Το νέο παραγωγικό πρότυπο που πρέπει να έχει η Ελλάδα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το νέο παραγωγικό πρότυπο που πρέπει να έχει η Ελλάδα

Ποια είναι η νέα βιομηχανική πολιτική τής Ευρωπαϊκής Ένωσης
Περίληψη: 

Την αποβιομηχάνιση η Ελλάδα την πλήρωσε και την πληρώνει ακριβά… Για να επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, η Ελλάδα πρέπει μεταξύ άλλων να επενδύσει σε μια σύγχρονη και αξιόπιστη βιομηχανική παραγωγή.

Ο ΣΠΥΡΟΣ ΕΥΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ είναι πρώην Γενικός Γραμματέας Βιομηχανίας στο Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.

Η βιομηχανία στο σύνολό της, βιώνει τα τελευταία χρόνια σημαντικές αλλαγές, με νέες τεχνικές παραγωγής που βασίζονται στις ψηφιακές τεχνολογίες, στα προηγμένα υλικά, στη ρομποτική, στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, στην ανακύκλωση και στην επαναχρησιμοποίηση των πρώτων υλών. Όλες αυτές οι εξελίξεις επηρεάζουν πολλούς τομείς, όπως η μεταποίηση, η ενέργεια, οι πρώτες ύλες, οι υποδομές, οι μεταφορές, οι κατασκευές, τα χημικά κτλ. Η δημιουργία νέων προϊόντων, υπηρεσιών και επιχειρηματικών προτύπων, θα αναμορφώσουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία και τη βιομηχανική συνοχή της ηπείρου μας.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ευρώπη κατέχει σήμερα ηγετική θέση σε στρατηγικούς τομείς, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, η αεροναυπηγική, η μηχανική, το διάστημα, τα χημικά και τα φαρμακευτικά προϊόντα. Η βιομηχανία της αντιστοιχεί στα 4/5 των εξαγωγών της. Το 80% των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα στην Έρευνα & Ανάπτυξη προέρχεται από τη βιομηχανική παραγωγή [1], ενώ για κάθε νέα θέση εργασίας στη βιομηχανία η οποία απασχολεί περίπου 75 εκατ. άτομα, αντιστοιχούν δύο στην παροχή υπηρεσιών.

Ωστόσο, 3,8 εκατ. θέσεις εργασίας έχουν χαθεί από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, η παραγωγή έχει πέσει κατά 12% σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα, η εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, ενώ σημειώνεται και πτώση στη μεταποίηση και στην ανταγωνιστικότητα, παράλληλα με την απώλεια μεριδίων στη διεθνή αγορά βιομηχανικών προϊόντων.
Η σοβαρά τραυματισμένη οικονομία της Ευρώπης, λοιπόν, δεν θα μπορεί να είναι βιώσιμη χωρίς μια ισχυρή και βαθιά αναδιαμορφωμένη βιομηχανική βάση.

ΓΙΑ ΜΙΑ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας του Δεκεμβρίου 2012, ενέκρινε συμπεράσματα επί της ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα: «Μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή βιομηχανία για την ανάπτυξη και την οικονομική ανάκαμψη», με στόχο την αύξηση της συμβολής της στο ΑΕΠ της Ένωσης στο 20% έως το 2020, από 15,4% που είναι σήμερα. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό φθάνει μόλις το 8,5%.

Η επιδιωκόμενη ενισχυμένη βιομηχανική πολιτική θα βασίζεται πλέον στους εξής τέσσερις πυλώνες :

1. Επενδύσεις στην καινοτομία, εστιάζοντας σε έξι τομείς προτεραιότητας που διαθέτουν τεράστιο δυναμικό ανάπτυξης και απασχόλησης στην Ευρώπη:
• προηγμένες τεχνολογίες παραγωγής φιλικές προς το περιβάλλον,
• βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής [2] (Key Enabling Technologies),
• αγορές βιοχημικών προϊόντων,
• βιώσιμη ανάπτυξη στη μεταποίηση, τις κατασκευές και τις πρώτες ύλες,
• οχήματα και πλοία εναλλακτικών μορφών ενέργειας,
• ευφυή (ενεργειακά) δίκτυα [3].

