Δίκη μέσω Twitter

Την περασμένη εβδομάδα, όταν ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεσμεύτηκε να «εξαλείψει» το Twitter, οι κρατικές αρχές προσπάθησαν γρήγορα να μπλοκάρουν την ιστοσελίδα κοινωνικής ενημέρωσης. Η κίνηση, η οποία αμέσως - και δικαίως - επικρίθηκε ως ένα σημάδι τού υφέρποντος αυταρχισμού τού Ερντογάν, ήταν μια απόπειρα ελέγχου των ζημιών, μια προσπάθεια να περιορίσει τις επιπτώσεις των ενοχοποιητικών καταγραφών τηλεφωνικών συνδιαλέξεων μεταξύ του ιδίου, των υπουργών του, των μελών της οικογένειάς του και συντακτών εφημερίδων, που έχουν αρχίσει να διαρρέουν στο διαδίκτυο.

Για τον Ερντογάν, η χρονική στιγμή δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη. Στις 30 Μαρτίου, η Τουρκία διεξάγει δημοτικές εκλογές, στις οποίες το διακύβευμα κανονικά δεν είναι τίποτα άλλο παρά τοπικό. Αντ’ αυτού, έγινε μια αποφασιστική μάχη μεταξύ του πρωθυπουργού και των γκιουλενιστών, των οπαδών τού ισλαμιστή κληρικού Φετουλάχ Γκιουλέν, οι οποίοι έχουν εμπλακεί σε μια αναμέτρηση με τον πρώην σύμμαχό τους Ερντογάν, από τον περασμένο Δεκέμβριο. Οι μαγνητοταινίες έχουν προφανώς ως στόχο να βλάψουν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν (AKP) στις εκλογές, προετοιμάζοντας το έδαφος για την ενδεχόμενη πτώση του. Αλλά, εκτός από την έκθεση των πρωθυπουργικών καταχρήσεων εξουσίας, οι μαγνητοταινίες αποκαλύπτουν επίσης τις βρώμικες συναλλαγές των γκιουλενιστών.

Οι ηχογραφήσεις προσφέρουν απτές αποδείξεις ότι ο Ερντογάν έδωσε εντολή στον υπουργό Δικαιοσύνης να διατάξει τα δικαστήρια να τιμωρήσουν έναν επιχειρηματία που τον είχε δυσαρεστήσει. Οι πιο καταδικαστικές είναι οι αποκαλύψεις σχετικά με την προφανή συμμετοχή τού Ερντογάν σε παράνομες οικονομικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των οδηγιών στον γιο του να μεταφέρει χρήματα από το σπίτι του. Οι ηχογραφήσεις είναι προφανώς το αποτέλεσμα ετών παράνομων υποκλοπών τηλεφωνικών συνδιαλέξεων του πρωθυπουργού και της συνοδείας του. Και είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι οι γκιουλενιστές εμπλέκονται. Κατ’ αρχήν, οι πρώτες ταινίες χρονολογούνται περίπου από το 2011, αμέσως μόλις ο Ερντογάν άρχισε να νιώθει άβολα με την εμβέλεια της ομάδας [των γκιουλενιστών] στην τουρκική γραφειοκρατία. Επιπλέον, γκιουλενιστές στελέχη στον κρατικό μηχανισμό είχαν πρόσβαση στους κωδικούς και τον εξοπλισμό που απαιτείται για να υποκλέψουν το κρυπτογραφημένο τηλέφωνό του.

