Το μέγεθος δεν μετράει | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το μέγεθος δεν μετράει

Γιατί η Σκωτία δεν θα είναι η τελευταία ευρωπαϊκή περιοχή που επιδιώκει ανεξαρτησία
Περίληψη: 

Είτε επιτύχει το κίνημα ανεξαρτησίας τής Σκωτίας είτε όχι, η Σκωτία δεν θα είναι η τελευταία περιοχή τής Ευρώπης που επιδιώκει μια παρόμοια διευθέτηση. Η προστατευτική αγκαλιά τής ΕΕ έχει κάνει την απόσχιση μια ελκυστική επιλογή για οποιαδήποτε περιοχή με περιφερειακή ταυτότητα, φιλόδοξους πολιτικούς, και μια απέχθεια προς την πρωτεύουσά της.

Η FIONA HILL είναι διευθύντρια του Κέντρου για τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη και βασική συνεργάτις στο Πρόγραμμα Εξωτερικής Πολιτικής στο Ινστιτούτο Brookings.
Ο JEREMY SHAPIRO είναι συνεργάτης στο Πρόγραμμα για την Διεθνή Τάξη και στο Κέντρο για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, στο Ινστιτούτο Brookings.

Στις 18 Σεπτεμβρίου, ο λαός τής Σκωτίας θα αποφασίσει αν επιθυμεί να παραμείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο. Καθώς πλησιάζει το δημοψήφισμα, η δημόσια προσοχή έχει επικεντρωθεί κυρίως στις επιπτώσεις τής ψηφοφορίας για το μέλλον τής Σκωτίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Με δεδομένο τον κεντρικό ρόλο τής Σκωτίας στην δημιουργία τού Ηνωμένου Βασιλείου πάνω από 300 χρόνια πριν, αυτό είναι απλώς φυσικό.

Αλλά το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, από πολλές απόψεις, είναι λιγότερο σημαντικό από όσο το ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο - συγκεκριμένα, η υποβόσκουσα κρίση διακυβέρνησης στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το σκωτσέζικο δημοψήφισμα θα επηρεάσει πιθανότατα την εξέλιξη αυτής της ευρύτερης κρίσης, αλλά δεν θα την λύσει. Για να καταλάβει κάποιος το γιατί, πρέπει πρώτα να κατανοήσει την φύση τού προβλήματος, το οποίο προκύπτει από δύο τεμνόμενα πολιτικά ζητήματα: Την θέση τού Λονδίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο, και την κατάσταση των μεγάλων διαφορετικών χωρών όπως το Ηνωμένο Βασίλειο μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

ΛΟΝΔΙΝΟ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Όταν οι Σκωτσέζοι διαμαρτύρονται για την Αγγλία, εννοούν πραγματικά τους πολιτικούς στην έδρα τής κυβέρνησης στο Westminster, και το Λονδίνο και τις νότιες περιοχές τής Αγγλίας, που εξελίχθηκαν ως όλο και πιο ισχυρές, ακριβές, και ανεξάρτητες - οικονομικά και πολιτισμικά - από την υπόλοιπη χώρα. Η πολιτική και οικονομική δύναμη του Ηνωμένου Βασιλείου είναι συγκεντρωμένη εις -και γύρω από- το Λονδίνο, όπως και οι ευκαιρίες απασχόλησης. Η υποδομή τού Ηνωμένου Βασιλείου είναι πολύ πιο ανεπτυγμένη στα νότια από ό, τι στα βόρεια ή στην Σκωτία και την Ουαλία, με τους κατοίκους των περιοχών αυτών να μην έχουν εύκολη πρόσβαση σε άλλα μέρη τής χώρας, συμπεριλαμβανομένου του Λονδίνου. Οι οικονομικές διαφορές είναι σαφώς ορατές στην καθημερινή ζωή. Καθώς η πρωτεύουσα βουίζει μέρα και νύχτα, χωριά και πόλεις σε άλλα μέρη τής χώρας φαίνονται έρημα, ακόμα και κατά την διάρκεια της ημέρας.

Για τον λαό τής Σκωτίας, το Λονδίνο μπορεί να φαίνεται σαν μια άλλη χώρα. Πράγματι δημιουργεί την αίσθηση του ξένου επίσης σε πολλούς από τους κατοίκους τής Αγγλίας, όπως στα Κεντρικά (Midlands) και στα Βόρεια. Μεγάλες περιοχές τής υπαίθριας και της βόρειας Αγγλίας είναι τόσο πεπεισμένες όσο και η Σκωτία ότι οι πολιτικοί στο Λονδίνο δεν έχουν στην καρδιά τους τα συμφέροντα των περιοχών αυτών. Υπάρχει ένα σαφές χάσμα Βορρά-Νότου στο Ηνωμένο Βασίλειο, όταν πρόκειται για την οικονομική ικανοποίηση, για παράδειγμα. Όμως, η διαχωριστική γραμμή δεν είναι στα σύνορα της Σκωτίας. Επεκτείνεται προς τα κάτω στην Αγγλία. Μόνο το 33% των Λονδρέζων και των κατοίκων τής νότιας Αγγλίας θεωρούν ότι η οικονομία είναι «κακή»˙ Κατά 46% και 42%, αντίστοιχα, οι Σκωτσέζοι και οι κάτοικοι της βόρειας Αγγλίας [1] αισθάνονται το ίδιο.

Μέρος τού προβλήματος είναι το κυβερνών Συντηρητικό Κόμμα, το οποίο θεωρείται ως το κόμμα των νότιων προνομίων και του νότιου ιδιοτελούς ελιτισμού. Έχει λίγες γυναίκες και μειονοτικούς στις τάξεις του, και ένα έλλειμμα πολιτικών προσωπικοτήτων με τοπική προφορά. Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, ότι σε μια επανεξέταση των βρετανικών προτύπων τής ψηφοφορίας τού 2013, ο Economist [2] κατέγραψε ότι «από τις 158 έδρες που απαρτίζουν τις τρεις βόρειες περιφέρειες της Αγγλίας, μόνο 43 είναι των Συντηρητικών». Εν τω μεταξύ, το Εργατικό Κόμμα, το οποίο είναι ισχυρό στην Σκωτία και την Ουαλία μαζί με την βόρεια Αγγλία, κατέχει μια «απλή δεκάδα» από «τις 197 έδρες στις τρεις νότιες περιοχές έξω από το Λονδίνο». Και σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση, ένα στρογγυλό 60% των βόρειων και των Σκωτσέζων αποδοκίμαζε την απόδοση του συντηρητικού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον [1] (σε σύγκριση με 50% στο Λονδίνο και στον Νότο).

Με λίγα λόγια, οι υπέρ τής ανεξαρτησίας Σκωτσέζοι δεν είναι οι μοναδικοί. Εκφράζουν τις ίδιες αιτιάσεις με πολλούς κατοίκους τής Αγγλίας. Η κύρια διαφορά είναι ότι ο σκωτσέζικος εθνικισμός και το πολιτικό πλαίσιο της διοικητικής αποκέντρωσης έχουν δώσει στην Σκωτία ένα λεξιλόγιο και την πλατφόρμα για να κάνει κάτι που οι άνθρωποι σε άλλα μέρη τού Ηνωμένου Βασιλείου δεν μπορούν: Να επιδιώκει την ανεξαρτησία από το Λονδίνο. Εξάλλου, ανεξάρτητα από το αν οι Σκωτσέζοι ψηφίσουν για να μείνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο ή όχι, το πρόβλημα του Λονδίνου θα συνεχίσει να διογκώνεται ως ένα πολιτικό ζήτημα. Θα απαιτήσει την αύξηση των προσπαθειών εκ μέρους όλων των Βρετανών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος, να γεφυρώσουν το οικονομικό και πολιτικό χάσμα μεταξύ της πρωτεύουσας και του νότου και της υπόλοιπης χώρας.

ΤΟ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΙΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Φυσικά, το πρόβλημα των κεφαλαίων που αποσπώνται από την εκάστοτε ενδοχώρα, δεν είναι νέο ή άγνωστο σε άλλα μέρη τής Ευρώπης. Στην Γαλλία, την πιο συγκεντρωτική χώρα τής δυτικής Ευρώπης, το Παρίσι έχει γίνει από καιρό ένα πολιτιστικό και πολιτικό μεγαθήριο, προκαλώντας δυσαρέσκεια στις επαρχίες. Αλλά αυτός ο αιώνιος αγώνας τώρα λαμβάνει χώρα σε ένα πολιτικό τοπίο που διαμορφώνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ένα βασικό στοιχείο στην πλατφόρμα τής ανεξαρτησίας τού Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας είναι η συνέχιση της συμμετοχής στην ΕΕ. Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ είναι ιδιαίτερα αντιδημοφιλής στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Σκωτία εκλαμβάνεται ως ότι παρέχει προστασία από τις λεηλασίες τού Λονδίνου.