Ανθίζει ελπίδα στην Συρία;

Οι τοπικές εκεχειρίες πιθανότατα προσφέρουν την καλύτερη ευκαιρία για την ειρήνη βραχυπρόθεσμα. Μπορούν επίσης να ανοίξουν χώρο για διαπραγμάτευση μιας μακροπρόθεσμης λύσης στην Συρία. Αν οι εχθροπραξίες σταματήσουν, τα αντιμαχόμενα μέρη μπορούν πιο εύκολα να προσεγγίσουν μεταξύ τους. Αλλά, αν οι ρυθμίσεις αυτές είναι βιώσιμες, θα εξαρτηθεί από ένα ερώτημα: Θα παραμείνει ο Άσαντ στην εξουσία; Οι υποστηρικτές τού Άσαντ ισχυρίζονται συχνά ότι ο ίδιος έχει αγωνιστεί για την επιβίωσή του και νίκησε, και ότι η αντιπολίτευση πρέπει να αποδεχθεί το γεγονός. Επιπλέον, άλλοι, όπως ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ, Ράιαν Κρόκερ, υποστηρίζουν ότι ο Άσαντ είναι απαραίτητος στον αγώνα κατά του εξτρεμισμού. Σύμφωνα με πρόσφατες εκθέσεις, [1], ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες συναντήθηκαν με το καθεστώς Άσαντ, το οποίο μοιράστηκε πληροφορίες σχετικά με δυτικούς εξτρεμιστές στην Συρία.

Αλλά, μιλώντας πρακτικά, μια ειρηνευτική συμφωνία που αφήνει τον Άσαντ στην εξουσία δεν αποτελεί καν ένα ξεκίνημα. Αν δεν αποχωρήσει, κάθε διεθνώς υποστηριζόμενη συμφωνία κατά πάσα πιθανότητα θα κάνει χειρότερη την σύγκρουση. Κατ’ αρχήν, παρά τα όσα λένε οι υποστηρικτές του, ο Άσαντ δεν είναι πραγματικά σε θέση να καταπολεμήσει τον εξτρεμισμό στην Συρία ή κρατήσει τα εδάφη που έχασε. Είναι αδιανόητο ότι ο συριακός στρατός θα μπορούσε απλά να επιστρέψει στις απελευθερωμένες από τους αντάρτες περιοχές για να τις αστυνομεύει. Κατά την διάρκεια του πολέμου, το καθεστώς άφησε το μεγαλύτερο μέρος τού στρατού του στους στρατώνες, αλλά χρησιμοποίησε τις ειδικές δυνάμεις και τις παραστρατιωτικές ομάδες που είναι νομιμόφρονες. Αν ο Άσαντ αναπτύξει τις κανονικές του -σουνιτικής πλειοψηφίας- δυνάμεις στην πρώτη γραμμή, αυτό θα ενείχε τον κίνδυνο μιας μαζικής αποστασία ή λιποταξίας. Με άλλα λόγια, χωρίς διεθνή παρέμβαση - για την οποία δεν υπάρχει καμία όρεξη - είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς το πώς το εξασθενημένο καθεστώς θα είναι σε θέση να ανακτήσει τον έλεγχο στις απελευθερωμένες περιοχές. Με άλλα λόγια, όταν ο Άσαντ δήλωσε στο AFP αυτή την εβδομάδα ότι είναι «μη ρεαλιστικό» να γίνουν υπουργοί σε μια μελλοντική κυβέρνηση κάποιες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης, θα πρέπει πραγματικά να εξετάσει κατά πόσον είναι ρεαλιστικό για τις δυνάμεις του να αποκτήσουν τον έλεγχο της χώρας και πάλι.