Το επεισόδιο αποκαλύπτει ότι ο Ερντογάν είναι ένας ασυνήθιστα ανυποψίαστος αυταρχικός ηγέτης. Εδώ και καιρό αποτελούσε κοινό μυστικό ότι στην Τουρκία οι οπαδοί τού Γκιουλέν που ζει στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, οι οποίοι είναι ριζωμένοι στην αστυνομία και το δικαστικό σώμα, παρακολουθούν τους αντιπάλους τους. Όταν ο Ερντογάν και οι γκιουλενιστές ήταν φίλοι, αυτό συνεπαγόταν να ακούνε τους κοσμικούς αντιπάλους τού ισλαμικού συντηρητικού καθεστώτος - κάτι που δεν φάνηκε ποτέ να ενοχλεί τον Ερντογάν. Αλλά όταν κλονίστηκε η σχέση τους, ο Ερντογάν αποδείχθηκε αργός στο να αντιληφθεί το γεγονός ότι θα μπορούσε να είναι ο επόμενος στόχος των γκιουλενιστών.

Και προφανώς τον στοχοποίησαν. Οι εισαγγελείς που τοποθετήθηκαν στο δικαστικό σώμα μετά τις πρόσφατες μαζικές εκκαθαρίσεις τού Ερντογάν, αποκάλυψαν διαβαθμισμένα αρχεία σχετικά με το πρόγραμμα υποκλοπών στο γραφείο τού εισαγγελέα τής Κωνσταντινούπολης. Τα αρχεία έδειξαν ότι χιλιάδες άνθρωποι, αρχής γενομένης με τον πρωθυπουργό, υπουργοί τής κυβέρνησης, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, ακαδημαϊκοί και άλλοι, έχουν υποστεί καταγραφή των συνομιλιών τους. Το μέγεθος και η κλίμακα του προγράμματος - και το γεγονός ότι φαινομενικά οι γκιουλενιστές ήταν σε θέση να κρατούν στοιχεία για μια εκλεγμένη κυβέρνηση επί χρόνια χωρίς συνέπειες - εγείρει ανησυχητικά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον τής τουρκικής δημοκρατίας.

Το πιο άμεσο συμπέρασμα είναι ότι οι επικείμενες εκλογές δεν πρόκειται να έχουν σημασία. Καμιά μελλοντική τουρκική κυβέρνηση δεν θα είναι ελεύθερη να κυβερνά σύμφωνα με τις επιθυμίες των ψηφοφόρων της εφ’ όσον οι γκιουλενιστές κρατούν στα χέρια τους το τιμόνι. Το γεγονός ότι η μάχη μεταξύ Ερντογάν και γκιουλενιστών ξεκίνησε ως μια πολιτική διαφωνία λέει πολλά. Το 2012, η κυβέρνηση του ΑΚΡ ξεκίνησε ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Κούρδους αντάρτες. Αλλά οι γκιουλενιστές είχαν άλλα σχέδια. Τον Φεβρουάριο του 2012, ένας εισαγγελέας που πιστεύεται ότι είναι συμπαθών των γκιουλενιστών προσπάθησε να συλλάβει τον επικεφαλής τής εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών τής Τουρκίας, ο οποίος είχε διεξάγει συνομιλίες με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (ΡΚΚ) εξ ονόματος του Ερντογάν. «Στη συνέχεια, θα προσπαθούσαν να συλλάβουν εμένα», δήλωσε ο Ερντογάν εκείνη την εποχή.

Το γεγονός ότι οι γκιουλενιστές είναι έτοιμοι να πολεμήσουν με νύχια και με δόντια ενάντια σε κάθε πολιτική που δεν τους αρέσει -και δεν φοβούνται στην διαδικασία να αποτινάξουν έναν πρώην σύμμαχο και να ρίξουν την Τουρκία σε αναταραχή- θα πρέπει να δώσει στην αντιπολίτευση λόγους για μεγάλη ανησυχία. Αλλά η Τουρκία αμέλησε να τηρήσει αυστηρή στάση επί του θέματος. Και τα δύο κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης, το σοσιαλδημοκρατικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) και το δεξιό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP), έχουν κάνει πλήρη και άκριτη χρήση των υποκλοπών για να πλήξουν τον Ερντογάν και το κυβερνών AKP. Οι σοσιαλδημοκράτες έχουν επίσης επιδιώξει να γίνουν ο επόμενος σύμμαχος των γκιουλενιστών.