Αυξάνουν τα προβλήματα στην ανατολική Μεσόγειο

Η προοπτική μιας τέτοιας επίθεσης – αν και μικρή - έχει δημιουργήσει νέες απαιτήσεις για τις αμυντικές δυνάμεις τού Ισραήλ και νέους κινδύνους για τους πολίτες των ΗΠΑ και τα συμφέροντά τους. Για να αποτρέψει τη Συρία από το να κάνει μια τέτοια κίνηση, το Ισραήλ φέρεται να έχει ήδη αναπτύξει μια συστοιχία αντιπυραυλικής άμυνας Iron Dome [8] κοντά στο Τελ Αβίβ, και δοκίμασε στην Ανατολική Μεσόγειο το αντιπυραυλικό αμυντικό της σύστημα Arrow [9]. Ένα ακόμη εμπόδιο για την ανατροπή τού καθεστώτος, είναι ότι ο Άσαντ δεν είναι τόσο διεθνώς απομονωμένος όπως ο Καντάφι, και η συνθηκολόγηση της κυβέρνησής του είναι κάτι που εξωτερικοί παράγοντες, κυρίως το Ιράν και η Χεζμπολάχ, θα επιδιώξουν ενεργά να αποτρέψουν. Στην πραγματικότητα, το Ιράν και η Χεζμπολάχ ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για την έκβαση του πολέμου από όσο η Δύση, κάτι που θα πρέπει να κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες να σταματήσουν και να σκεφθούν.

Η έκταση της μελλοντικής εμπλοκής τής Μόσχας είναι πιο αβέβαιη. Παρά μια σειρά από πρόσφατες εντυπωσιακές ασκήσεις στην ανατολική Μεσόγειο [10], το ρωσικό ναυτικό δεν έχει μόνιμη παρουσία εκεί και δεν διαθέτει εξοπλισμό στην περιοχή ικανό να αντισταθμίσει τον έκτο Στόλο των ΗΠΑ. Η Μόσχα θα μπορούσε να επιχειρήσει μια πιο περιορισμένη επιχείρηση για να αποτρέψει περαιτέρω κλιμάκωση και να επανατροφοδοτήσει την Συρία μέσω της θάλασσας – επαναλαμβάνοντας μια πρακτική του Ψυχρού Πολέμου κατά τη διάρκεια των αραβο-ισραηλινών πολέμων [11]. Αλλά οι μεγάλες αποστάσεις και η έλλειψη τοπικών εγκαταστάσεων συντήρησης θα κάνουν μια τέτοια προσπάθεια δύσκολο να διατηρηθεί. Εν τω μεταξύ, αν η Ρωσία παρέμβει πάρα πολύ στη θάλασσα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως να χρησιμοποιήσουν την παρουσία της για να θέσουν μεγάλη πίεση στο Ισραήλ και την Κύπρο να αποφύγουν τη συνεργασία με την Ρωσία σχετικά με τα μελλοντικά ενεργειακά έργα. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι ένας πολύ πονηρός ηγέτης για να ξεκινήσει μια επιχείρηση με τόσο υψηλό κόστος και χαμηλή πιθανότητα επιτυχίας.

Όσο ικανοποιητική κι αν είναι ηθικά, μια νίκη των ανταρτών μπορεί να είναι για την ανατολική Μεσόγειο το πιο επικίνδυνο αποτέλεσμα από όλα. Μια τέτοια τροπή των γεγονότων θα ανοίξει ένα κενό ασφαλείας σε μια πλούσια σε πόρους και ήδη ασταθή περιοχή. Η πρόσφατη εμπειρία έχει επίσης δείξει ότι ομάδες τζιχαντιστών και σαλαφιστών σπάνια αποστρατεύονται μετά το τέλος ενός πολέμου. Έχοντας πάρει θάρρος και έχοντας αποκτήσει αντοχή στις μάχες, αυτοί οι περιπλανώμενοι ληστές προτιμούν να επεκτείνουν τον αγώνα τους σε άλλα θέατρα επιχειρήσεων - είτε πρόκειται για το Νταγκεστάν, το Μάλι, ή, σήμερα, την Συρία. Από τη σκοπιά τού Ισραήλ, επίσης, ένα καθεστώς με τον Άσαντ να ασχολείται με την εσωτερική ασφάλεια μπορεί να φαίνεται λιγότερο απειλητικό από έναν ακυβέρνητο χώρο στον οποίο θα κυριαρχούν σουνίτες αντάρτες. Παρ’ όλα τα ελαττώματά του, ο Άσαντ - όπως και ο πατέρας του – υπήρξε ένας σχετικά προβλέψιμος και προσεκτικός αντίπαλος.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους μπορεί να επιδιώξουν, επομένως, να μην αφήσουν τους τρομοκράτες να βρουν ασφαλή καταφύγια μετά την κατάρρευση του καθεστώτος, είτε με τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών ή με την ανάπτυξη επίγειων δυνάμεων. Αλλά, ακόμη και στην εξαιρετικά απίθανη περίπτωση που οι Ηνωμένες Πολιτείες ή τα τοπικά μέλη της συμμαχίας, όπως το Κατάρ, η Τουρκία ή η Σαουδική Αραβία θα ήταν πρόθυμοι να συμβάλουν με στρατεύματα στην σταθεροποίηση μετά τη σύγκρουση, οι πρόσφατες εμπειρίες στο Ιράκ και το Αφγανιστάν δεν είναι ενθαρρυντικές. Μια τέτοια προσπάθεια μπορεί να βοηθήσει τις προοπτικές τής ανάπτυξης των ενεργειακών πόρων στη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου- κυρίως με τον αναπροσανατολισμό της στρατιωτικής δράσης των ανταρτών και των πιστών τού Άσαντ στο εσωτερικό, εναντίον των δυνάμεων κατοχής. Αλλά, η μικρή πιθανότητα εκδήλωσης μιας τέτοιας εξέλιξης, καθώς και το υψηλό κόστος τής επιτυχίας της, την καθιστούν μια αμφίβολη βάση για τη χάραξη πολιτικής.

Μια τρίτη επιλογή είναι να καταλήξει η μάχη σε μια νίκη για το καθεστώς - το πιο πιθανό αποτέλεσμα εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν παρέμβουν. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, καθώς ο συριακός στρατός και η Χεζμπολάχ συνέχισαν να νικούν γύρω από βασικά αστικά κέντρα όπως το Quşayr και το Χαλέπι, η δυναμική ήταν σαφώς υπέρ της πλευράς του καθεστώτος. Σημαντικά τμήματα της χώρας πιθανόν να παραμείνουν έξω από τον έλεγχο της κυβέρνησης για μήνες και ίσως και χρόνια, αλλά αυτό δεν θα ήταν κάτι ασυνήθιστο για ένα εμφύλιο πόλεμο που είναι στις τελευταίες φάσεις του. Η πιθανότητα ενός ενδεχόμενου θριάμβου τού Άσαντ δεν θα πρέπει ακόμα να αποκλειστεί. Ακόμη και αν οι προσπάθειες της συμμαχίας όντως προοδεύσουν, οι αντάρτες δεν αποκλείεται να αποτύχουν να επωφεληθούν από την διεθνή επέμβαση.

Μια αναγέννηση του καθεστώτος Άσαντ θα παρουσιάσει αναρίθμητες προκλήσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Η περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων θα στραφεί αποφασιστικά υπέρ του Ιράν και της Χεζμπολάχ, μια εξέλιξη που θα επιδεινώσει περαιτέρω τις θαλάσσιες προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζει η ισραηλινή υπεράκτια ανάπτυξη φυσικού αερίου. Πολλοί - ίσως οι περισσότεροι - πρόσφυγες πιθανόν να αρνηθούν να επιστρέψουν στη Συρία, υπό το φόβο διώξεων. Στο εσωτερικό τής Τουρκίας, οι εγχώριες εντάσεις μεταξύ ενός κοσμικού τουρκικού στρατού και μιας ισλαμικής πολιτικής κυβέρνησης είναι πιθανό να κλιμακωθούν μετά από μια ξεκάθαρη ήττα στην εξωτερική πολιτική, η οποία θα δημιουργήσει κίνητρα για την Άγκυρα να εκμεταλλευτεί για πολιτικούς λόγους τις διαφωνίες σχετικά με το κυπριακό αέριο. Μια νίκη του Άσαντ είναι επίσης πιθανό να προκαλέσει μόνιμο πλήγμα στην αξιοπιστία των ΗΠΑ και την επιρροή τους στην περιοχή, καθώς και στην επιρροή τους στη διαμεσολάβηση σε περιφερειακές διαφορές.

Είτε η συριακή σύγκρουση συνεχίζεται με τον σημερινό αδιέξοδο τρόπο είτε τελειώσει με νίκη των επαναστατών ή του Άσαντ, αρκετές εξελίξεις μοιάζουν εντελώς αβέβαιες.