Ο Γιανουκόβιτς πρέπει να φύγει | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο Γιανουκόβιτς πρέπει να φύγει

Οι Ουκρανοί θα διαδηλώνουν όσο υπάρχει το διεφθαρμένο καθεστώς του

Παρά το γεγονός ότι μια αδύναμη, ασταθής, στάσιμη, και αυταρχική Ουκρανία δεν μπορεί να είναι προς το συμφέρον ενός δημοκρατικού ρωσικού κράτους, ταιριάζει μια χαρά στον Πούτιν. Έχοντας συσσωρεύσει τεράστιες δυνάμεις, ο Πούτιν θα πρέπει να φέρει τις πρώην σοβιετικές περιοχές κάτω από την ομπρέλα τής Μόσχας ώστε να ενισχύσει την εγχώρια νομιμοποίησή του και να προβάλλει την νεοαποκτηθείσα δύναμη της Ρωσίας στο εξωτερικό. Η στρατηγική αυτή είναι σκληρή. Ο σύμβουλος του Πούτιν, Σεργκέι Γκλαζίεφ, προειδοποίησε ότι τα σύνορα θα μπορούσαν να αναθεωρηθούν σε περίπτωση που η Μολδαβία και η Ουκρανία υπέγραφαν την συμφωνία σύνδεσης, απορρίπτοντας την Ρωσία. Εξίσου επιθετική είναι η επιδίωξη του Πούτιν για μια Τελωνειακή Ένωση με την Λευκορωσία και το Καζακστάν (και, εάν ενταχθεί, την Αρμενία) και η προώθηση του σχεδίου του για την δημιουργία μιας Ευρασιατικής Ένωσης που θα αντικαταστήσει την ως επί το πλείστον ανενεργή Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών. Κανένα από αυτά τα σχήματα δεν έχει ιδιαίτερο οικονομικό ή πολιτικό νόημα σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Όμως, για την μετατροπή των μη-ρωσικών κρατών μελών σε ρωσικά εξαρτήματα, και τα δύο σχήματα εξυπηρετούν τα ιδεολογικά συμφέροντα του Πούτιν. Το τελευταίο πράγμα που θέλει ο Πούτιν είναι μια επιτυχημένη επανάσταση στην Ουκρανία, η οποία θα ενεργοποιήσει και θα εμπνεύσει την δημοκρατική αντιπολίτευση στην Ρωσία.

Οι μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η κατάρρευση της δημοκρατικής δυναμικής τής Ουκρανίας θα πρέπει να προβληματίσουν όλους τούς Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς. Μια οικονομική κατάρρευση στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ θα παράξει τεράστιο αριθμό οικονομικών μεταναστών και προσφύγων. Μια ακυβέρνητη Ουκρανία δεν θα είναι μια αξιόπιστη χώρα διέλευσης για τις μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου που ρέουν από την Ρωσία προς την Ευρώπη. Ένα στάσιμο αυταρχικό καθεστώς που παράγει περιοδικές μαζικές εξεγέρσεις θα μπορούσε κάποια στιγμή να προκαλέσει έναν εμφύλιο πόλεμο ή –δεν είναι αδιανόητο- να οδηγήσει σε κατάρρευση του κράτους. Μια μόνιμη αστάθεια μπορεί ακόμη και να δελεάσει τον Πούτιν να εξετάσει το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης κατά μήκος των συνόρων τής Γεωργίας, ξεκινώντας μια ευρύτερη ανάφλεξη.

Ερωτηθέντες για το πώς νομίζουν ότι η Δύση μπορεί να υποστηρίξει τις δημοκρατικές φιλοδοξίες τους τώρα, οι περισσότεροι Ουκρανοί λένε ότι η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να πουν ξεκάθαρα στον Γιανουκόβιτς ότι μια βίαιη καταστολή και μια άρνηση να διαπραγματευθεί θα έχουν δύο άμεσες συνέπειες. Πρώτον, η Δύση θα χρησιμοποιήσει τον αμερικανικό νόμο Magnitsky, του 2012, που απαγορεύσει σε Ρώσους αξιωματούχους να ταξιδεύουν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και να έχουν πρόσβαση στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους στις ΗΠΑ, και να επιβάλει ταξιδιωτικές απαγορεύσεις σε κορυφαίους Ουκρανούς αξιωματούχους και τις οικογένειές τους. Την ίδια στιγμή, οι περιορισμοί θεωρήσεων βίζα θα μπορούσαν να χαλαρώσουν για τους απλούς Ουκρανούς. Δεύτερον, η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα παγώσουν τα δισεκατομμύρια των δολαρίων των παρανόμως αποκτηθέντων περιουσιακών στοιχείων που κατέχονται από τον εσωτερικό κύκλο τού Γιανουκόβιτς και της παρέας του, τα οποία βρίσκονται στην Δύση.

Οι Ουκρανοί καταλαβαίνουν ότι τα μέτρα αυτά δεν θα διαλύσουν το διεφθαρμένο σύστημα του Γιανουκόβιτς: αυτό πρέπει να το κάνουν οι ίδιοι. Όμως, τέτοια μέτρα θα στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα προς τις δημοκρατικές δυνάμεις τής Ουκρανίας και θα δώσουν στο καθεστώς κίνητρα για να μειώσει την εκμετάλλευση του πληθυσμού και την καταστολή τής αντιπολίτευσης, να πάρει στα σοβαρά τις διαπραγματεύσεις σε στρογγυλή τράπεζα, και ίσως ακόμη και να συμφωνήσει σε νέες εκλογές ή μια κυβέρνηση συνασπισμού. Σε περίπτωση που το καθεστώς έρθει στα συγκαλά του, οι Ουκρανοί ελπίζουν ότι η Ευρώπη θα αφήσει ανοικτή την πόρτα για μια συμφωνία σύνδεσης. Σε περίπτωση που καταρρεύσει το καθεστώς, οι Ουκρανοί γνωρίζουν ότι η συνεχής υποστήριξη της Δύσης στην ουκρανική δημοκρατία θα είναι κρίσιμη για την επιβίωσή της. Πάνω απ΄ όλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη θα πρέπει να αντιληφθούν ότι τα δικά τους συμφέροντα απαιτούν να αρνηθούν στον Πούτιν τις νεο-αυτοκρατορικές ελπίδες του για μια αδύναμη Ουκρανία.

Αλλά ακόμη και με τα ζωτικά τους συμφέροντα να διακυβεύονται στην Ουκρανία, μένει να δούμε αν η Ουάσιγκτον και οι Βρυξέλλες θα καταλάβουν ότι αν κάνουν τώρα πολύ λίγα για να υποστηρίξουν τους Ουκρανούς που διαδηλώνουν, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν πολύ μεγαλύτερη αστάθεια αργότερα. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν πει στον Γιανουκόβιτς να απέχει από την βία. Οι περισσότεροι Ουκρανοί θα υποστήριζαν ότι, παρότι θετικές, τέτοιες ασαφείς προειδοποιήσεις χωρίς ένα ξεκάθαρο «αλλιώς θα…» δεν θα έχουν καμία επίπτωση σε ένα βάναυσο καθεστώς που ενδιαφέρεται μόνο για την εξουσία και τον πλουτισμό.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/140491/alexander-j-motyl/yanukovy...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr