Γιατί βελτιώνονται οι οικονομικές σχέσεις Κίνας – Ιαπωνίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γιατί βελτιώνονται οι οικονομικές σχέσεις Κίνας – Ιαπωνίας

Αποσυνδέοντας το εμπόριο από την πολιτική

Ομοίως, οι τοπικές πωλήσεις των ιαπωνικών θυγατρικών στην Κίνα, τόσο προς τις εταιρίες όσο και προς τους καταναλωτές, ανακάμπτουν. Το μεγαλύτερο παράδειγμα είναι οι πωλήσεις αυτοκινήτων, οι οποίες έπεσαν κατά 50% στην διάρκεια του μποϋκοτάζ, αλλά βρίσκονται τώρα πάνω από τα επίπεδα της προ-μποϊκοτάζ εποχής. Η Toyota είναι σε τροχιά για ένα έτος-ρεκόρ. Η Nissan, η μεγαλύτερη ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία στην Κίνα, διπλασίασε τις πωλήσεις της από τον περασμένο Νοέμβριο και η Honda έχει κάνει το ίδιο. Έπειτα, υπάρχουν και όλοι οι Κινέζοι και ξένοι κατασκευαστές που χρειάζονται ιαπωνικό εξοπλισμό και εξαρτήματα για τα προϊόντα που παράγουν ή συναρμολογούν στην Κίνα. Περίπου τα δύο τρίτα των ιαπωνικών εξαγωγών προς την Κίνα αποτελούνται από τέτοιο εξοπλισμό και εξαρτήματα.

Οι αριθμοί αυτοί φαίνονται ελπιδοφόροι. Όμως, οι επαρχιακές και τοπικές κινεζικές Αρχές εξακολουθούν να έχουν ένα λόγο να ανησυχούν, δηλαδή για μια επιβράδυνση των ιαπωνικών Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Κίνα. Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα αναβαθμίζει τον μεταποιητικό τομέα της από την κλωστοϋφαντουργία σε υψηλής τεχνολογίας βιομηχανία, σε μεγάλο βαθμό χάρη στις άμεσες ξένες επενδύσεις πολυεθνικών σε κινεζικές εγκαταστάσεις. Οι ιαπωνικές επιχειρήσεις παραδοσιακά υπήρξαν οι μεγαλύτεροι ξένοι επενδυτές στην Κίνα. Ωστόσο, αν τα τρία πρώτα τρίμηνα του τρέχοντος έτους αποτελούν κάποιου είδους οδηγό, οι ιαπωνικές ΞΑΕ στην Κίνα θα μπορούσαν να μειωθούν κατά 36% από το επίπεδο ρεκόρ τού 2012. Σίγουρα, η πτώση έρχεται μετά από μια απότομη αύξηση το 2011 και το 2012, όπου σχεδόν διπλασιάστηκαν οι ΑΞΕ από το επίπεδο του 2010. Έτσι, αν και οι συνολικές ΑΞΕ το 2013 φαίνεται ότι θα είναι χαμηλότερες από το σύνολο του περασμένου έτους, το 2013, στην πραγματικότητα, ήταν η τρίτη καλύτερη χρονιά που έχει ποτέ καταγραφεί. Στα 6,5 δισεκατομμύρια δολάρια, οι ιαπωνικές άμεσες ξένες επενδύσεις στην Κίνα κατά τους πρώτους δέκα μήνες τού 2013 ήταν ελαφρώς μεγαλύτερες από εκείνες από την ΕΕ και οι διπλάσιες από εκείνες από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν είναι σαφές αν η μείωση του 2013 αντικατοπτρίζει μια προσωρινή ανάπαυλα ή μια πιο μόνιμη μεταβολή. Βέβαια, ορισμένες εταιρείες υιοθετούν στάση αναμονής πριν τοποθετήσουν νέα κεφάλαια στην Κίνα. Και πολλοί έχουν υιοθετήσει μια στρατηγική «Κίνα συν ένα» για να διασφαλίσουν ότι θα χρηματοδοτήσουν εγκαταστάσεις σε τουλάχιστον μια άλλη ασιατική χώρα εκτός από την Κίνα. Αλλά τα δύο τρίτα τού συνόλου των πωλήσεων που πραγματοποιήθηκαν από ιαπωνικές θυγατρικές είναι σε πελάτες στο εσωτερικό τής Κίνας, και οι ιαπωνικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να πρέπει να βρίσκονται στην Κίνα για να εξυπηρετούν την εν λόγω αγορά. Ιάπωνες ειδικοί αναμένουν ότι οι ιαπωνικές επενδύσεις θα ανακάμψουν, αλλά δεν είναι σίγουροι αν θα αυξηθούν τόσο γρήγορα όσο το έκαναν στο παρελθόν. Το βασικό πολιτικό ζήτημα είναι ότι οι κινεζικές εταιρείες και οι Κινέζοι αξιωματούχοι είναι αρκετά ανήσυχοι για να στείλουν αντιπροσωπείες στο Τόκιο προκειμένου να επιδιώξουν περισσότερες επενδύσεις, καθώς το Πεκίνο προκαλεί την Ιαπωνία με την ανακήρυξη τής ADIZ.

Μέχρι στιγμής, το Πεκίνο έχει συγκατατεθεί στην κίνηση των επιχειρήσεων και των περιφερειακών ηγετών για καλύτερες οικονομικές σχέσεις παρά την σκληρή γραμμή τής κινεζικής πολιτικής ασφαλείας. Αλλά υπάρχουν και εκείνοι στην Κίνα που επιθυμούν ακόμα περισσότερα: ότι η βελτίωση των οικονομικών δεσμών πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει να θεραπευθούν οι σχέσεις συνολικά. Ο Yang Bojiang, αναπληρωτής διευθυντής τού Ινστιτούτου Ιαπωνικών Σπουδών τής Κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών, έγραψε στην Ημερησία τής Κίνας που ανήκει στο Κομμουνιστικό Κόμμα, «Αν η σχέση Κίνας-Ιαπωνίας καταρρεύσει, καμιά από τις δύο χώρες δεν μπορεί να αντέξει να αναλάβει το στρατηγικό κόστος. Για να σπάσει το αδιέξοδο στις σχέσεις και να ωθηθούν οι διμερείς δεσμοί πίσω σε μια θετική τροχιά, το κλειδί στο εγγύς μέλλον είναι να ενισχυθεί η συνεργασία, να μειωθεί η αντιπαράθεση, και να γίνεται σωστός χειρισμός στα θέματα των διμερών σχέσεων». Η Κίνα σίγουρα δεν είναι μονόπλευρη για το πώς να ασχοληθεί με την Ιαπωνία.

Οι ιαπωνικές εταιρείες παρακολουθούν πολύ στενά το εάν η επίσκεψη του Άμπε στο μνημείο Γιασουκούνι θα διακόψει, ή έστω και προσωρινά θα αντιστρέψει, την οικονομική εξομάλυνση. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν αναφορές για εκτεταμένο κινεζικό μποϊκοτάζ σε ιαπωνικά προϊόντα, πόσω μάλλον για βανδαλισμούς και ταραχές όπως το 2012. Υπήρξαν κάποιες εκκλήσεις για μποϊκοτάζ στο Weibo, το κινεζικό αντίστοιχο του Twitter. Μια προσωρινή μείωση των πωλήσεων αυτοκινήτων και των τουριστικών επισκέψεων στην Ιαπωνία δεν θα αποτελέσει έκπληξη και, αν είναι αρκετά σοβαρή, θα μπορούσε ακόμη και να αποδειχθεί σαν «το καναρίνι στο ανθρακωρυχείο». Αλλά, σε αντίθεση με το 2012, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης δεν έχουν υιοθετήσει μια σκληρή αντίδραση. Για παράδειγμα, στις 27 Δεκεμβρίου, οι Global Times που συνδέονται με το Κομμουνιστικό Κόμμα δημοσίευσαν ένα editorial με έκκληση για αντίμετρα, αλλά περιορίστηκαν στην παρεμπόδιση των Ιαπώνων πολιτικών που επισκέφθηκαν το Γιασουκούνι να ταξιδέψουν στην Κίνα για πέντε χρόνια. Την επόμενη μέρα δημοσίευσαν ένα κύριο άρθρο ενάντια στο μαζικό μποϊκοτάζ ή ακόμα και στις μαζικές διαδηλώσεις. Αν ο αντι-ιαπωνικός εθνικισμός που ανατροφοδοτείται από το κινεζικό καθεστώς οδηγήσει σε αρκετές ιδιωτικές δράσεις, το Πεκίνο μπορεί να μην έχει άλλη επιλογή από το να συμπορευθεί - τουλάχιστον για λίγο. Αυτό είναι που συνέβη στο παρελθόν. Όμως, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, οι ιαπωνικές πηγές μας δεν βλέπουν κανένα σημάδι επανάληψης του 2012.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.