Μια ματιά στο τεύχος Μαρτίου

Με μια σειρά θεμάτων που καλύπτουν μεγάλο εύρος των διεθνών θεμάτων που εξελίσσονται αυτή την εποχή κυκλοφορεί το τεύχος Μαρτίου του Foreign Affairs, The Hellenic Edition.

Ειδικότερα, ο πρώην πρύτανης και ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Χρήστος Β. Μασσαλάς μαζί με τη νομικό Βασιλική Διάφα-Καμπουρίδη, υποστηρίζουν ότι υπό το βάρος της οικονομικής και ηθικής κρίσης των σημερινών κοινωνιών, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι απομακρύνονται από την πολιτική και ταυτόχρονα από την ίδια την δημοκρατία. Αυτό σημαίνει αύξηση του κινδύνου για επιστροφή σε ολοκληρωτικά καθεστώτα; Η πιθανότητα είναι μικρή αλλά είναι σαφές ότι είναι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στο σημερινό πολιτικό μοντέλο.

Τα μαθήματα δημοκρατικής μετάβασης από Γαλλία, Ιταλία και Γερμανία χρησιμοποιεί η Sheri Berman, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Κολέγιο Barnard, στο πανεπιστήμιο Columbia, για να εξηγήσει γιατί δεν πρέπει να είναι κανείς απαισιόδοξος για την Αραβική Άνοιξη, λόγω της μετεπαναστατικής αναταραχής που βιώνει τώρα η Μέση Ανατολή. Υποστηρίζει ότι όπως έχει δείξει η ιστορία των πολιτικών εξελίξεων σε άλλες περιπτώσεις, τα πράγματα είναι σε καλό δρόμο.

Υπάρχει, βεβαίως και η αντίθετη άποψη. Σύμφωνα με τον Seth G. Jones, καθηγητή στη Σχολή Προωθημένων Διεθνών Μελετών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, οι αραβικές εξεγέρσεις του 2011, κάποτε μια μεγάλη πηγή ελπίδας για τους λάτρεις της δημοκρατίας, έχουν δώσει τη θέση τους σε συγκρούσεις μεταξύ σεχτών και σε πολιτική αστάθεια. Η Μέση Ανατολή δεν έχει αποτινάξει ακόμη την αυταρχική κηδεμονία της, και ο κόσμος χρειάζεται μια πολιτική που θα αντικατοπτρίζει αυτή την πραγματικότητα.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Οι Περικλής Γκόγκας και Ιωάννης Πραγγίδης, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και λέκτορας στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης αντίστοιχα, σημειώνουν ότι η μελέτη των οικονομικών στοιχείων συχνά αποκαλύπτει πως οι ευρέως διαδεδομένες πεποιθήσεις δεν στηρίζονται πάντα σε γερές βάσεις. Το ίδιο ισχύει και για τις διαφορές μεταξύ ευρωπαϊκού βορρά και ευρωπαϊκού νότου. Σήμερα, καθώς η κρίση «ωριμάζει» έρχεται η ώρα να χρησιμοποιηθούν τα υπάρχοντα στοιχεία ώστε να δοθεί μια καθοριστική θεραπεία στην οικονομία και να επανέλθει η Ευρώπη στην ανάπτυξη.

Στο ίδιο πλαίσιο, ο Θεοφάνης Α. Γέμτος, καθηγητής στο Τμήμα Γεωπονίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας υπογραμμίζει την σημασία της ελληνικής γεωργίας στην προσπάθεια της οικονομικής ανάκαμψης. Αποφάσεις όπως η αναδιάρθρωση ενός εκατ. στρεμμάτων από την παραγωγή σιτηρών στην παραγωγή οπωροκηπευτικών, αναφέρει χαρακτηριστικά, θα μπορούσε να αποδώσει άμεσα επιπλέον ένα δισ. ευρώ στο αγροτικό εισόδημα και 50.000 νέες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης.

Ο Δρ. Ιωάννης Μυλωνάκης, διδάκτωρ Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών και παλαιότερα μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου περιγράφει το πώς, μετά από πολλά χρόνια αναποτελεσματικών διαπραγματεύσεων που οδήγησαν πολλές χώρες στο να τον παρακάμψουν με διμερείς ή πολυμερείς συμφωνίες, ο ΠΟΕ προσπαθεί να αναβιώσει την ισχύ του, με νέο επικεφαλής, προκειμένου να χαρίσει περισσότερο βάθος στην παγκόσμια οικονομία.

ΕΛΛΗΝΟ-ΤΟΥΡΚΙΚΑ

Στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ο Χαράλαμπος Τσαρδανίδης, Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, αποδομεί μερικές από τις επίμονες αντιλήψεις που ταλανίζουν την ελληνική διπλωματία σε σχέση με την Τουρκία, καθώς πλησιάζει η ώρα για αποφάσεις σε κρίσιμα ζητήματα.

