Τι κατάφεραν οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τι κατάφεραν οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας

Νέες προκλήσεις από το 2015 και μετά
Περίληψη: 

Από την σύλληψή τους το 2000, οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας (Millennium Development Goals) έχουν ριζοσπαστικοποιήσει την παγκόσμια επιχειρηματική βοήθεια, θέτοντας συγκεκριμένους στόχους για να συμβάλουν στην κινητοποίηση και την καθοδήγηση των αναπτυξιακών προσπαθειών. Έχουν ενθαρρύνει τους ηγέτες του κόσμου να αντιμετωπίσουν πολλαπλές διαστάσεις της φτώχειας και ταυτόχρονα παρείχαν ένα πρότυπο για την αξιολόγηση των επιδόσεων. Καθώς διαφαίνεται η λήξη τους το 2015, έχει έρθει η ώρα να κατοχυρωθούν αυτές οι επιτυχίες και να επικεντρωθούμε σε αυτό που έρχεται μετά.

Ο JOHN W. MCARTHUR είναι βασικός συνεργάτης στο Παγκόσμιο Ινστιτούτο Fung (Fung Global Institute) και στο Ίδρυμα του ΟΗΕ και εξωτερικός βασικός συνεργάτης στο Brookings Institution. Από το 2002 ως το 2006 ήταν Διαχειριστής και Αναπληρωτής Διευθυντής στο Millennium Project του ΟΗΕ. Μπορείτε να τον ακολουθείτε στο Twitter στο @mcarthur.

Για περισσότερο από μια δεκαετία, οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας (Millennium Development Goals) - μια σειρά από χρονικά δεσμευτικούς στόχους που συμφωνήθηκαν από αρχηγούς κρατών το 2000 - έχουν ενοποιήσει, χαλυβδώσει και επεκτείνει την προσπάθεια να βοηθηθούν οι φτωχότεροι άνθρωποι του κόσμου. Το συνολικό όραμα της μείωσης κατά το ήμισυ της ακραίας φτώχειας σε παγκόσμιο επίπεδο έως το 2015, το οποίο βασίζεται σε μια σειρά από συγκεκριμένους στόχους, έχει συγκεντρώσει προσοχή και πόρους για θέματα κατά τα άλλα ξεχασμένα. Οι ΑΣΧ έχουν κινητοποιήσει κυβερνητικούς και επιχειρηματικούς ηγέτες για να δωρίσουν δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε εργαλεία σωτηρίας, όπως αντιρετροϊκά φάρμακα και σύγχρονες κουνουπιέρες. Οι στόχοι έχουν προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ δημόσιων, ιδιωτικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ), παρέχοντας μια κοινή γλώσσα και φέρνοντας κοντά ανόμοιους φορείς. Στην ομιλία του, το 2008, στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ο φιλάνθρωπος Μπιλ Γκέιτς αποκάλεσε τους στόχους «την καλύτερη ιδέα που έχω δει ποτέ για να εστιάσει ο κόσμος στην καταπολέμηση της παγκόσμιας φτώχειας».

Οι στόχοι θα λήξουν στις 31 Δεκεμβρίου 2015, και η συζήτηση για το τι θα πρέπει να ακολουθήσει βρίσκεται τώρα σε πλήρη εξέλιξη. Φέτος, μια υψηλού επιπέδου ομάδα των Ηνωμένων Εθνών, υπό την συμπροεδρία του βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, της προέδρου της Λιβερίας Ellen Johnson Sirleaf και του προέδρου της Ινδονησίας, Susilo Bambang Yudhoyono, θα υποβάλει τις συστάσεις της για μια νέα ατζέντα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα μέλη της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ θα εξετάσουν αυτές τις συστάσεις, με τις αναπτυσσόμενες δυνάμεις όπως η Βραζιλία, η Κίνα, η Ινδία και η Νιγηρία, να παίζουν αναμφίβολα σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση οποιασδήποτε νέας συμφωνίας. Αλλά πριν από τη λήψη απόφασης για ένα νέο πλαίσιο, η διεθνής κοινότητα πρέπει να αξιολογήσει τι ακριβώς έχουν πετύχει μέχρι στιγμής οι προσπάθειες για τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας (ΑΣΧ).

ΔΟΥΛΕΥΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΟΝΕΙΡΟ

Οι ΑΣΧ δεν είναι μια μονολιθική πολιτική που ακολουθεί μια ενιαία τροχιά. Σε τελική ανάλυση, δεν είναι τίποτα περισσότερο από στόχους που τέθηκαν από τους ηγέτες του κόσμου και στη συνέχεια επαναβεβαιώθηκαν σε πολλές περιπτώσεις. Οι στόχοι της χιλιετίας δεν είχαν γεννηθεί με ένα σχέδιο, έναν προϋπολογισμό ή μια συγκεκριμένη χαρτογράφηση ευθυνών. Πολλοί σκέφτονται τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας ως στόχους του ΟΗΕ, δεδομένου ότι οι συμφωνίες επετεύχθησαν σε συνόδους κορυφής των Ηνωμένων Εθνών και είναι οι αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών που γενικά ηγήθηκαν στις επακόλουθες προσπάθειες συντονισμού και της υποβολής εκθέσεων. Αλλά η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη. Κανένα μεμονωμένο άτομο ή οργανισμός δεν είναι υπεύθυνος για την επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας. Αντ’ αυτού, αμέτρητοι δημόσιοι, ιδιωτικοί, και μη κερδοσκοπικοί φορείς - εργαζόμενοι μαζί και ανεξάρτητα, σε ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες - έχουν προωθήσει τους στόχους. Εν μέσω αυτής της πολυπλοκότητας, τα επιτεύγματα προς την επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας είναι ακόμη πιο εντυπωσιακά. Οι στόχοι έχουν φέρει την διάσπαρτη διεθνή αναπτυξιακή κοινότητα πιο κοντά.

Πριν να σχεδιαστούν οι ΑΣΧ, δεν υπήρχε κοινό πλαίσιο για την προώθηση της παγκόσμιας ανάπτυξης. Αφότου τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος, πολλές πλούσιες χώρες περιέκοψαν τους προϋπολογισμούς τους που κατευθυνόταν σε βοήθεια σε ξένες χώρες και εστίασαν προς το εσωτερικό, στις εγχώριες προτεραιότητες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, ο προϋπολογισμός για βοήθεια σε ξένες χώρες έφτασε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα το 1997, στο 0,09% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος. Εν τω μεταξύ, στη δεκαετία του 1990, θεσμικοί φορείς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) ενθάρρυναν τις ανεπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες να περιορίσουν τις δαπάνες τους σε δημόσια προγράμματα - στο όνομα της κυβερνητικής αποτελεσματικότητας - ως προϋπόθεση για λήψη υποστήριξης.

Τα αποτελέσματα ήταν ανησυχητικά. Η Αφρική υπέστη μια γενιά στασιμότητας, με αύξηση της παιδικής θνησιμότητας και των θανάτων από φτώχεια καθώς και μείωση στο προσδόκιμο ζωής. Οι οικονομικές κρίσεις και η απειλή της αυξανόμενης ανισότητας βασάνισε την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Το κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης απέκτησε τέτοια δύναμη ώστε τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1999, σε αυτό που κατέληξε να ονομάζεται «η Μάχη στο Σιάτλ», οι διαδηλωτές ανάγκασαν τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου να ακυρώσει σημαντικές συναντήσεις στο παρά πέντε.

Οι υποψίες από την πλευρά της κοινωνίας των πολιτών μεταφέρθηκαν στις πολιτικές συζητήσεις. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) πρότεινε συγκεκριμένα κριτήρια «διεθνών αναπτυξιακών στόχων» για τις χορηγικές προσπάθειες. Η πρόταση του ΟΟΣΑ αργότερα συνυπογράφηκε από τους επικεφαλής του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και των Ηνωμένων Εθνών. Σε απάντηση, ο Konrad Raiser, ο τότε επικεφαλής του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών, ένας ελάχιστα ζωηρός ριζοσπάστης, έγραψε στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν για να μεταφέρει την έκπληξη και την απογοήτευσή του για το ότι ο Ανάν είχε υιοθετήσει μια «άσκηση προπαγάνδας για τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των οποίων οι πολιτικές πιστεύεται ευρέως ότι είναι στη ρίζα πολλών από τα πιο σοβαρά κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φτωχοί σε όλο τον κόσμο».