Πώς η Θάτσερ έσωσε την Βρετανία – και έχασε την Ευρώπη | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς η Θάτσερ έσωσε την Βρετανία – και έχασε την Ευρώπη

Η εξωτερική πολιτική της Σιδηράς Κυρίας

Εκεί που τελικά η Θάτσερ απελευθερώθηκε, ήταν στην τρίτη προτεραιότητά της, η οποία ήταν η ανησυχία της για την γερμανική δύναμη [4] - και μια σχετική βαθιά αμφιθυμία σχετικά με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ήταν ένθερμη υποστηρικτής της ευρωπαϊκής κοινής αγοράς, εν μέρει λόγω της πίστης της στο ελεύθερο εμπόριο και εν μέρει επειδή σκεπτόταν ότι μια ανανεωμένη και οικονομικά ισχυρή Ευρώπη θα συμβάλει στην συγκράτηση της Σοβιετικής Ένωσης. Ταυτόχρονα, όμως, η Θάτσερ ανήκε σε μια γενιά που είχε περάσει από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και φυσικά φοβόταν την γερμανική δύναμη και την ενοποίηση της Γερμανίας. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, άρχισε να βλέπει την αυξανόμενη επιρροή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες όχι μόνο ως μια καταπάτηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων του βρετανικού λαού, αλλά και ως μέσο για την επανάκτηση της γερμανικής δύναμης στην ήπειρο. Αυτό την απομάκρυνε όχι μόνο από τους Γάλλους, για τους οποίους η Ευρώπη ήταν μια εφεύρεση ανάσχεσης των ιστορικών εχθρών της, αλλά και από τον καγκελάριο της Γερμανίας, Χέλμουτ Κολ, του οποίου την ειλικρινή βούληση για μια ενωμένη Ευρώπη, λανθασμένα την εξέλαβε ως το φύλλο συκής για την επανάκτηση της γερμανικής δύναμης.

Το 1989-90, η δέσμευση της Θάτσερ στην δημοκρατία και ο φόβος της Γερμανίας ήταν σε άμεση αντίφαση. Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου και η κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ άνοιξε τον δρόμο στον γερμανικό λαό να εκφράσει την δημοκρατική επιθυμία του για επανένωση. Η Θάτσερ εξέφρασε τότε την ανησυχία ότι μια ενωμένη δημοκρατία «για άλλη μια φορά, θα κυριαρχήσει στο σύνολο της Ευρώπης». Για κάποιο διάστημα, φαινόταν ότι θα συνεργαζόταν με τον Γκορμπατσόφ και τον Γάλλο πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν ώστε να το αποτρέψει. Με μεγάλη δυσκολία οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι προσωπικοί της σύμβουλοι την έπεισαν να δεχτεί το αναπόφευκτο.

Σχεδόν 25 χρόνια αργότερα, καθώς η Ευρώπη παλεύει με την οικονομική κρίση και το συνεχώς διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ του Βερολίνου και της υπόλοιπης ηπείρου, οι ανησυχίες της Θάτσερ δεν φαίνονται τόσο υπερβολικές - όχι λόγω κάποιας μοχθηρίας προς την πλευρά της Γερμανίας, αλλά λόγω της ραγισμένης δομής του κοινού νομίσματος και του μεγέθους της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Η έλλειψη φαντασίας που επέδειξε η Θάτσερ στην δεκαετία του 1980 ήταν να επιμείνει στην επανεθνικοποίηση των εξουσιών που όδευαν προς τις Βρυξέλλες, αντί να επιτρέψει στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες να «επενδύσουν» στο σχέδιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης δημοκρατικά, μέσω της δημιουργίας ενός ενιαίου εκλογικού και πολιτικού χώρου. Φυσικά, η προκύπτουσα απώλεια της βρετανικής κυριαρχίας θα ήταν απαράδεκτη για την Θάτσερ και βεβαίως και για τον βρετανικό λαό. Όμως, ένα τέτοιο πρόγραμμα θα μπορούσε τουλάχιστον να έχει δώσει στο Λονδίνο μια θετική ατζέντα προς την Ευρώπη, αντί της αμφιταλαντευόμενης προσέγγισης των τριών τελευταίων δεκαετιών.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/139154/brendan-simms/how-thatcher...

Συνδέσεις:
[1] http://projectdemocraticunion.org/Home.aspx
[2] http://www.amazon.com/Europe-Struggle-Supremacy-1453-Present/dp/0465013333
[3] http://www.amazon.com/Unfinest-Hour-Britain-Destruction-Bosnia/dp/014028...
[4] http://bit.ly/12DLWQB

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr