Ο πλέον καταζητούμενος του Κιργιστάν

Γιατί ο ισχυρός άνδρας τής Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, ήταν τόσο πρόθυμος να καλοδεχθεί την δυναστεία Μπακίγεφ; Ένας λόγος ήταν η αλληλεγγύη μεταξύ δικτατόρων. Για χρόνια, ο εκκεντρικός πρόεδρος της Λευκορωσίας αντιμετώπισε ένα αποδιοργανωμένο αλλά επίμονο κίνημα εγχώριας αντιπολίτευσης. Φυλάκισε μερικούς αντιπάλους, έστειλε άλλους στην εξορία, και τους χλεύασε όλους ως μαριονέτες των ξένων. Έχρισε τον οκτάχρονο γιο του ως διάδοχό του και τον έντυσε με στρατιωτικές στολές και καλοραμμένα πολιτικά κοστούμια. Το 2002, διέταξε την κατασκευή ενός τερατώδους, γυάλινου κτιρίου που ορθώνεται ψηλά πάνω από το μονότονο τοπίο τού ανατολικού Μινσκ. Διαμορφωμένο σαν ένα πολύπλευρο διαμάντι, το κτίριο λάμπει στο σκοτάδι με εναλλαγές στον φωτισμό του. Στεγάζει την εθνική βιβλιοθήκη. Το γρήγορο ανέκδοτο που βγήκε είναι ότι, στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα διαστημόπλοιο έτοιμο να εκτιναχτεί μακριά σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και να πάρει τον Λουκασένκο και το μικρό ένοπλο παρακολούθημά του σε όποιο εξωγήινο σύμπαν τούς έχει δημιουργήσει.

Ενώ είναι ακόμα εγκλωβισμένος στη Γη, ο Λουκασένκο αποκαλύφθηκε ότι είναι το τρομερό παιδί τής Ευρώπης και δεν μπορούσε να χάσει την ευκαιρία να περιφρονήσει τους ξένους επικριτές του. Η πρόσξκληση σε έναν μη επιθυμητό πουθενά έκπτωτο ξένο δικτάτορα να έρθει να μείνει στην Λευκορωσία πρέπει να έδωσε μεγάλη ικανοποίηση στον «εξωγήινο» Λουκασένκο. Εκτός αυτού, πρόσθεσε ο Γκούρεβιτς, «ο Λουκασένκο κατάλαβε ότι οι Μπακίγεφ δεν θα ζούσαν απλώς εκεί, αλλά θα έκαναν και επενδύσεις». Τοπικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο Μπακίγεφ αγόρασε ένα πολυτελές σπίτι για 2 εκατομμύρια δολάρια στα περίχωρα του Μινσκ, όπου ζούσε με μια νεαρή Κιργίζια, την ανεπίσημη δεύτερη σύζυγό του.

Προσγειωνόμενος στο Μινσκ, ο Γκούρεβιτς βγήκε εκτός τού δικτύου επιβολής τού διεθνούς δικαίου. Παρευρέθηκε και σε ένα πάρτι γενεθλίων για τον πρώην πρόεδρο της Κιργιζίας, που φάνηκε να είναι σε καλή διάθεση. Αλλά, ο Γκούρεβιτς δεν ήθελε να είναι φυγάς για το υπόλοιπο της ζωής του. Ήθελε να ασχοληθεί με τις ιταλικές κατηγορίες, να διαπραγματευθεί μια ποινή ή ακόμα και να κάνει κάποιο χρόνο φυλακή εάν ήταν απολύτως απαραίτητο. Την δίωξη στην Κιργιζία ήθελε να αποφύγει. Τελικά, ο Γκούρεβιτς μού είπε ότι ο ίδιος και ο δικηγόρος του έπεισαν τους Ιταλούς να επιτρέψουν στον ατιμασμένο επενδυτικό τραπεζίτη να επιστρέψει στη Νέα Υόρκη και να συνεχίσει την διαπραγμάτευση των ενδεχόμενων όρων τής ιταλικής τιμωρίας του.

Καθώς περίμενε την επίλυση της υπόθεσης της Ιταλίας, ο Γκούρεβιτς ζούσε χωρίς σταθερή απασχόληση. «Δεν πρόκειται να είναι βγω έξω και να βρω μια δουλειά με το ιστορικό που έχω, αλλά ευτυχώς υπάρχουν και άλλα πράγματα που μπορώ να κάνω. Παίζω στο χρηματιστήριο για λίγο χαρτζιλίκι», μου είπε. Περιστασιακές φωτογραφίες με φοίνικες και στιγμιότυπα από τον ωκεανό που ανέβασε ο ίδιος στο Twitter δείχνουν ότι δεν πεθαίνει από την πείνα.

