Pax Americana ή τρίτη Ιντιφάντα;

Η πρόσφατη απόπειρα βομβιστικής επίθεσης σε αστικό λεωφορείο στο ισραηλινό προάστιο Μπατ-Υάμ (22/12), μόλις λίγα λεπτά από το κέντρο τού Τελ Αβίβ, ανέσυρε παλιές γνωστές μνήμες στην καθημερινότητα των ισραηλινών αστικών κέντρων, με αφορμή μια παρατημένη τσάντα που κίνησε τις υποψίες των επιβατών. Ενώ η αστυνομία πρόλαβε να εκκενώσει το όχημα και να απομακρύνει τους πεζούς περαστικούς, ο μηχανισμός που είχε τοποθετηθεί επιμελώς ανάμεσα στα καθίσματα του λεωφορείου εξερράγη λίγα λεπτά αργότερα μπροστά στα έκπληκτα μάτια των περαστικών, χωρίς ευτυχώς να προκαλέσει θύματα ή τραυματίες.

Επ' ευκαιρία τού ανησυχητικού αυτού συμβάντος αλλά και των ολοένα αυξανόμενων περιστατικών ένοπλης βίας στην Δυτική Όχθη, ο πρώην αρχηγός των Υπηρεσιών Εσωτερικής Κρατικής Ασφαλείας και νυν υπουργός Επιστημών, Τεχνολογίας και Διαστήματος, Υαακόβ Πέρι, σε δηλώσεις του στο κρατικό ραδιόφωνο (23/12) υπήρξε καθησυχαστικός, εκτιμώντας ότι τα κρούσματα αυτά «δεν θα τα χαρακτήριζα ως την απαρχή μιας νέας Ιντιφάντα».

Δεδομένων όμως των περιστάσεων, η εκ νέου αναφορά τής λέξης «Ιντιφάντα», επαναφέρει στο προσκήνιο πλήθος προβληματισμών για το πώς πρόκειται να δρομολογηθούν τα γεγονότα στο άμεσο μέλλον, ενόσω οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινιακής Αρχής δείχνουν να βρίσκονται σε αδιέξοδο.

Τους τελευταίους τέσσερις μήνες η τοπική επικαιρότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με συμβάντα που δείχνουν μια άλλη, διαφορετική και λιγότερο γνώριμη διάσταση της χρόνιας αραβοϊσραηλινής διένεξης. Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι ότι ο «εχθρός» δεν είναι αποκλειστικά ο ένοπλος στρατιώτης ή ο ισλαμιστής βομβιστής αυτοκτονίας. Εχθρός και στόχος είναι και ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, ο συνάδελφος στην δουλειά, ο γείτονας, ο απρόσωπος γνώριμος. Ο απρόβλεπτος ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί μια νέα ασύμμετρη απειλή, την οποία οι ισραηλινές αρχές ασφαλείας και η κοινή γνώμη χρειάζονται χρόνο, κόπο και ίσως πολλές περαιτέρω απώλειες για να μπορέσουν να διαχειριστούν.

Στις 22 Σεπτεμβρίου 2013, και ύστερα από πολυήμερες έρευνες, ανακαλύφθηκε το πτώμα ενός Ισραηλινού στρατιώτη, ο οποίος στις ημέρες της άδειάς του δούλευε σε ψησταριά στο κεντρικό Ισραήλ, για να συμπληρώσει το εισόδημα των γονιών του. Δολοφονήθηκε από συνάδελφό του Παλαιστίνιο, με τον οποίον δούλευε στην ίδια ψησταριά και είχαν αναπτύξει φιλικές σχέσεις. Ο Παλαιστίνιος δράστης σκότωσε τον Ισραηλινό συνάδελφό του με σκοπό να παραδοθεί αργότερα το πτώμα του στις ισραηλινές αρχές με αντάλλαγμα την απελευθέρωση του φυλακισμένου αδελφού του, που μετείχε σε ένοπλη οργάνωση. Το πτώμα τού στρατιώτη ήταν κρυμμένο σε πηγάδι στα περίχωρα της πόλης Καλκίλια τής Δυτικής Όχθης, ώστε να δοθεί στις αρχές, όταν μια τέτοια ανταλλαγή θα ήταν δυνατή.

Στις 13 Νοεμβρίου 2013 ένας άλλος Ισραηλινός νεοσύλλεκτος μαχαιρώθηκε μέσα σε υπεραστικό λεωφορείο, μπροστά στα μάτια δεκάδων συνεπιβατών του, από έναν νεαρό Παλαιστίνιο ο οποίος βλέποντας να κάθεται μπροστά του κάποιος με στρατιωτική στολή, θέλησε με αυτόν τον τρόπο να εκδικηθεί για την πρόσφατη σύλληψη συγγενούς του από στρατιωτική περίπολο.

Παράλληλα, κατά το τελευταίο τετράμηνο του 2013 αυξήθηκε κατακόρυφα η συχνότητα των επιχειρήσεων καταστολής από τον ισραηλινό στρατό στην Δυτική Όχθη, με αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται συλλήψεις νεαρών διαδηλωτών που κατά το παρελθόν δεν είχαν εμπλακεί σε ένοπλες δραστηριότητες. Κατά τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, τουλάχιστον 19 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν από ισραηλινά πυρά στην Δυτική Όχθη από τον Ιούλιο μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 2013.

Όπως είναι φυσικό, τόσο τα ισραηλινά όσο και τα παλαιστινιακά ΜΜΕ, τονίζουν με τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο την βαρύτητα των βίαιων συμβάντων εντός και εκτός Δυτικής Όχθης, επιβεβαιώνοντας εμμέσως πλην σαφώς ότι η μόνη ρεαλιστική λύση για ειρηνική συμβίωση ισραηλινών και παλαιστινίων είναι η μη-συμβίωση και η δημιουργία δύο κρατών, ένα για κάθε λαό - θεώρηση καθ' όλα ρεαλιστική.

Παρά το ότι εστίες έντασης έχουν αρχίσει πλέον να εκδηλώνονται ακόμα και στους άλλοτε πολιτικά «άχρωμους» χώρους δουλειάς, όπου πολύ συχνά συμβιώνουν Εβραίοι και Άραβες κάθε κοινωνικής τάξης και μορφωτικού επιπέδου, και ενώ το ιδεώδες «δύο κράτη-δύο λαοί» προβάλλεται ως η μόνη εφικτή λύση, οι προϋποθέσεις εφαρμογής ενός τέτοιου μοντέλου κάθε άλλο παρά εύκολες αποδεικνύονται. Ενδεικτικές ως προς αυτό είναι οι πληροφορίες που διέρρευσαν πρόσφατα για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Αμερικανοί διαπραγματευτές στις ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινιακής Αρχής.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ τού ισραηλινού ραδιοφωνικού σταθμού Arutz Sheva (23/12), επικαλούμενο επώνυμη δημοσιογραφική πηγή και παλαιστινιακούς επίσημους κύκλους που συμμετέχουν στις συνομιλίες, η αμερικανική διαπραγματευτική ομάδα πιέζει για την υπογραφή τελικής λύσης εντός των επομένων μηνών που θα καθορίζει το τελικό status όχι μόνο των συνόρων των δύο κρατών επί τη βάσει των συνόρων τού 1967 αλλά και το ακανθώδες πρόβλημα της κυριαρχίας επί της Ιερουσαλήμ.

Η αμερικανική διπλωματία φέρεται να προωθεί την ιδέα διεθνούς ελέγχου τής Παλιάς Πόλης τής Ιερουσαλήμ - γνωστή και ως «λύση τύπου Βατικανού» -, που θυμίζει σε πολλά το αρχικό σχέδιο διαχωρισμού τού 1947, με την πόλη τής Ιερουσαλήμ ως Corpus Separatum και υπό διεθνή έλεγχο.