Οι Αιγύπτιοι δικαστές εφορμούν

Η Αίγυπτος τώρα βιώνει την βία παρόμοια με εκείνη από τις πιο σκοτεινές περιόδους της. Η καταστολή παραπέμπει στην εποχή τού Νάσερ: από το 1952 ως το 1955, περίπου 20.000 άνθρωποι (φιλελεύθεροι και αριστεριστές όπως και Αδελφοί Μουσουλμάνοι) φυλακίστηκαν. Τώρα, περίπου 19.000 έχουν φυλακιστεί από τον Ιούλιο γιατί είτε συμμετείχαν σε διαδηλώσεις ειίτε υπήρχε η υποψία ότι είναι μέλη τής Αδελφότητας. Περισσότεροι από 2.500 πολίτες έχουν σκοτωθεί και άλλοι 17.000 έχουν τραυματιστεί στις διαδηλώσεις από τότε που ο Μόρσι ανατράπηκε, αριθμοί πρωτοφανείς ακόμα και για την εποχή τού Νάσερ. Όταν πρόκειται για βία κατά των ισλαμιστών, η κλίμακα μοιάζει με την δεκαετία τού 1990 υπό τον Μουμπάρακ, όταν μια εξέγερση κόστισε κατ’ εκτίμηση 1.500 ζωές στην διάρκεια επτά ετών, συμπεριλαμβανομένων των πυροβολισμών κατά τουριστών, μικρών βομβιστικών επιθέσεων και δολοφονιών αξιωματούχων τής αστυνομίας και κυβερνητικών στελεχών. Η βία εναντίον των αστυνομικών και των στρατιωτικών αξιωματούχων έχει δεκαπλασιαστεί από τότε που συνέβη το πραξικόπημα, με περίπου 300 αξιωματικούς και αρκετές δεκάδες αμάχους να έχουν σκοτωθεί σε επιθέσεις που έχουν διεκδικήσει από τζιχαντιστικές ομάδες (όπως η ομάδα ανταρτών Ansar Beit al-Maqdis που εδρεύει στο Σινά), σε βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας ή σε αυτοκίνητα, σε πυροβολισμούς από κινούμενο όχημα ή ως αποτέλεσμα μικρών αυτοσχέδιων εκρηκτικών συσκευών. Η κυβέρνηση κατηγορεί δημοσίως την Αδελφότητα για κάθε επίθεση, αλλά δεν έχει ακόμη παρουσιάσει αποδεικτικά στοιχεία για επιχειρησιακούς δεσμούς τής οργάνωσης, η οποία αρνείται εντόνως οποιαδήποτε συμμετοχή, με εκείνους που πραγματικά διεκδικούν την ευθύνη για τις επιθέσεις.

Αλλά, σε σύγκριση με προηγούμενες εποχές, υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά στον τρόπο αντιμετώπισης της Αδελφότητας από το κράτος. Υπό τον Νάσερ - καθώς και τον Σαντάτ και τον Μουμπάρακ – η καταστολή ήταν η δουλειά των υπηρεσιών ασφαλείας και των ειδικών δικαστηρίων. Το δικαστικό σύστημα λειτούργησε κατά καιρούς ως τροχοπέδη για τις πιο αυταρχικές παρορμήσεις τής κυβέρνησης. Τώρα, όλα τα όργανα του αιγυπτιακού κράτους φαίνεται να είναι ευθυγραμμισμένα. Εκεί που ο Νάσερ έπρεπε να μπει στον κόπο να δημιουργήσει ψευτο-δικαστήρια, σήμερα δεν υπάρχει τέτοια ανάγκη. Η κανονική δικαστική εξουσία έχει ηγηθεί στην περισσότερη από την πρόσφατη καταστολή εναντίον τής Αδελφότητας, από τις καταδίκες τής Minya μέχρι τις άλλες δίκες ηγετών τής Αδελφότητας. Εν τω μεταξύ, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, το θρησκευτικό κατεστημένο, οι δημόσιες υπηρεσίες και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα έχουν όλοι συστρατευθεί στην προσπάθεια. Ορισμένα πολιτικά κόμματα και τα περισσότερα από τα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης έχουν επίσης προσυπογράψει, προφανώς με την δική τους ελεύθερη βούληση.