Αυτό δεν σημαίνει ούτε ότι οι ηγέτες τής αντιπολίτευσης με τους οποίους η διεθνής κοινότητα διαπραγματεύεται μπορούν να κρατήσουν εύκολα έδαφος μετά από μια ειρηνευτική συμφωνία. Η ιεραρχία τους και οι ίδιοι οι μαχητές θα απορρίψουν, για παράδειγμα, κάθε είδους συμφωνία-ομπρέλα που θα αφήνει τον Άσαντ στην εξουσία. Αυτοί οι μαχητές θα μπορούσαν στη συνέχεια να ενταχθούν σε πιο ακραίες δυνάμεις. Σε αντίθεση με τον στρατό και τις πολιτοφυλακές τού καθεστώτος, οι ομάδες των ανταρτών είναι ιδιαίτερα αυτόνομες. Η ομάδα ανταρτών Ahfad al-Rasoul, για παράδειγμα, έχει κατατροπωθεί από την συνδεδεμένη με την αλ Κάιντα «Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας» στην Raqqa τον Αύγουστο, αλλά οι υπο-ομάδες τους γύρω από την Hama κάθονται στην ίδια χαρακώματα εναντίον τού Άσαντ. Οποιαδήποτε συμφωνία ευνοϊκότερη προς τους αντάρτες είναι πιθανότερο να οδηγήσει σε ένα σταθερό αποτέλεσμα από μια συμφωνία ευνοϊκή για το καθεστώς.

Σε αντιστάθμισμα, οι κατά περίπτωση τοπικές εκεχειρίες θα είναι ευνοϊκές για τους αντάρτες, και επομένως πιο βιώσιμες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, στη Γενεύη, τα διαπραγματευόμενα μέρη θα πρέπει να επικεντρωθούν σε δύο εργασίες. Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να θέσουν τις βάσεις για την εξάπλωση των περιορισμένων εκεχειριών σε εθνικό επίπεδο. Μπορούν να το κάνουν αυτό με την επίτευξη μιας συμφωνίας που επιφορτίζει τους τοπικούς ηγέτες και τους επαναστάτες με το έργο τής ασφάλειας και της αστυνόμευσης στις δικές τους περιοχές. Αυτό θα φέρει τις ένοπλες δυνάμεις τής αντιπολίτευσης στους κρατικούς θεσμούς. Τέτοια μέτρα τοπικής αστυνόμευσης θα διαβεβαιώσουν τους αντάρτες σε όλη την χώρα ότι η μοίρα τους, και εκείνη της χώρας, δεν θα αποφασιστεί πρόχειρα.

Δεύτερον, πρέπει να σκεφτούν προσεκτικά σχετικά με το μέλλον τού Άσαντ. Μπορεί να μην είναι πρακτικό για τον Άσαντ να φύγει από την εξουσία πριν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν σε ένα κυβερνητικό σώμα που θα καθοδηγήσει τη μετάβαση, αλλά χωρίς την τελική αναχώρησή του από την εξουσία, η ειρήνη είναι στην σφαίρα τής φαντασίας. Με την άνοδο των ριζοσπαστών στην Συρία, είναι φυσικό ότι οι μυστικές υπηρεσίες τον βλέπουν σαν ένα δυνητικό προπύργιο κατά του εξτρεμισμού. Ωστόσο, είναι περισσότερο κάτι σαν ζημιά παρά ένας αποτελεσματικός εταίρος. Όσο Άσαντ βρίσκεται στην εξουσία, η αλ Κάιντα και άλλες εξτρεμιστικές δυνάμεις μπορούν να διεκδικούν νομιμοποίηση στον αγώνα κατά τού καθεστώτος του. Θα ήταν κοντόφθαλμο, λοιπόν, για την διεθνή κοινότητα να προσπαθήσει να οικοδομήσει μια μεταπολεμική Συρία στην οποία ο Άσαντ θα παίζει οποιονδήποτε ρόλο. Η καλύτερη στρατηγική θα ήταν να οικοδομηθεί η ειρήνη στη Συρία, γειτονιά - γειτονιά, και να προετοιμαστεί για την αναχώρηση του Άσαντ.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/140670/hassan-hassan/hope-springs...

Συνδέσεις:
[1] http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-25738178

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr