι ενέργειες περιθωριοποίησης. . . και πολιτικοποίησης του δικαστικού συστήματος. . . οδηγούν σε μια δικτατορία [και]. . . η χρήση των ενόπλων δυνάμεων ή του δικαστικού σώματος για την εξάλειψη [των αντιπάλων] αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος».

Τον Δεκέμβριο του 2012, ο Σαντρ παρουσίασε και πάλι τη νέα στάση του. Εκείνο τον μήνα, αρκετές σουνιτικής πλειοψηφίας επαρχίες ξέσπασαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις αδικίες που προκλήθηκαν από την κυβέρνηση Μαλίκι. Ο Σαντρ έσπευσε να δηλώσει την υποστήριξή του στους διαδηλωτές – οι οποίοι κατάγονταν από τις ίδιες κοινότητες που η πολιτοφυλακή του είχε σφαγιάσει κατά τα προηγούμενα έτη - και υιοθέτησε σχεδόν το σύνολο των αιτημάτων τους. Μάλιστα, προχώρησε τόσο πολύ ώστε να κάνει μια πολύ σπάνια δημόσια εμφάνιση στην οποία προσευχήθηκε μαζί με σουνίτες κληρικούς σε ένα από τα τζαμιά - ορόσημα των σουνιτών της Βαγδάτης και πραγματοποίησε στη συνέχεια, μια επίσκεψη σε μία από τις εκκλησίες της Βαγδάτης, η οποία είχε γίνει στόχος μιας θανάσιμης επίθεσης το 2010.

Τώρα πλέον προβαίνει συχνά σε γραπτές δηλώσεις που είναι πολύ πιο ανεκτικές προς τους μη-σιίτες και, αναμφισβήτητα, απολύτως λογικές. «Δεν μπορείς να παλέψεις τον σεχταρισμό με περισσότερο σεχταρισμό», έγραψε στους σουνίτες διαδηλωτές τον Δεκέμβριο του 2012. Αυτά τα λόγια δείχνουν μια δέσμευση για την ενότητα και την μη βία, αλλά προέρχονται από τον ίδιο τον άνθρωπο του οποίου οι οπαδοί, μόλις πριν από λίγα χρόνια, συνήθως σκότωναν και λεηλατούσαν τους θρησκευτικούς τους εχθρούς.

Τώρα που οι ΗΠΑ έχουν αποσυρθεί από το Ιράκ, οι σουνίτες έχουν περιθωριοποιηθεί, τόσο πολιτικά όσο και στρατιωτικά και οι Κούρδοι είναι ανήσυχοι για το αν θα βρουν έναν σιίτη εταίρο εκτός από τον Μαλίκι, ο Σαντρ βλέπει μια ευκαιρία να επιστρέψει στην πολιτική σκηνή και να πετύχει εκεί που προηγουμένως είχε αποτύχει. Πολλοί παράγοντες καθοδηγούν αυτή την νέα, μετριοπαθή προσέγγιση. Πρώτον, οι στρατιωτικές δυνάμεις του Σαντρ είναι αδύναμες και δεν μπορούν να αντέξουν άλλη ανοικτή αντιπαράθεση με την κυβέρνηση του Ιράκ. Επειδή η ισορροπία των δυνάμεων έχει μετατοπιστεί σημαντικά εις βάρος του Σαντρ, θα πρέπει να κερδίσει τώρα τις καρδιές και τα μυαλά αν θέλει την πολιτική εξουσία. Με το αναθεωρημένο του μήνυμα της μετριοπάθειας και της ενότητας, επιδιώκει να επωφεληθεί από την ευρέως διαδεδομένη απογοήτευση για την κυβέρνηση Μαλίκι.

Επιπλέον, το πολιτικό κίνημα του Σαντρ κατακερματίστηκε κατά την διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών. Ο Σαντρ φοβάται επίσης ότι ο Μαλίκι, θα τον περιθωριοποιήσει, από τη στιγμή που θα συνεργαστεί με τους Άραβες σουνίτες. Εν τω μεταξύ, η Asaib Ahl al-Haq, η ομάδα που αποσχίστηκε από τον Στρατό του Μαχντί, δημιουργεί το δικό της πολιτικό κόμμα ώστε να αμφισβητήσει τον Σαντρ στον πυρήνα της εκλογικής του βάσης. Η πρόκληση για τον Σαντρ, ως εκ τούτου, είναι να βρει έναν τρόπο να διατηρήσει την βάση των υποστηρικτών του και επίσης να προσελκύσει εγκαίρως νέους οπαδούς ως τις επόμενες επαρχιακές και γενικές εκλογές του Ιράκ, τον Απρίλιο του 2013 και στις αρχές του 2014, αντίστοιχα.

Τελικά, είναι πιθανό ο Σαντρ να βλέπει τον εαυτό ως πιθανό διάδοχο του σιίτη κληρικού με την μεγαλύτερη επιρροή στο Ιράκ, του Μεγάλου Αγιατολάχ Αλί αλ-Σιστανί. Για να αντιμετωπιστεί έτσι, ο Σαντρ πρέπει να εγκαταλείψει την βίαιη φήμη του. Η εξασφάλιση μιας τέτοιας θέσης θα του επιτρέψει να λάβει έναν πιο ενεργό ρόλο στην πολιτική και να εμπνεύσει μια εικόνα κληρικού στην ιρακινή πολιτική σκηνή.

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΔΙΚΑΙΩΣΗ

Από την πλευρά των αντιπάλων του Μαλίκι, το νέο πρόσωπο του Σαντρ παρουσιάζει ένα αίνιγμα. Αν «αγκαλιάσουν» τον νέο Σαντρ, κινδυνεύουν να ενδυναμώσουν έναν πρώην εχθρό που έχει βάψει τα χέρια του με αίμα. Αλλά αν τον απορρίψουν, είναι πιθανό ότι θα επιστρέψει στους παλιούς, βίαιους τρόπους του. Οι Ιρακινοί θα ήταν φρόνιμο να εκτιμήσουν την ειλικρίνεια της στάσης του Σαντρ, χωρίς να τον αποκλείουν. Υπάρχει ένας αριθμός πιθανών δοκιμών. Αρχικά, οι Ιρακινοί θα πρέπει να παροτρύνουν τον Σαντρ να διευρύνει το κίνημά του σε ένα δια-σεχταριστικό κόμμα που να αποδέχεται ως μέλη του και μη σιίτες. Στην πραγματικότητα, συμπεριλαμβάνοντας του Κούρδους, τους σουνίτες και άλλες ομάδες θα σηματοδοτήσει σε όλες τις εθνοτικές μειονότητες και τις αιρέσεις ότι ο Σαντρ τους βλέπει ως ίσους και όχι ως κατώτερους αιρετικούς.