Οι Δυτικοί σύμμαχοι του Πούτιν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι Δυτικοί σύμμαχοι του Πούτιν

Γιατί η ευρωπαϊκή ακροδεξιά είναι με το μέρος τού Κρεμλίνου
Περίληψη: 

Το καθεστώς τού Πούτιν έρχεται κάθε μήνα πιο κοντά στα ακροδεξιά κόμματα σε όλη την Ευρώπη – κάτι που προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι μια από τις δεδηλωμένες αιτίες του για την εισβολή Κριμαία ήταν να εμποδίσει τους «Ναζί» να κερδίσουν την εξουσία. Όμως, και στις δύο περιπτώσεις, τα κίνητρα του Πούτιν δεν είναι κυρίως ιδεολογικά. Στην Δυτική Ευρώπη, ελπίζει να αποσταθεροποιήσει τους εχθρούς του και να τοποθετήσει στις Βρυξέλλες πολιτικούς οι οποίοι θα επικεντρώνονται στην διάλυση της ΕΕ παρά στην διεύρυνσή της.

Ο MITCHELL Α. ORENSTEIN είναι καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Northeastern και συνεργάτης τόσο στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών Minda de Gunzburg όσο και στο Κέντρο Ρωσικών και Ευρασιατικών Σπουδών Davis στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Ακολουθήστε τον στο Twitter @ m_orenstein.

Δεδομένου ότι ένας από τους λόγους που ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν εισέβαλε στην Κριμαία, όπως είπε, ήταν να αποτρέψει τους «Ναζί» από την εξουσία στην Ουκρανία, ίσως αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το καθεστώς του πλησιάζει όλο και πιο πολύ τα ακροδεξιά κόμματα σε όλη την Ευρώπη. Αλλά, και στις δύο περιπτώσεις, τα κίνητρα του Πούτιν δεν είναι κυρίως ιδεολογικά. Στην Ουκρανία θέλει απλά να αρπάξει έδαφος που πιστεύει ότι δικαίως του ανήκει. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ελπίζει ότι η υποστήριξή του στα περιθωριακά κόμματα θα αποσταθεροποιήσει τους εχθρούς του και θα εγκαταστήσει στις Βρυξέλλες πολιτικούς οι οποίοι θα επικεντρωθούν στη διάλυση της ΕΕ και όχι στη διεύρυνση της.

Στην Ουγγαρία, για παράδειγμα, ο Πούτιν έχει βάλει υπό την προστασία του το κόμμα Jobbik. Το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα τής χώρας, το Jobbik έχει υποστηρικτές που ντύνονται με στολές τύπου Ναζί, έχουν αντισημιτική ρητορική και εκφράζουν την ανησυχία τους για την Ισραηλινή «αποικιοποίηση» της Ουγγαρίας. Το κόμμα έχει κεφαλαιοποιήσει την αυξανόμενη υποστήριξη στις εθνικιστικές οικονομικές πολιτικές του, οι οποίες θεωρούνται ως αντίδοτο στην αντιλαϊκή πολιτική λιτότητας και στην οικονομική φιλελευθεροποίηση της Ουγγαρίας κατά τα τελευταία χρόνια. Η Ρωσία είναι αποφασισμένη να εκμεταλλευτεί αυτό το αίσθημα. Τον Μάιο του 2013, δεξιοί Ρώσοι εθνικιστές με διασυνδέσεις Κρεμλίνο, στο περίφημο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας, κάλεσαν τον πρόεδρο του κόμματος Jobbik, Γκαμπόρ Βόνα, να μιλήσει. Ο Βόνα συναντήθηκε επίσης με βουλευτές τής Ρωσίας, όπως με τον Ιβάν Γκράτσεφ, πρόεδρο της Κρατικής Επιτροπής τής Δούμας για την Ενέργεια και τον Βασίλι Ταράσγιουκ, αναπληρωτή πρόεδρο της Επιτροπής Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων, μεταξύ άλλων. Στην ιστοσελίδα τού Jobbik, η επίσκεψη χαρακτηρίζεται ως «σημαντικό βήμα» που κατέστησε «σαφές ότι οι Ρώσοι ηγέτες θεωρούν το Jobbik ως εταίρο». Στην πραγματικότητα, υπήρξαν επίμονες φήμες ότι ο ενθουσιασμός τού Jobbik ξεπληρώνεται με ρωσικά ρούβλια. Το κόμμα έχει επικρίνει επανειλημμένα τις «ευρω-ατλαντικές διασυνδέσεις» τής Ουγγαρίας και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και, πιο πρόσφατα, αποκάλεσε το δημοψήφισμα στην Κριμαία «υποδειγματικό», μια επικίνδυνη λέξη σε μια χώρα με αρκετές πληθυσμιακές ομάδες στην Ρουμανία και την Σλοβακία. Φαίνεται ότι το κόμμα θεωρεί τη νέα εθνική πολιτική τού Πούτιν ως ευθυγραμμισμένη με τον δικό του ρεβιζιονιστικό εθνικισμό.