Από την πλευρά τους οι Δρ. Aref Al-Obeid, διδάκτωρ του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και καθηγητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, και Κλεάνθης Κυριακίδης, Αντιπλοίαρχος του Πολεμικού Ναυτικού με Masters από το Harvard Kennedy School και το Naval Postgraduate School, καταρρίπτουν τον παγκόσμιο μύθο ότι το Ισλάμ είναι μια βίαιη και επιθετική θρησκεία. Αν εξετάσει κανείς μια προς μία τις παραδοχές αυτού του μύθου, καταλήγει σε πολύ διαφορετικά συμπεράσματα.

Ο ΔΙΕΘΝΗΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΗΠΑ

Τροφή στην συζήτηση σχετικά με το ποια πρέπει να είναι η νέα στάση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής δίνουν δύο άρθρα με εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις.

Ο Barry R. Posen, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο ΜΙΤ (Massachusetts Institute of Technology) θεωρεί ότι η απειθάρχητη, πανάκριβη και αιματηρή αμερικανική υψηλή στρατηγική έχει προκαλέσει ανείπωτη βλάβη στην εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Είναι καιρός να εγκαταλειφθεί αυτή η ηγεμονική προσέγγιση και να αντικατασταθεί από μια στρατηγική αυτοσυγκράτησης, εγκαταλείποντας την αναμόρφωση του πλανήτη και εμμένοντας στην προστασία των στενών συμφερόντων εθνικής ασφάλειας.

Αντίθετα, ο Stephen G. Brooks, αναπληρωτής καθηγητής Διακυβέρνησης στο Dartmouth College, ο G. John Ikenberry, καθηγητής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Princeton και ο William C. Wohlforth, καθηγητής Διακυβέρνησης στο Dartmouth College, υποστηρίζουν ότι τώρα, περισσότερο από ποτέ, το να υποκύψουν οι ΗΠΑ στον πειρασμό ν’ αποτραβηχτούν από τον κόσμο θα ήταν λάθος, αφού η υψηλή στρατηγική δεσμεύσεων υπηρέτησε εξαιρετικά τη χώρα κατά την τελευταία εξηκονταετία, συμβάλλοντας στην πρόληψη συγκρούσεων στις πλέον σημαντικές περιοχές του κόσμου, διατηρώντας σε εγρήγορση την παγκόσμια οικονομία και διευκολύνοντας τη διεθνή συνεργασία.

Ο ΑΝΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο Max Boot, βασικός συνεργάτης για μελέτες εθνικής ασφάλειας στο Council on Foreign Relations, γράφει ότι οι αυθεντίες τείνουν να αντιμετωπίζουν την τρομοκρατία και τις τακτικές των ανταρτών ως κάτι νέο, αλλά τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Παρά το γεγονός ότι οι σχετικές υποθέσεις έχουν αλλάξει με την πάροδο των ετών - από τον φυλετισμό, στον φιλελευθερισμό και τον εθνικισμό, από τον σοσιαλισμό, στον εξτρεμισμό της τζιχάντ – ο ανταρτοπόλεμος και οι επιχειρήσεις των τρομοκρατών ήταν πανταχού παρόντες σε όλη την ιστορία και παρήγαγαν σταθερά θανατηφόρα αποτελέσματα.

Ο Fred Kaplan, αρθρογράφος και συγγραφέας, περιγράφει με απολαυστικά άμεσο τρόπο την προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών στην αντιεξέγερση, βασισμένη στον στρατηγό Ντέιβιντ Πετρέους, που βοήθησε να παραχθούν εντυπωσιακά αποτελέσματα σε περιοχές του Ιράκ και του Αφγανιστάν. Εκ των υστέρων, όμως, η αναστάτωση για το δόγμα αυτό φαίνεται υπερβολική. Πέτυχε απλώς τακτικούς στόχους και μόνο σε συνδυασμό με άλλους, μη-στρατιωτικούς παράγοντες.

Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΑΣΙΑΣ

Τέλος, η επικείμενη απόσυρση των συμμαχικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν το 2014 πυροδοτεί ανησυχίες για αυξημένη ένταση των προκλήσεων ασφάλειας στην ήδη ασταθή περιοχή, ενώ παράλληλα, όπως αναλύει η Ιωάννα Ζυγά, που εργάζεται στη Υποεπιτροπή Ασφάλειας και Άμυνας της Γενικής Διεύθυνσης Εξωτερικών Πολιτικών της Ένωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας για την επαναχάραξη των στρατηγικών σχεδιασμών των μεγάλων δυνάμεων που ανταγωνίζονται στην γεωπολιτική σκακιέρα της Κεντρικής Ασίας.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr