Ο πληθωρισμός καλείται να σώσει την οικονομία της ευρωζώνης | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο πληθωρισμός καλείται να σώσει την οικονομία της ευρωζώνης

Ασύγχρονοι κύκλοι και σύγκλιση στην ΕΕ

Οι διαφορές, ανάμεσα στις χώρες, που προκύπτουν στους πραγματικούς μισθούς, όπως δείχνουν πρόσφατες μελέτες για την περίπτωση της Ευρωζώνης (IMF, 2012), οφείλεται εν πολλοίς στη διαφορά παραγωγικότητας και όχι σε μεγέθη που ανήκουν στον πιο στενό πυρήνα του όρου της ανταγωνιστικότητας όπως είναι οι τιμές και το μοναδιαίο κόστος εργασίας. Τα γενικά στοιχεία της πορείας του ευρώ δείχνουν μια έλλειψη σύγκλισης των χωρών της ζώνης του ευρώ στην αποδοτικότητα της εργασίας όπως αυτή εκφράζεται μέσω των τεχνολογικών βελτιώσεων, της εκπαίδευσης, των υποδομών κ.τ.λ. Είναι επίσης σημαντικό να παρατηρήσουμε ότι το ευρώ ως ενιαίο νόμισμα δεν ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τα επίπεδα της ανεργίας στις χώρες της ζώνης του ευρώ, αφού στα πρώτα χρόνια υιοθέτησής του και έως το 2007 υπήρχε σύγκλιση των ποσοστών μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης.

Αν προσέξουμε το σύνολο της Ευρωζώνης, θα παρατηρήσουμε ότι όλα τα χρόνια πλην ελαχίστων εξαιρέσεων επιτυγχάνονται σημαντικά εμπορικά πλεονάσματα (βέβαια με το μεγαλύτερο μέρος να προέρχεται από τις εξαγωγές της Γερμανίας). Η Ευρωζώνη καταφέρνει να λειτουργεί ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές. Την ίδια περίοδο η ισοτιμία ευρώ δολαρίου κυμαίνεται σε υψηλά για το ευρώ επίπεδα. Δηλαδή, το σταθερό εμπορικό πλεόνασμα της Ευρωζώνης δεν οφείλεται σε ένα υποτιμημένο ευρώ.

Παραδόξως, η ίδια εικόνα ισχύει και ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης. Το σχετικό επίπεδο των τιμών των εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών δεν αποτελεί τον κυριότερο προσδιοριστικό παράγοντα των ανισορροπιών των εμπορικών ισοζυγίων. Παράλληλα, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ είναι σταθερά ελλειμματικό καθ’ όλη τη διάρκεια των δεκαετιών του ’90 και του ‘00, παρ’ όλο που το δολάριο υποτιμήθηκε από το 2004 έως και σήμερα έναντι των κυριοτέρων νομισμάτων. Με άλλα λόγια, η μείωση των τιμών των αμερικανικών προϊόντων στο εξωτερικό δε βοήθησε στην εξάλειψη του ελλείμματος. Οι λόγοι στην περίπτωση των ΗΠΑ οφείλονται κυρίως στην προτίμηση που δείχνουν οι περισσότερες χώρες να επενδύουν σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα από τις ΗΠΑ, διότι η ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού τομέα σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες δεν είναι αρκετά ισχυρή (έτσι εξηγούνται και τα χαμηλά επιτόκια στις ΗΠΑ). Βέβαια, μέρος αυτού του ελλείμματος χρηματοδοτείται από τις επενδύσεις των αμερικανικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό, οι οποίες είναι ιδιαίτερα αυξανόμενες τα τελευταία χρόνια.

Ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΩΣ «ΦΑΡΜΑΚΟ»

Το συμπέρασμα, όμως, είναι ότι τα νομισματικά μεγέθη (όπως είναι οι τιμές των προϊόντων, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες κ.τ.λ) μακροχρόνια δεν επηρεάζουν τις εξελίξεις στον πραγματικό τομέα της οικονομίας, όπως είναι η παραγωγή και η απασχόληση, παρά μόνο βραχυχρόνια. Η αρχή αυτή είναι γνωστή ως «ουδετερότητα του χρήματος» (money neutrality). Με βάση αυτήν την παραδοχή φαίνεται να κερδίζει έδαφος ή υπόθεση ότι τα εμπορικά ελλείμματα δημιουργήθηκαν κυρίως εξαιτίας των χαμηλών πραγματικών επιτοκίων μετά την υιοθέτηση του ευρώ αλλά και της προσδοκίας για σύγκλιση και όχι λόγω της έλλειψης ανταγωνιστικότητας των χωρών της περιφέρειας έναντι των χωρών του Βορρά.

Το ζητούμενο λοιπόν στην Ευρωζώνη είναι η επόμενη ημέρα: αυτή στο επίκεντρο έχει την ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας και της μείωσης της ανεργίας μέσω της μείωσης των εμπορικών ελλειμμάτων των αδύναμων χωρών της.

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως μια κεντρική οικονομική πολιτική η οποία ευνοεί τον πληθωρισμό με ταυτόχρονες επενδύσεις στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας μπορούν να αποτελέσουν τον οδηγό για έξοδο από την κρίση. Ο πληθωρισμός φαίνεται να δημιουργεί πολύ λιγότερα προβλήματα από αυτά τα οποία λύνει, όπως για παράδειγμα η σταδιακή μείωση του ονομαστικού χρέους, ενώ παράλληλα δεν επιδεινώνει το εμπορικό έλλειμμα στο βαθμό που μέχρι σήμερα πίστευαν οι περισσότεροι οικονομολόγοι. Βέβαια, τα μέτρα αυτά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την ανάγκη για ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης ούτε την έλλειψη κλαδικής πολιτικής μεταξύ των χωρών και φυσικά την ορθολογικοποίηση των κρατικών δαπανών και δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr