Το συριακό Σχέδιο Μάρσαλ

Οι επενδύσεις τής Ρωσίας στην Συρία δεν έχουν περιοριστεί στα παράκτια εδάφη τού καθεστώτος. Στο Ein Diwar, που βρίσκεται κοντά στις κουρδικές Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG) και στις ελεγχόμενες περιοχές από την ISIS, η ρωσική εταιρεία Stroytransgaz υπέγραψε σύμβαση 263 εκατ. δολαρίων τον Ιούνιο με την Γενική Επιτροπή Υδατικών Πόρων για την πρώτη φάση ενός αρδευτικού έργου (που είχε προγραμματιστεί όταν η ξηρασία έπληξε τα βορειοανατολικά πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, αλλά δεν εκτελέστηκε μέχρι τώρα). Περίπου την ίδια εποχή, μια βορειοκορεατική αντιπροσωπεία συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό τής Συρίας, Wael al-Halaqi, για να συζητήσουν την διαδικασία ανοικοδόμησης. Η Πιονγκγιάνγκ από καιρό αντιμετωπίζει την Συρία ως ένα μέτωπο στον πόλεμο εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους - από την κατασκευή τού πρώην αντιδραστήρα πλουτωνίου τής Συρίας «al-Kibar» (τον οποίο οι Ισραηλινοί κατέστρεψαν το 2007) ως την αναφερθείσα τοποθέτηση 15 Βορειοκορεατών πιλότων ελικοπτέρων και μερικών επίγειων δυνάμεων στην πόλη τού Χαλεπίου για λογαριασμό τού καθεστώτος Άσαντ. Λίγο μετά την επίσκεψη των Βορειοκορεατών, ο Κινέζος πρεσβευτής στη Συρία, Wang Kejian, εξέφρασε την υποστήριξή του για την ανάπτυξη συνεργασιών στον τομέα τής ενέργειας. Η Κίνα, πολιτικά αποστασιοποιημένη αλλά οικονομικά δεσμευμένη, επιδιώκει να διατηρήσει τις εξαγωγικές αγορές της στην Μέση Ανατολή. Εκτός από το να είναι ο «νούμερο ένα» εμπορικός εταίρος τής Συρίας το 2011, η κρατική China National Petroleum Corporation από το 2012 κατέχει μετοχές σε δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου τής Συρίας και έχει υπογράψει συμφωνίες πολλών εκατομμυρίων δολαρίων με αυτές.

Εν τω μεταξύ, το Ιράν είναι πιθανό να τοποθετηθεί για να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην βιομηχανία τσιμέντου τής Συρίας - έναν τομέα που θα είναι κεντρικής σημασίας καθώς η χώρα προσπαθεί να ανοικοδομήσει την υποδομή της. (Συμβαίνει επίσης να είναι ένας τομέας στον οποίο το Ιράν, η τέταρτη μεγαλύτερη παραγωγός τσιμέντου στον κόσμο, είναι κάτι σαν διεθνής ηγέτης). Η Χεζμπολάχ, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει ξεκινήσει μια νέα εταιρεία τσιμέντου στον Λίβανο, με ιρανική χρηματοδότηση. Και η Τεχεράνη φαίνεται πρόθυμη να κάνει περισσότερα κατά τους προσεχείς μήνες. Ο Hassan Jishi, ο γενικός διευθυντής τής Waad, της σε μεγάλο βαθμό χρηματοδοτούμενης από το Ιράν οργάνωσης που ξανάχτισε τα προπύργια της Χεζμπολάχ, δήλωσε [3] στους New York Times τον Μάιο του 2012, «Οι Ιρανοί λένε, "Αν θέλετε εργοστάσια, είμαστε έτοιμοι, αν θέλετε κάποια ηλεκτρική ενέργεια, είμαστε έτοιμοι " και δεν ζητούν οποιοδήποτε αντάλλαγμα». Ανεξάρτητα από αυτό, η Ισλαμική Δημοκρατία όντως παίρνει κάτι ως αντάλλαγμα. Το Ιράν επιδιώκει να εξασφαλίσει τις γραμμές ανεφοδιασμού με την θυγατρική του, την Χεζμπολάχ, στο Λίβανο και να παραγκωνίσει την Σαουδική Αραβία και άλλα σουνιτικά κράτη τού Κόλπου στον αγώνα για περιφερειακή κυριαρχία.

Οι επενδύσεις στην Συρία, εν μέσω τού εν εξελίξει πολέμου, είναι κατά κύριο λόγο ένα πολιτικό τέχνασμα αλλά σίγουρα υπάρχουν οικονομικά κίνητρα. Πέρυσι, όταν η Συρία παρέπαιε λόγω της χειρότερης συγκομιδής των τελευταίων δεκαετιών, ο εσωτερικός κύκλος τού καθεστώτος δημιούργησε εταιρείες-βιτρίνα (για να παρακάμψουν τις διεθνείς κυρώσεις) που παρέλαβαν εισαγωγές τροφίμων από την Ρωσία, την Ουκρανία, την Τουρκία και τον Λίβανο. Η ρύθμιση αυτή ήταν μια κατάσταση «win-win» για τους ανθρώπους τού Άσαντ και τις ξένες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγών τροφίμων στην Μαύρη Θάλασσα˙ Όλοι κατέληξαν να επωφελούνται από τον λιμό τής χώρας. Μακροπρόθεσμα, ένας από τους κύριους τρόπους με τους οποίους οι ξένες εταιρείες μπορούν να αξιοποιήσουν την καταστροφή τής Συρίας - δεδομένου ότι κατά τα μέσα τού περασμένου έτους, πάνω από μισό εκατομμύριο σπίτια υπέστησαν ζημιές (πάνω από το ήμισυ των οποίων καταστράφηκαν ολοσχερώς) - είναι η οικοδομή. Οι κατασκευαστικές εταιρείες τής Χεζμπολάχ μπορούν να αποκτήσουν πολιτικό κεφάλαιο από την ελάφρυνση της οικονομικής επιβάρυνσης των περίπου 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων που προκύπτει από τους Σύριους πρόσφυγες στον Λίβανο (που είναι επίσης κυρίως σουνίτες και ανατρέπουν την ευαίσθητη δημογραφική ισορροπία τής χώρας σε βάρος των σιιτών). Την ίδια στιγμή, αυτές οι εταιρείες μπορούν να επωφεληθούν από την ανοικοδόμηση των σπιτιών στα οποία οι πρόσφυγες ίσως επιστρέψουν.

Η συριακή αντιπολίτευση προσπάθησε, κυρίως σε μικρή κλίμακα, να συσπειρώσει επενδυτές από την πλευρά της προκειμένου να αναπτυχθεί η οικονομία σε εκείνα τα τμήματα τής χώρας που έχει υπό τον έλεγχό της. Το Syrian Business Forum που εδρεύει στην Τουρκία είναι μια ανεξάρτητη μη κερδοσκοπική οργάνωση με σκοπό να βοηθά Σύριους επιχειρηματίες εντός και εκτός τής χώρας να δικτυώνονται μεταξύ τους. Η οργάνωση έχει χρηματοδοτήσει μαθήματα ραπτικής για τις γυναίκες μαρτύρων στην Νταράα, ένα αρτοποιείο στο Idlib, και ένα θεατρικό έργο στο στρατόπεδο προσφύγων Midyat στην Τουρκία. Ωστόσο, η κλίμακα των έργων αυτών ωχριά σε σύγκριση με εκείνη των υποστηρικτών τού καθεστώτος. Σύμφωνα με δημοσιεύματα σε εφημερίδες τής περιοχής, οι εταιρείες που εδρεύουν σε χώρες τού Περσικού Κόλπου και υποστηρίζουν την αντιπολίτευση, έχουν στείλει απεσταλμένους στον Λίβανο για να διερευνήσουν το πώς θα μπορούσαν να διαδραματίσουν έναν εποικοδομητικό ρόλο στην ανασυγκρότηση της συριακής οικονομίας. Αλλά αυτές οι προσπάθειες είναι επίσης σε πολύ πρώιμα στάδια. Ο επανασχεδιασμός τής Συρίας ενώ βρίσκεται εν μέσω πολέμου μπορεί να φαίνεται αλαζονικός - και οι δυτικές εταιρείες, οι οποίες υπόκεινται ήδη στους περιορισμούς κατά του καθεστώτος, διστάζουν να εμπλακούν. Αλλά ο Άσαντ και οι σύμμαχοί του θέλουν να είναι σίγουροι ότι οι χώρες τού Κόλπου και οι Δυτικοί σύμμαχοί τους δεν θα πάρουν το προβάδισμα στην ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων περιοχών, σύμφωνα με τους δικούς τους όρους και το όραμά τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει τους αντιπάλους του να χάσουν επιρροή στην συνέχεια - ιδίως δεδομένου ότι η μετριοπαθής σουνιτική αντιπολίτευση είναι ήδη εξασθενημένη.