Η κενόδοξη οικονομική πολιτική τής Ινδίας

Από την πλευρά του, το κυβερνητικό Κόμμα τού Κογκρέσου απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε υπαινιγμό ότι αξίζει το φταίξιμο για την οικονομική στασιμότητα της Ινδίας. Στο κάτω-κάτω, υποστηρίζει το κόμμα, ήταν ο πρωθυπουργός τού Κογκρέσου Manmohan Singh ο οποίος ήταν ο αρχιτέκτονας των οικονομικών μεταρρυθμίσεων-ορόσημο το 1991 όταν η Ινδία εγκατέλειψε την παλιά «Άδεια τού Raj» και τάχθηκε υπέρ τού ανταγωνισμού τής ελεύθερης αγοράς. Επιπλέον, όπως οι οπαδοί τού Κογκρέσου επισημαίνουν γρήγορα, η Ινδία - όπως και πολλές αναδυόμενες αγορές - είναι άσχημα τραυματισμένη από την πρόσφατη παγκόσμια οικονομική αστάθεια.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση αναμφίβολα επηρέασε τις τύχες τής Ινδίας, αλλά ήταν οι αναδυόμενες αγορές των οποίων τα οικονομικά βρίσκονταν σε μεγαλύτερη σύγχυση που χτυπήθηκαν πιο σκληρά. Σύμφωνα με τους οικονομολόγους Barry Eichengreen και Poonam Gupta [1], μεταξύ άλλων, η ανακοίνωση του προέδρου τής Federal Reserve των ΗΠΑ, Ben Bernanke, τον Μάιο του 2013 ότι η Fed θα αποσύρει σταδιακά το νομισματικό πακέτο μέτρων τόνωσης της οικονομίας προκάλεσε την βύθιση των νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών, περισσότερο δε στις χώρες με τα μεγαλύτερα ελλείμματα, όπως η Ινδία.

Όταν πρόκειται για την υγεία τής οικονομίας, άλλωστε, οι ηγέτες τού Κογκρέσου παραλείπουν την ζημιά που έχουν προκαλέσει τα δικά τους εξόφθαλμα σκάνδαλα διαφθοράς, τα στραβοπατήματα για τις ξένες επενδύσεις και την φορολογική πολιτική και η αναποτελεσματική εκτελεστική ηγεσία. Επιπλέον, στη διάρκεια της θητείας του, το κόμμα έχει ωθήσει με μισή καρδιά την Ινδία σε μια κατεύθυνση πιο φιλική προς την αγορά - και μόνο όταν με την πλάτη στον τοίχο. Για παράδειγμα, όταν ο άλλοτε περιβόητος ρυθμός ανάπτυξης της Ινδίας έπεσε κάτω από το 5% τον Σεπτέμβριο του 2012, το Κόμμα τού Κογκρέσου απάντησε με αποκλιμάκωση των επιδοτήσεων στα καύσιμα και με την άρση των ορίων για τις άμεσες ξένες επενδύσεις σε τομείς όπως το λιανικό εμπόριο και η πολιτική αεροπορία. Ακόμη και αυτές οι κινήσεις, όμως, έχουν έκτοτε αποδυναμωθεί. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε αρχικά ότι θα περιορίσει την παροχή των σε μεγάλο βαθμό επιδοτούμενων εγχώριων φιαλών αερίου σε έξι ανά νοικοκυριό. Υπό πολιτική πίεση, αργότερα έθεσε την ποσόστωση στις εννέα και, τον Ιανουάριο του 2014 με τις εκλογές ενόψη, σε 12.

ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΑΥΤΟΥΣ

Πέρα από το Κόμμα τού Κογκρέσου και το BJP, υπάρχει ένα ετερόκλητο πλήθος περιφερειακών φορέων που επιδιώκουν να ηγηθούν της επόμενης κυβέρνησης ως ένας συνασπισμός «τρίτου μετώπου». Αυτοί οι υποψήφιοι κυμαίνονται από τον απρόβλεπτο Mamata Banerjee στην Δυτική Βεγγάλη μέχρι τον άκαμπτο σοσιαλιστή Mulayam Singh Yadav τού Ουτάρ Πραντές και τον (συνήθως) υπέρ τής ανάπτυξης Jayalalithaa Jayaram τού Ταμίλ Ναντού, που είναι γνωστός ως Jayalalithaa. Εκτός από την αντιπάθειά τους προς τα δύο εθνικά κόμματα, υπάρχουν λίγα που κρατούν αυτήν την ετερόκλητη ομάδα μαζί. Το πιο ισχυρό σημείο των επιχειρημάτων τους είναι το γεγονός ότι δεν ανήκουν σε κανένα από τα δύο εθνικά κόμματα.

Δυστυχώς, τα μεγάλα περιφερειακά κόμματα τής Ινδίας δεν έχουν σαφή συνταγή για το πώς να βάλουν την Ινδία πίσω στον σωστό οικονομικό δρόμο. Στην εθνική πολιτική, τέτοιοι ατίθασοι συνασπισμοί περιφερειακών κομμάτων τείνουν να είναι βραχύβιοι και, λόγω των πολύπλοκων υπολογισμών που πρέπει να κάνουν για να ευχαριστήσουν τις κατακερματισμένες εκλογικές τους βάσεις, είναι συνήθως ασυλλόγιστα σπάταλοι, ασυγκίνητοι από μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις. Για παράδειγμα, το 1997, η δυσκίνητη κυβέρνηση Ενωμένο Μέτωπο με επικεφαλής τον πρωθυπουργό I.K. Gujral, εφήρμοσε μαζικές αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων, χωρίς να αντισταθμιστεί το κόστος με περικοπές από αλλού, όπως είχε συστήσει μια επιτροπή που διόρισε η κυβέρνηση. Αυτό οδήγησε σε απότομη αύξηση του ελλείμματος και σε επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών.

Παρά το γεγονός ότι οι προοπτικές μιας κυβέρνησης που δεν θα προκύψει ούτε από το Κογκρέσο ούτε από το BJP φαίνεται να εξασθενούν καθώς αυξάνεται η δημοτικότητα του BJP, είναι βέβαιον ότι όποια κυβέρνηση σχηματιστεί το 2014 θα πρέπει να περιλαμβάνει ορισμένους βασικούς περιφερειακούς παίκτες. Αυτό τους βάζει, με τη σειρά τους, σε προνομιακή θέση για να αποσπάσουν παραχωρήσεις που θα μπορούσαν να μετριάσουν τυχόν ώθηση για μεταρρυθμίσεις.

ΕΣΕΙΣ, ΟΧΙ ΕΜΕΙΣ

Τέλος, υπάρχει το νέο κόμμα στη γειτονιά, το Κόμμα Aam aadmi, του οποίου το οικονομικό όραμα φαίνεται να είναι σε αρμονία με το ακρωνύμιο - aap σημαίνει «εσύ» στα Χίντι - και με προφανές οικονομικό σλόγκαν του το «Εσείς, όχι εμείς». Όσον αφορά τα οικονομικά θέματα, ο ακτιβιστής που έγινε πρωθυπουργός τού κρατιδίου τού Δελχί, ο Arvind Kejriwal, ήταν περισσότερο από πρόθυμος να δώσει στους ανθρώπους αυτό που θέλουν - γενναιόδωρες επιδοτήσεις για τις δημόσιες υπηρεσίες - χωρίς να ανησυχεί πάρα πολύ για την βιωσιμότητά τους. Η κυβέρνηση AAP στο Δελχί έχει, σε ένα μόλις μήνα, περικόψει τα τιμολόγια της ηλεκτρικής ενέργειας στο μισό και εγγυάται γενναιόδωρες δωρεάν ποσοστώσεις νερού για όλους. Οι δικαιούχοι των προγραμμάτων αυτών δεν είναι κατ’ ανάγκην οι μη έχοντες (για παράδειγμα, αν ένα νοικοκυριό δεν διαθέτει σύνδεση νερού, δεν μπορεί να λάβει δωρεάν νερό).

Τελικά, ο μεγαλύτερος αντίκτυπος τού ΑΑΡ στην Ινδία μπορεί να είναι στη σφαίρα των ιδεών, παρά στην εκλογική πολιτική. Η εμμονή τού κόμματος με την κάθαρση της κυβέρνησης ανάγκασε τα καθιερωμένα κόμματα να νομοθετήσουν τελικά την δημιουργία ενός ομοσπονδιακού διαμεσολαβητή κατά της διαφθοράς (μια δουλειά που είχαν καθυστερήσει πολύ) και να διατυπώσουν τις δικές τους πλατφόρμες κατά της διαφθοράς. Αν και είναι πολύ νωρίς για να φανεί αν η διαφθορά έχει μειωθεί, δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτες διαφημίσεις τής καμπάνιας τού Κόμματος του Κογκρέσου είχαν την εικόνα τού κομματικού γόνου Rahul Gandhi δίπλα σε μια λίστα με έξι νομοσχέδια κατά της διαφθοράς που το κόμμα του είχε εισαγάγει πολύ καιρό πριν, αλλά μόνο πρόσφατα τα ανακάλυψαν εκ νέου.