Ρώτησα τον Γκούρεβιτς αν είχε τύψεις για αυτά που είχε κάνει στην Κιργιζία, και το ερώτημα τον έκανε να σκεφτεί για μια στιγμή πριν απαντήσει. «Οι ευκαιρίες που είδα εκεί ήταν πέρα από οτιδήποτε είχα φανταστεί στη ζωή μου», είπε τελικά. «Και νομίζω ότι έχασα την σωστή προοπτική με μερικούς τρόπους σε ορισμένα πράγματα που έχω κάνει, και που δεν έπρεπε να έχω κάνει». Σταμάτησε για να υπερασπιστεί τα πεπραγμένα του, γεγονός που υποδηλώνει ότι όταν όλα τα κακά αφαιρεθούν από όλα τα καλά, θα εξακολουθεί να υπάρχει κάτι «καθαρά θετικό» για την Κιργιζία.

Εκείνη την εποχή, δεν είχα καμία δυνατότητα να γνωρίζω ότι αυτός ο άνθρωπος με το χνουδωτό πουλόβερ που έπινε καπουτσίνο εξύφαινε άλλη μια συνωμοσία που ήταν εντυπωσιακή, ακόμη και σύμφωνα με τα υψηλά στάνταρ που κάποιος πλέον περιμένει από ένα σχέδιο του Γκούρεβιτς. Στις αρχές Σεπτεμβρίου τού 2011, ερευνητές τής αμερικανικής Securities and Exchange Commission (SEC, είναι η «Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς» των ΗΠΑ), παρατήρησε ότι κάτι περίεργο συνέβαινε με τις μετοχές της Global Industries, Ltd, μιας μικρής εταιρείας τής Λουιζιάνα που κατασκευάζει υπεράκτιες εξέδρες άντλησης πετρελαίου και αγωγούς στον Κόλπο τού Μεξικού. Μια μέρα εκείνου του μήνα, κάποιος που χειριζόταν έναν χρηματιστηριακό λογαριασμό σε μια αυστριακή τράπεζα αγόρασε μέχρι και 1.500.000 δολάρια σε μετοχές τής Global, αντιπροσωπεύοντας περίπου το ένα δέκατο του συνολικού όγκου συναλλαγών τής εταιρείας στο χρηματιστήριο Nasdaq. Ο ίδιος αγοραστής επανήλθε για περισσότερα το επόμενο πρωί, αγοράζοντας άλλα 2.000.000 δολάρια σε μετοχές τής Global, και πάλι περίπου το ένα δέκατο του ημερήσιου όγκου.

Ο μυστηριώδης αγοραστής γνώριζε προφανώς κάτι που το υπόλοιπο της αγοράς δεν ήξερε, ένα κομμάτι πληροφοριών που ήταν έτοιμο να βγάλει τις μετοχές τής Global από την αφάνεια της μικρής κεφαλαιοποίησης και να τις κάνει πολύ πιο πολύτιμες. Η αγωνία κράτησε για τρεις ημέρες έως ότου μια γαλλική εταιρεία ανακοίνωσε την εξαγορά τής Global Industries με ένα υψηλό πρίμιουμ επί τής τιμής τής μετοχής της. Ο αγοραστής μυστήριο πούλησε αμέσως τις μετοχές τής Global και κέρδισε 1,7 εκατ. δολάρια. Οι συναλλαγές είχαν το προφίλ ενός κλασικού συστήματος εκμετάλλευσης εμπιστευτικών πληροφοριών, αλλά τα λαγωνικά τής SEC δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν τον τελικό δικαιούχο. Κατάφεραν, όμως, να παγώσουν τις εισπράξεις τής τελικής πώλησης των μετοχών, καθιστώντας το κέρδος θεωρητικό.

Στο Λονδίνο, ο Μαξίμ Μπακίγεφ ήταν έξω φρενών, γιατί επρόκειτο για τα χρήματά του. Και ήταν ο Γκούρεβιτς που έδινε τις εντολές, με βάση εσωτερικές πληροφορίες που αγοράστηκαν από έναν βρετανό χρηματιστή με καλές συνδέσεις, αλλά με εμφανείς οικονομικές δυσκολίες. Ο λόγος που το ξέρουμε είναι διότι ο Γκούρεβιτς κατέγραφε κρυφά τις συνομιλίες του με τον χρηματιστή προς όφελος του FBI. Ξεκινώντας στα τέλη τού 2011, ο πολιορκημένος οικονομολόγος είχε γίνει εμπιστευτικός πληροφοριοδότης τού FBI, βοηθώντας την κυβέρνηση των ΗΠΑ να οικοδομήσει μια ποινική υπόθεση εναντίον τού Μαξίμ και του δύσμοιρου χρηματιστή, σύμφωνα με τα έγγραφα αμερικανικού δικαστηρίου.