Οι σχέσεις Ελλάδας – ΠΓΔΜ

Η πολιτική αστάθεια, η οποία κλιμακώθηκε το Δεκέμβριο του 2012, προκάλεσε την άμεση επέμβαση της ΕΕ και στη συνέχεια την επίσκεψη του αρμόδιου για ζητήματα διεύρυνσης Ευρωπαίου επιτρόπου, Σ. Φούλε, στη χώρα. Στόχος ήταν η οικοδόμηση διαύλων επικοινω-νίας και πολιτικής συνεργασίας προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πολιτική κρίση αλλά και ζητήματα που αφορούσαν την ελευθερία του Τύπου. Οι καταγεγραμμένες εσωτερικές, ενδο-κυβερνητικές και διεθνοτικές έριδες απειλούν όχι μόνο την εσωτερική συνοχή της χώρας αλλά και τους μακροστρατηγικούς στόχους που έχει θέσει η ηγεσία της ΠΓΔΜ. Αυτό υπογράμμισε στα Σκόπια ο κ. Φούλε, προσπαθώντας να υπερτονίσει σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις και στους εθνοτικούς εκπροσώπους την ανάγκη υιοθέτησης μιας κοινής στρατηγικής έναντι του ζητήματος του ονόματος και της ένταξης της χώρας στον ευρω-ατλαντικό άξονα. Η διαμεσολάβηση του κ. Φούλε πέτυχε την προσωρινή άρση του πολιτικού αδιεξόδου στη χώρα, αφού η πολιτική αστάθεια απειλούσε την ολοκλήρωση του Ενταξιακού Διαλόγου Υψηλού Επιπέδου ανάμεσα στην ΕΕ και την ΠΓΔΜ. Μια εκ των θεματικών αποτελούσε η ενίσχυση του κράτους δικαίου και η ελευθερία του Τύπου και της έκφρασης, πεδία στα οποία καταγράφονται διαχρονικά αρνητικές επιδόσεις με βάση την ευρωπαϊκή τάξη δικαίου.

Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Μπράνκο Τσερβένκοφσκι, αμφισβήτησε ευθέως την εκλογική διαδικασία δηλώνοντας δημόσια ότι η ΠΓΔΜ δεν αποτελεί κράτος δικαίου. Ο ΟΑΣΕ κατηγοριοποίησε τις παρατυπίες στην εκλογική διαδικασία σε πεδία όπως οι διπλοψηφίες, ο εκφοβισμός ψηφοφόρων και η μυστικότητα της εκλογικής διαδικασίας. Η υλοποίηση της απειλής της αντιπολίτευσης να μη συμμετάσχει στις εκλογές θα οδηγούσε σε συνθήκες εθνικού διχασμού με απρόβλεπτα αποτελέσματα για την ίδια τη χώρα αλλά και την αξιολόγηση της πορείας της από την ΕΕ. Η ηγεσία των Σκοπίων, δια στόματος του υπουργού Οικονομικών, κατήγγειλε την προσπάθεια κύκλων στη χώρα «να δημιουργήσουν συνθήκες χάους», πολιτική η οποία κατά τον ίδιο αποδοκιμάστηκε από το εκλογικό σώμα στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές.

Παρά τη διαμεσολάβηση του κ. Φούλε, καταγράφηκαν βίαιες αντιδράσεις μετά τον διορισμό του Τ. Τζαφέρι, πρώην στελέχους του UCK και μέλος του συγκυβερνώντος DUI, στη θέση του υπουργού Άμυνας. Τα γεγονότα έδειξαν την αδυναμία αποδοχής από μερίδα των πολιτών, των επιλογών που εκ των πραγμάτων επιβάλλει η συγκατοίκηση στην εξουσία των δύο πολιτικών και εθνοτικών συνιστωσών. Εν μέσω της πολιτικής κρίσης και της εύθραυστης πολιτικής εκεχειρίας, ο πρόεδρος Γ. Ιβάνοφ εξέφρασε το φόβο του για την ενταξιακή πορεία της χώρας από το πολιτικό αδιέξοδο. Η πολιτική που προωθούν τα Σκόπια οικοδομείται στην άποψη ότι η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα αποσυμφορήσει το πολιτικό κλίμα και θα εξομαλύνει την πολιτική κατάσταση. Μάλιστα, θεωρεί τη μη λήψη ημερομηνίας έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στα τέλη του περασμένου έτους ως γενεσιουργό αιτία της πολιτικής κρίσης στη χώρα.