Οι δεσμοί του Κρεμλίνου με το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας είναι επίσης ολοένα και ισχυρότεροι. Η Μαρίν Λεπέν, αρχηγός τού κόμματος, επισκέφθηκε τη Μόσχα τον Ιούνιο του 2013 μετά από πρόσκληση του ηγέτη τής Κρατικής Δούμας, Σεργκέι Ναρίσκιν, στενού συνεργάτη τού Πούτιν. Συναντήθηκε επίσης με τον Αναπληρωτή Πρωθυπουργό Ντμίτρι Ρογκόζιν και συζήτησαν θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως η Συρία, η διεύρυνση της ΕΕ και οι γάμοι ομοφυλοφίλων. Το γαλλικό ProRussia TV, το οποίο χρηματοδοτείται από το Κρεμλίνο, έχει στελεχωθεί με συντάκτες που διατηρούν στενούς δεσμούς με το Εθνικό Μέτωπο, που χρησιμοποιούν τον σταθμό για να ενσταλάζουν τις απόψεις τού Εθνικού Μετώπου στην εγχώρια και την διεθνή πολιτική. Το Εθνικό Μέτωπο επιθυμεί να αντικαταστήσει την ΕΕ και το ΝΑΤΟ με μια πανευρωπαϊκή συνεργασία ανεξάρτητων εθνών, η οποία, παρεμπιπτόντως, θα περιλαμβάνει την Ρωσία και θα καθοδηγείται από μια τριμερή συμμαχία ανάμεσα σε Παρίσι- Βερολίνο- Μόσχα. Ο εκπρόσωπος της Λεπέν, Λουντοβίκ Ντε Νταν, αναγνώρισε πρόσφατα τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος στην Κριμαία και δήλωσε σε μια συνέντευξη στο ραδιόφωνο Voice of Russia ότι «ιστορικά, η Κριμαία αποτελεί μέρος τής Μητέρας Ρωσίας». Στην ίδια συνέντευξη, ανέφερε ότι είχε επισκεφθεί την Κριμαία αρκετές φορές κατά το περασμένο έτος. Η Μαρίν Λεπέν επισκέφθηκε επίσης την Κριμαία, τον Ιούνιο του 2013.

Ο κατάλογος των κομμάτων συνεχίζεται. Θυμάστε την Χρυσή Αυγή, το ελληνικό φασιστικό κόμμα που κέρδισε 18 έδρες στο κοινοβούλιο στην Ελλάδα το 2012; Μέλη του χρησιμοποιούν ναζιστικά σύμβολα σε συλλαλητήρια, δίνουν έμφαση στις οδομαχίες και τραγουδούν την ελληνική έκδοση του ύμνου τού Ναζιστικού Κόμματος. Η ελληνική κυβέρνηση φυλάκισε τον Νίκο Μιχαλολιάκο, τον αρχηγό της, και αφαίρεσε από τους βουλευτές της την ασυλία, προτού τους κατηγορήσει για οργανωμένη βία. Αλλά το κόμμα συνεχίζει να βγαίνει στους δρόμους. Η Χρυσή Αυγή δεν έκρυψε ποτέ τις στενές σχέσεις της με την ακροδεξιά τής Ρωσίας και πιστεύεται ότι λαμβάνει κεφάλαια από την Ρωσία. Μια ιστοσελίδα που συνδέεται με την Χρυσή Αυγή αναφέρει ότι ο Μιχαλολιάκος έλαβε ακόμη και μια επιστολή στην φυλακή, από τον καθηγητή στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας και πρώην σύμβουλο του Κρεμλίνου, Αλεξάντερ Ντούγκιν, έναν από τους συντάκτες τής «ευρασιατικής» ιδεολογίας τού Πούτιν. Ήταν επίσης ο Ντούγκιν που φιλοξένησε τον ηγέτη του ουγγρικού Jobbik, τον Βόνα, όταν επισκέφθηκε τη Μόσχα. Στην επιστολή του, ο Ντούγκιν εξέφρασε την υποστήριξή του στις γεωπολιτικές θέσεις τής Χρυσής Αυγής και ζήτησε να ανοίξει μια γραμμή επικοινωνίας μεταξύ της Χρυσής Αυγής και της δεξαμενής σκέψης του, στη Μόσχα. Η ιστοσελίδα τής Χρυσής Αυγής στη Νέα Υόρκη, αναφέρει ότι ο Μιχαλολιάκος «έχει ταχθεί σαφώς υπέρ μιας συμμαχίας και συνεργασίας με την Ρωσία και έχει απομακρυνθεί από τις “ναυτικές δυνάμεις” τού “Ατλαντικού”».