2. Καλύτερες συνθήκες στην αγορά: βελτίωση της εσωτερικής αγοράς αγαθών, προώθηση της επιχειρηματικότητας όσον αφορά την ψηφιακή ενιαία αγορά- η οποία αναμένεται να αυξάνεται κατά 10% το χρόνο έως το 2016- προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και περαιτέρω προώθηση της διεθνοποίησης των ΜΜΕ της ΕΕ, φθάνοντας μεσοπρόθεσμα στο 25% (από 13% που είναι σήμερα).

3. Πρόσβαση σε χρηματοδότηση και κεφάλαια για τη βελτίωση της χορήγησης πιστώσεων προς την πραγματική οικονομία με καλύτερη στόχευση και την κινητοποίηση δημόσιων πόρων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και των διαρθρωτικών ταμείων, καθώς και της αποδέσμευσης ιδιωτικών κεφαλαίων.

4. Ανθρώπινο κεφάλαιο και δεξιότητες: αναβάθμιση του εργατικού δυναμικού μέσα από τις απαραίτητες δεξιότητες για το βιομηχανικό μετασχηματισμό. Η διαθεσιμότητα ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, κυρίως εκείνου με ειδικότητα στην Τεχνολογία, τη Μηχανική και τα Μαθηματικά, θα είναι ένα ουσιαστικό στοιχείο στην παροχή μιας αποτελεσματικής βιομηχανικής στρατηγικής για την Ευρώπη. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (06/06/13), από τώρα μέχρι το 2020, θα ζητηθεί ειδικευμένο προσωπικό 16 εκατ. θέσεων.

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Η πρωτοβουλία της Επιτροπής «Μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή βιομηχανία για την ανάπτυξη και την οικονομική ανάκαμψη», με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. «Η εξασθενημένη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας» είναι άλλωστε «το μείζον πρόβλημα της Ευρώπης» όπως επισημαίνει σε συνέντευξή του στη «L’ Echo» και ο Πρόεδρος του Σ.Ε., κ. Van Rompuy (03/06/13).

Η βελτίωση, όμως, της ανταγωνιστικότητας θα πρέπει αφ’ ενός να οδηγήσει στην αύξηση του εθνικού πλούτου και αφ’ ετέρου να συμβάλει στη διατήρηση και στη δημιουργία θέσεων εργασίας, δεδομένου ότι οι εκρηκτικές διαστάσεις που παίρνει η ανεργία απειλούν την κοινωνική συνοχή, ιδιαίτερα στα κράτη που πλήττονται περισσότερο, όπως η Ελλάδα με συνολική ανεργία στο 26,8% και 58,4% στους νέους 15-24 ετών (ΕΛΣΤΑΤ 06/06/13). Για αυτό και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου 2013 θα επικεντρωθεί κυρίως σε θέματα αντιμετώπισης της ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων.

Παράλληλα, πέραν της έμφασης που θα δοθεί σε αναδυόμενους κλάδους και σε νέες τεχνολογίες, απαιτούνται πρωτοβουλίες και για την αναγέννηση / στήριξη παραδοσιακών βιομηχανικών κλάδων που τα τελευταία χρόνια είχαν φθίνουσα πορεία – όπως η ναυπηγική βιομηχανία, η χαλυβουργία και η κλωστοϋφαντουργία – οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν θετικά την απασχόληση.

Ως εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης στα Συμβούλια Ανταγωνιστικότητας Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου 2012 καθώς και Φεβρουαρίου 2013, επέμεινα ιδιαίτερα για αυτούς τους τομείς, βρίσκοντας ανταπόκριση από διάφορες χώρες και τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιο για θέματα Βιομηχανίας και Επιχειρηματικότητας κ. Tajani. Οι τρέχουσες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αρκετοί βιομηχανικοί τομείς στην Ευρώπη, ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης, εξετάστηκαν άλλωστε και στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της 29ης Μαΐου 2013. Όλοι συμφωνούν ότι η Ευρώπη δεν μπορεί και δεν πρέπει να εξαρτάται από τρίτες χώρες στους παραδοσιακούς προαναφερθέντες βιομηχανικούς κλάδους.