Στο μυαλό τού Πούτιν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Στο μυαλό τού Πούτιν

Ο Alexander Dugin και η φιλοσοφία πίσω από την εισβολή στην Ουκρανία

Υπό αυτή την έννοια, οι Ευρασιατιστές θεωρούσαν τον Μεγάλο Πέτρο - ο οποίος προσπάθησε να εξευρωπαΐσει την Ρωσία στον δέκατο όγδοο αιώνα – ως έναν εχθρό και προδότη. Αντ’ αυτού, αντιμετώπιζαν ευνοϊκά την διοίκηση των Ταταρο-Μογγόλων, μεταξύ του 13 ου και του 15ου αιώνα, όταν η αυτοκρατορία τού Τζένγκις Χαν δίδαξε στους Ρώσους ζωτικής σημασίας μαθήματα για την οικοδόμηση ενός ισχυρού, συγκεντρωτικού κράτους και πυραμιδικά συστήματα υποταγής και ελέγχου.

Οι Ευρασιατιστικές πεποιθήσεις απέκτησαν ισχυρούς οπαδούς εντός τού πολιτικά ενεργού κομματιού τής κοινότητας των αποδήμων, ή Λευκών Ρώσων όπως αποκαλούνταν, οι οποίοι ήταν πρόθυμοι να προωθήσουν οποιαδήποτε εναλλακτική λύση στον μπολσεβικισμό. Ωστόσο, η φιλοσοφία ήταν εντελώς αγνοημένη, ακόμη και υπό καταστολή, στην Σοβιετική Ένωση, και σχεδόν πέθανε μαζί με τους δημιουργούς της. Αυτό, δηλαδή, μέχρι την δεκαετία τού 1990, οπότε κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση και το ιδεολογικό υπόβαθρο της Ρωσίας διαγράφηκε παντελώς.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΝΟΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗ

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οι υπερεθνικιστικές ιδεολογίες ήταν σαφώς εκτός μόδας. Αντίθετα, οι περισσότεροι Ρώσοι προσέβλεπαν στον εκδημοκρατισμό της Ρωσίας και την επανένταξή της στον κόσμο. Ωστόσο, μερικά σκληροπυρηνικά πατριωτικά στοιχεία παρέμειναν αντίθετα με την απο-σοβιετικοποίηση και πίστευαν - όπως κάνει σήμερα ο Πούτιν - ότι η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν η μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή τού αιώνα [3]. Ανάμεσά τους ήταν ο ιδεολόγος Αλέξανδρος Ντούγκιν, ο οποίος ήταν τακτικός συνεργάτης τού υπερεθνικιστικού αναλυτικού κέντρου και εφημερίδας Den’ (αργότερα γνωστής ως Zavtra). Η πρώτη προσέγγισή του στην απόκτηση φήμης ήταν ένα φυλλάδιο το 1991, με τίτλο «Ο Πόλεμος των Ηπείρων» [4], στο οποίο περιέγραφε έναν εξελισσόμενο γεωπολιτικό αγώνα μεταξύ των δύο τύπων τής παγκόσμιας εξουσίας: τις χερσαίες δυνάμεις ή αλλιώς την «Αιώνια Ρώμη», οι οποίες βασίζονται στις αρχές τού κράτους, της κοινότητας, του ιδεαλισμού και της ανωτερότητας του κοινού καλού, και τους πολιτισμούς τής θάλασσας ή αλλιώς την «Αιώνια Καρθαγένη», οι οποίες βασίζονται στον ατομικισμό, το εμπόριο και τον υλισμό. Στην σκέψη τού Ντούγκιν, η «Αιώνια Καρθαγένη» ιστορικά ενσαρκώνεται από την αθηναϊκή δημοκρατία και τους Ολλανδούς και την Βρετανική Αυτοκρατορία. Τώρα, αυτή εκπροσωπείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η «Αιώνια Ρώμη» ενσαρκώνεται από την Ρωσία. Για τον Ντούγκιν, η σύγκρουση μεταξύ των δύο θα διαρκέσει μέχρι κάποιος να καταστραφεί ολοσχερώς - κανένα είδος πολιτικού καθεστώτος και κανένα ποσό εμπορίου δεν μπορεί να το σταματήσει αυτό. Προκειμένου το «καλό» (η Ρωσία) να νικήσει τελικά το «κακό» (τις Ηνωμένες Πολιτείες), έγραψε, μια συντηρητική επανάσταση πρέπει να πραγματοποιηθεί.

Οι ιδέες του περί συντηρητικής επανάστασης αποτελούν προσαρμογή από στοχαστές τού γερμανικού μεσοπολέμου οι οποίοι προωθούσαν την καταστροφή τής ατομικιστικής φιλελεύθερης τάξης και της εμπορικής κουλτούρας τού βιομηχανικού και αστικού πολιτισμού, υπέρ μιας νέας τάξης που θα βασίζεται σε συντηρητικές αξίες, όπως η υποβολή των ατομικών αναγκών και επιθυμιών στις ανάγκες των πολλών, σε μια κρατικά οργανωμένη οικονομία, και σε παραδοσιακές αξίες για την κοινωνία που βασίζονται σε μια σχεδόν θρησκευτική αντίληψη του κόσμου. Για τον Ντούγκιν, το χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας συντηρητικής επανάστασης ήταν η ριζοσπαστική, υπό ναζιστική αιγίδα Κοινωνική Δημοκρατία του Salò στην βόρεια Ιταλία (1943-1945). Πράγματι, ο Ντούγκιν επέστρεφε συνεχώς σε αυτό που έβλεπε ως τις αρετές των ναζιστικών πρακτικών και εξέφρασε την εκτίμησή του για την απόκρυφη ομάδα Ανενέρμπε (Ahnenerbe ) των SS και του Herman Wirth. Ειδικότερα, ο Ντούγκιν εξήρε τα ορθόδοξα συντηρητικά-επαναστατικά σχέδια τα οποία ανέπτυξαν το SS και η Ανενέρμπε για τη μεταπολεμική Ευρώπη, για την οποία οραματίζονταν μια νέα, ενωμένη Ευρώπη διοικούμενη από ένα φεουδαρχικό σύστημα εθνοτικά ξεχωριστών περιοχών που θα χρησίμευαν ως υποτελείς στην γερμανική επικυριαρχία. Αξίζει να σημειωθεί ότι, μεταξύ άλλων σχεδίων, η Ανενέρμπε ήταν υπεύθυνη για όλα τα πειράματα σε ανθρώπους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς και του Νταχάου.

Μεταξύ του 1993 και του 1998, ο Ντούγκιν ακολούθησε τον ρωσικό εθνικιστικό θρύλο Eduard Limonov στην δημιουργία τού -πλέον απαγορευμένου- Εθνικού Μπολσεβίκικου Κινήματος (αργότερα Εθνικό Μπολσεβίκικο Κόμμα, ή NBP), όπου έγινε ο κύριος ιδεολόγος του σε μια παράξενη σύνθεση σοσιαλιστικής και ακροδεξιάς ιδεολογίας. Μέχρι τα τέλη τής δεκαετίας τού 1990, είχε αναγνωριστεί ως ο πνευματικός ηγέτης ολόκληρου του κινήματος της ακροδεξιάς τής Ρωσίας. Είχε τον δικό του εκδοτικό οίκο, Arktogeya («Βορειότερη χώρα»), αρκετές λαϊκές ιστοσελίδες, μια σειρά από εφημερίδες και περιοδικά, και δημοσίευσε το βιβλίο Τα θεμέλια της Γεωπολιτικής (The Foundation of Geopolitics) [5], που έγινε άμεσα best seller και ιδιαίτερα δημοφιλές μέσα στον στρατό.

Η εισαγωγή τού Ντούγκιν στην κεντρική πολιτική σκηνή ήρθε το 1999, όταν έγινε σύμβουλος του Ρώσου βουλευτή Gennadii Seleznev, ενός από τους πιο συντηρητικούς πολιτικούς τής Ρωσίας, δύο φορές προέδρου τού ρωσικού κοινοβουλίου, μέλους του Κομμουνιστικού Κόμματος, και ιδρυτή τού Κόμματος της Ρωσικής Αναγέννησης [6]. Την ίδια χρονιά, με την βοήθεια του Βλαντιμίρ Ζιρινόφσκι, ηγέτη τού εθνικιστικού και κακόφημου Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος της Ρωσίας, ο Ντούγκιν έγινε ο πρόεδρος του γεωπολιτικού τμήματος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου τής Δούμας για την Εθνική Ασφάλεια.