Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου επί ξυρού ακμής | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου επί ξυρού ακμής

Οι συγκλίσεις, οι διαφορές, οι καθυστερήσεις και η εκλογή νέου επικεφαλής

Η ελληνική γεωργία επηρεάζεται άμεσα, αλλά και έμμεσα, από τις διαπραγματεύσεις του Γύρου Ντόχα επιδιώκοντας την αναγνώριση της γεωργίας σε πολυλειτουργικό τομέα. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η γενικότερη ανάπτυξη μιας γεωγραφικής περιοχής και ως εκ τούτου μπορούν να δικαιολογηθούν μέτρα οικονομικής στήριξης των αγροτικών επιχειρήσεων της περιοχής. Επίσης, η ελληνική γεωργία επηρεάζεται από την πολιτική έμμεσων επιδοτήσεων των αγροτικών προϊόντων των ΗΠΑ, μέσω εξαγωγικών πιστώσεων και επισιτιστικής βοήθειας, αλλά και των μονοπωλιακών Κρατικών Εμπορικών Εταιριών κρατών μελών, όπως της Αυστραλίας, του Καναδά και της Νέας Ζηλανδίας.

Η περαιτέρω μείωση των δασμών και των δασμολογικών ποσοστώσεων των ευαίσθητων αγροτικών προϊόντων αποτελεί άλλο ένα θέμα ιδιαίτερης προσοχής για την Ελλάδα, όπως και το θέμα των τροπικών προϊόντων. Το θέμα αυτό επηρεάζει άμεσα και τις άλλες μεσογειακές χώρες καθώς πολλά προϊόντα που δηλώνονται από τις αναπτυσσόμενες χώρες ως τροπικά, συμπίπτουν με τα μεσογειακά. Τέλος, η προστασία του καθεστώτος των τιμών εισόδου των οπωροκηπευτικών προϊόντων αποτελεί κύρια πηγή κινδύνου για την ελληνική αγροτική παραγωγή καθώς επηρεάζεται άμεσα το σύστημα των τιμών εισόδου των οπωροκηπευτικών στην εγχώρια αγορά.

Η κατηγορία των Μη Γεωργικών Προϊόντων (ΝΑΜΑ) αποτελεί διεθνώς το 90% της αξίας των εξαγόμενων εμπορευμάτων και περιλαμβάνει τα βιομηχανικά προϊόντα, τα καύσιμα, τα αλιευτικά και τα δασικά προϊόντα. Οι στόχοι των διαπραγματεύσεων για τα μη γεωργικά προϊόντα αναφέρονται με σαφήνεια στο κείμενο της 4ης Υπουργικής Διακήρυξης της Ντόχα (2001) και περιλαμβάνει:

1. Μείωση ή εξάλειψη των δασμών, δασμολογικών κορυφών, υψηλών δασμών, κλιμάκωση των δασμών καθώς και μη δασμολογικών εμποδίων, κυρίως για προϊόντα εξαγωγικού ενδιαφέροντος των αναπτυσσόμενων κρατών μελών ΠΟΕ.
2. Συνολική κάλυψη των προϊόντων, χωρίς εξαιρέσεις.
3. Δέσμευση για τα εξειδικευμένα ενδιαφέροντα και ανάγκες των Αναπτυσσόμενων και Λιγότερο Αναπτυσσόμενων Χωρών.

Ουσιαστικά, το κύριο θέμα των διαπραγματεύσεων των μη αγροτικών προϊόντων αφορά στη μέθοδο και στους συντελεστές υπολογισμού μείωσης των δασμών καθώς και στις ευελιξίες που θα απολαμβάνουν οι Αναπτυσσόμενες χώρες. Οι αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ανοικτές με χαμηλούς εισαγωγικούς δασμούς (4% περίπου) και κινδυνεύουν άμεσα από τα φτηνά εισαγόμενα προϊόντα (π.χ. υποδήματα) των αναδυόμενων οικονομιών.

Η Συμφωνία για την Προστασία των Πνευματικής Ιδιοκτησίας (TRIPS, 1995) αποτελεί την πλέον εμπεριστατωμένη πολυμερή Συμφωνία που επηρεάζει το Διεθνές Εμπόριο και περιλαμβάνει τομείς όπως, 1) οι γεωγραφικές ενδείξεις, 2) τα συγγραφικά δικαιώματα και δικαιώματα δημιουργού, 3) τα βιομηχανικά σχέδια, 4) τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, 5) τις τοπογραφίες ολοκληρωμένων κυκλωμάτων και 6) την προστασία μη αποκαλυφθεισών πληροφοριών. Η Συμφωνία προβλέπει τους ελάχιστους κανόνες προστασίας για κάθε έναν από τους παραπάνω τομείς με την προσθήκη συμμόρφωσης με τους κανόνες του Παγκοσμίου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (WIPO) καθώς και των Συμφωνιών των Παρισίων (προστασία βιομηχανικής ιδιοκτησίας) και της Βέρνης (προστασία δικαιωμάτων δημιουργού).

Στις γεωγραφικές ενδείξεις που αφορούν στα κρασιά και τα οινοπνευματώδη έχει προβλεφθεί μια επιπρόσθετη προστασία με τη δημιουργία ενός διεθνούς συστήματος καταχώρησης κρασιών. Για το θέμα αυτό, και λόγω της σημαντικότητας για τις οικονομίες των κρατών μελών, έχει προκύψει έντονη διαφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ και Αυστραλίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει το μητρώο οίνων να είναι νομικά δεσμευτικό με δυνατότητα επιβολής κυρώσεων μέσω του οργάνου επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ. Αντίθετα, οι ΗΠΑ και η Αυστραλία αντιπροτείνουν την καθιέρωση μιας απλής βάσης δεδομένων, όπου οι ενδεχόμενες παραβιάσεις θα επιλύονται από τα εθνικά δικαστήρια. Το θέμα είναι αρκετά σημαντικό καθώς οι περισσότερες από τις Αναπτυσσόμενες και Ελάχιστα Αναπτυγμένες Χώρες έχουν προβάλει το αίτημα επέκτασης της επιπρόσθετης προστασίας και σε άλλα προϊόντα, εκτός από τους οίνους και τα οινοπνευματώδη. Όπως προαναφέρθηκε, η φέτα και το ούζο περιλαμβάνονται στον κατάλογο προστατευόμενων προϊόντων με γεωγραφική ένδειξη, όμως παρατηρείται διεθνώς καταχρηστική χρήση από τρίτες χώρες, τόσο της ονομασίας όσο και της παραγωγής των προϊόντων.

Ο τομέας των Υπηρεσιών στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την ελληνική οικονομία συμμετέχοντας κατά 2/3 στο ΑΕΠ της χώρας. Οι δε εισπράξεις από τις ελληνικές εξαγωγές Υπηρεσιών υπερβαίνουν κατά πολύ τις εισπράξεις από τις εξαγωγές αγαθών. Σε όλες τις Αναπτυγμένες, αλλά και τις Αναπτυσσόμενες χώρες, ο τομέας των Υπηρεσιών αναπτύσσεται ταχύτερα από τους τομείς της Γεωργίας και της Βιομηχανίας. Στις Αναπτυγμένες χώρες μάλιστα καλύπτει ποσοστό μεγαλύτερο του 70% του ΑΕΠ τους, ενώ οι εξαγωγές Υπηρεσιών τους αποτελούν σχεδόν το 1/5 των διεθνών συναλλαγών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγέα και εξαγωγέα Υπηρεσιών παγκοσμίως, ακολουθούμενη από τις χώρες της Ασίας και της Βόρειας Αμερικής. Η σημαντική θέση που κατέχει η Ελλάδα στο παγκόσμιο εμπόριο Υπηρεσιών οφείλεται στη μεγάλη ανάπτυξη των εξαγωγών στις Υπηρεσίες Μεταφορών (Ναυτιλία) και στις Τουριστικές Υπηρεσίες, όπως επίσης και στον Κατασκευαστικό τομέα (κατασκευαστικές εταιρίες σε Ανατολική Ευρώπη και Μέση Ανατολή).

Στο πλαίσιο του ΠΟΕ, το Εμπόριο στις Υπηρεσίες καλύπτεται από τη Γενική Συμφωνία Εμπορίου Υπηρεσιών (GATS) και περιλαμβάνει τις Υπηρεσίες Επιχειρηματικής Δράσης, τις Χρηματοπιστωτικές και Ασφαλιστικές Υπηρεσίες, τις Τηλεπικοινωνίες, το Ηλεκτρονικό Εμπόριο, τις Ταχυδρομικές και Μεταφορικές Υπηρεσίες, Υπηρεσίες Αρχιτεκτονικής και Μηχανικής καθώς και τις Περιβαλλοντικές και Τουριστικές Υπηρεσίες. Επίσης, περιλαμβάνει την παροχή υπηρεσιών σε διασυνοριακό επίπεδο (mode 1), κατανάλωσης υπηρεσιών στο εξωτερικό (mode 2), άμεσων επενδύσεων για παροχή εμπορικών υπηρεσιών (mode 3) και φυσικής παρουσίας εργαζομένων στο εξωτερικό (mode 4).