Μετά τις τελευταίες εκλογές, η ηγεσία του Ν. Γκρούεφσκι έχει ανοίξει πολλαπλά μέτωπα στο εσωτερικό της χώρας. Η πρόκληση για τον ίδιο είναι να διατηρήσει τη συνοχή του κυβερνητικού συνασπισμού, η οποία απειλείται από έριδες με αφορμή εναλλακτικές προτάσεις για απεμπλοκή από το επί σειρά ετών αδιέξοδο με την Ελλάδα. Το αλβανικό DUI του Αλί Αχμέτι πιέζει για ένταξη στην Ατλαντική Συμμαχία δημιουργώντας σημεία τριβής σε πολιτικό επίπεδο και επίπεδο συνεργασίας ανάμεσα στις δύο εθνοτικές συνιστώσες της χώρας. Η κριτική του Ν. Γκρούεβσκι επικεντρώνεται στο γεγονός ότι ο Α. Αχμέτι δείχνει να υποτιμά τη σημασία του ονόματος της χώρας αποδίδοντας σημασία στην ένταξη αυτή καθ’ εαυτή. Η επιλογή αυτή καταδεικνύει πρώτον, μια διάσταση απόψεων όσον αφορά τις προτεραιότητες των δύο κυβερνητικών εταίρων και δεύτερον, την επιλογή τού να θεμελιώσει την πολιτική του χωρίς υποχωρήσεις έναντι της Ελλάδας. Μάλιστα, στην ανακοίνωση του κυβερνώντος κόμματος δηλώνει ανυποχώρητος από τις θέσεις του και θετικός για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ μόνο υπό τις προϋποθέσεις που έχει θέσει. Η διαφοροποίηση των δύο εταίρων αποδομεί στο εσωτερικό και στο εξωτερικό τον κοινό κυβερνητικό άξονα και δημιουργεί ένα νεφέλωμα εθνικής στρατηγικής.

Σε αυτό το περιβάλλον εσωτερικού πολιτικού κατακερματισμού προστίθενται και οι φωνές της αντιπολίτευσης που καταγγέλλει αντι-δημοκρατικές πρακτικές και συντονισμένη προσπάθεια περιορισμού της δημόσιας έκφρασής της. Οι δημόσιες δια-μαρτυρίες των Α. Αχμέτι, Μ. Τσερβενκόφσκι και Λ. Γκεοργκίεφσκι ανάγκασαν τον Γκρούεβσκι να δηλώσει ότι σέβεται τις απόψεις των πολιτικών του αντιπάλων. Διαχώρισε, ωστόσο, τη θέση του δηλώνοντας ότι η δική του άποψη εκφράζει την επίσημη πολιτική της ΠΓΔΜ ως συνταγματικός και κοινοβουλευτικός εντολοδόχος. Υπογράμμισε με έμφαση ότι η γνώμη τού κάθε πολίτη στη χώρα είναι σημαντική, υπονοώντας ότι θα εμμείνει στην απόφαση του να διεξάγει δημοψήφισμα πριν από οποιαδήποτε μεγάλη απόφαση που θα αφορά στη διένεξη γύρω από το όνομα. «Θα συμβουλευτώ τους πολίτες της χώρας για κάθε σημαντικό εθνικό θέμα», ήταν η απάντηση στους επικριτές του.

Η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι ο Ν. Γκρούεβσκι βρίσκεται υπό διεθνή πίεση για άμεση επίλυση του ζητήματος του ονόματος με την Ελλάδα. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι δεν του ασκούνται πιέσεις, αρνούμενος να δημοσιοποιήσει λεπτομέρειες γύρω από τις προτάσεις του Μάθιου Νίμιτς. Σε ερώτηση δημοσιογράφων αν το όνομα Άνω Δημοκρατία της Μακεδονίας (Upper Republic of Macedonia) συνιστά μια ικανοποιητική για τον ίδιο λύση, αρνήθηκε να κάνει σχόλια. Ερωτηματικό αποτελεί η παλαιότερη δέσμευσή του για διεξαγωγή δημοψηφίσματος πριν από την αποδοχή πολιτικής λύσης.

Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