Ως εκ τούτου, τα θεσμικά όργανα του αιγυπτιακού κράτους, που συνήθως ενέπνεαν σεβασμό επειδή θεωρούνταν ότι είναι υπεράνω της πολιτικής φθοράς - το δικαστικό σώμα, όπως και ο στρατός - τώρα φαίνονται να είναι πολύ πρόθυμα να συμμετέχουν στην καταστολή. Αυτή η αλλαγή όχι μόνο βλάπτει την διεθνή φήμη τής δικαστικής εξουσίας και του στρατού, αλλά και περιγράφει το πώς φαίνονται στην εγχώρια σκηνή. Οποιαδήποτε μελλοντική εξέγερση, ως εκ τούτου, θα μπορούσε να στραφεί εναντίον όλων των μερών του κράτους και όχι μόνο εναντίον τού προέδρου και εκείνων που θεωρούνται ως οι μπράβοι του, όπως συνέβη το 2011 στην εξέγερση κατά του Μουμπάρακ.

Προς το παρόν, αυτοί οι θεσμοί αντιπαλεύουν με το ερώτημα του τι πρέπει να κάνουν, όχι μόνο για τις τρομοκρατικές επιθέσεις αλλά και για τις εκπληκτικά επίμονες υπέρ τής Αδελφότητας και αντι-στρατιωτικές διαδηλώσεις που συγκλονίζουν την χώρα, από τότε που ο στρατός απομάκρυνε τον Μόρσι από την θέση του. Από τότε που πραγματοποιήθηκε η βίαιη καταστολή των καθιστικών διαμαρτυριών τής Αδελφότητας στο Κάιρο τον περασμένο Αύγουστο, οι Αρχές έχουν δοκιμάσει μια σειρά από άλλα κατασταλτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της ψήφισης δρακόντειας νομοθεσία εναντίον των διαδηλώσεων το Νοέμβριο, τον χαρακτηρισμό τής Αδελφότητας ως τρομοκρατικής οργάνωσης τον Δεκέμβριο και τις πρόσφατες θανατικές καταδίκες. Η σειρά των μέτρων φαίνεται να σημαίνει περισσότερο βραχυπρόθεσμο πανικό και οργή για την Αδελφότητα παρά οποιοδήποτε μακροπρόθεσμη στρατηγική. Αλλά επιλέγοντας αυτόν τον δρόμο, οι στρατηγοί και οι δικαστές τής Αιγύπτου απλώς προσέθεσαν στην λίστα των προβλημάτων τους.

Κατ’ αρχήν, υπάρχει το ερώτημα του τι να κάνουν με τους κατ’ εκτίμηση 19.000 κρατούμενους. Ακόμη και εάν οι Αρχές τελικά απελευθερώσουν πολλούς από αυτούς (δεν υπάρχει ακόμα καμία ένδειξη ότι θα κάνουν κάτι τέτοιο), πιθανότατα θα προσπαθήσουν να βρουν νομικούς λόγους για να κρατήσουν χιλιάδες άλλους στην φυλακή για χρόνια. Μεμονωμένες δίκες θα αποτελέσουν μεγαλύτερο βάρος από όσο θα μπορούσε να αντέξει το δικαστικό σύστημα της Αιγύπτου και η απελευθέρωση των κρατουμένων, πολλοί από τους οποίους έχουν υποστεί βασανιστήρια, διακινδυνεύει να παράσχει πολλές περισσότερες στρατολογήσεις σε τζιχαντιστικές ομάδες. Οι μαζικές δίκες εναντίον μελών τής Αδελφότητας - υπάρχουν διάφορες εν εξελίξει - περιλαμβάνουν εκατοντάδες κατηγορούμενους που παραμένουν ασύλληπτοι και δεκάδες αποδεδειγμένα μη συμμετέχοντες στα συγκεκριμένα περιστατικά που ερευνώνται. Αν και οι ετυμηγορίες θα μπορούσαν να ανατραπούν σε διαδικασία έφεσης ή οι ποινές να μειωθούν, εντούτοις έχουν ανοίξει τον δρόμο για έναν συνεχή κύκλο οργής και εκδίκησης.