Μη μπερδεύετε την Ρωσία με το Ιράν

Αυτή η επιλογή είναι εντυπωσιακά παρόμοια με εκείνη που οι Ηνωμένες Πολιτείες έθεσαν σε ξένες εταιρείες καθώς αύξαναν την πίεση των κυρώσεων κατά του Ιράν. Αρχίζοντας το 2010 με την ψήφιση του CISADA (Comprehensive Iran Sanctions, Accountability, and Divestment Act) - που έδωσε την εξουσία στον πρόεδρο να αποκόβει ξένες τράπεζες από τις αγορές των ΗΠΑ αν έκαναν δουλειές με ιρανικούς οργανισμούς που βρίσκονταν στον κατάλογο των κυρώσεων των ΗΠΑ – το Κογκρέσο και ο πρόεδρος εργάστηκαν για να αποτρέψουν το Ιράν από το να παρακάμψει τις κυρώσεις των ΗΠΑ αναζητώντας εναλλακτικούς επιχειρηματικούς εταίρους. Παρά το γεγονός ότι μόνο λίγες ξένες εταιρείες υπέστησαν κυρώσεις δυνάμει του νόμου CISADA, από την ψήφισή του και την θέσπιση πρόσθετων σκληρών κυρώσεων, οι ξένες εταιρείες πρακτικά τερμάτισαν τις επιχειρηματικές σχέσεις τους με ιρανικούς οργανισμούς, επιλέγοντας αντ’ αυτού να μείνουν στην καλή πλευρά των αμερικανικών ρυθμιστικών Αρχών. Αυτό ζημίωσε σημαντικά την ιρανική οικονομία και βοήθησε να έρθει η Τεχεράνη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Αν και οι πολιτικοί μπορεί να είναι πρόθυμοι να μιμηθούν την επιτυχία τού καθεστώτος κυρώσεων στο Ιράν και με την Ρωσία, η ιρανικού τύπου προσέγγιση δεν θα είναι τόσο αποτελεσματική εκεί. Επιπλέον, μπορεί να δημιουργήσει σημαντικά - και μάλλον υποτιμημένα - προβλήματα στους Αμερικανούς πολιτικούς, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.

Για παράδειγμα, η στόχευση ξένων εταιρειών για τις δουλειές τους με ρωσικές εταιρείες μπορούν να δημιουργήσουν μείζονα διπλωματική ένταση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των εταίρων και των συμμάχους τους στο εξωτερικό. Κατά την εφαρμογή τού CISADA, αξιωματούχοι στο Υπουργείο Οικονομικών δαπάνησαν τεράστιο χρόνο για να εξομαλύνουν τις σχέσεις με τις ευρωπαϊκές και τις ασιατικές χώρες, που είδαν την ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να τιμωρεί τις εταιρείες τους ως τίποτα λιγότερο από μια παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Τελικά το να φέρουν τόσο πολλές από τις χώρες αυτές στην πλευρά των ΗΠΑ ήταν ένα από τα πιο εξαιρετικά διπλωματικά κατορθώματα τα τελευταία χρόνια.

Και, παρ’ όλο που υπήρξαν εποικοδομητικοί εταίροι για την ιρανική πολιτική, οι ξένες πρωτεύουσες παραμένουν ανήσυχες με τις προσπάθειες της Ουάσιγκτον να αποτρέψει ξένες εταιρείες από το να κάνουν δουλειές με το Ιράν. Αυτό εξηγεί εν μέρει γιατί έχουν επιβληθεί όντως κυρώσεις δυνάμει του CISADA σε τόσο λίγες ξένες εταιρείες. Όταν το Υπουργείο Οικονομικών είχε προσπαθήσει να πατάξει τις λίγες παγκόσμιες εταιρείες που μοιράστηκαν την τύχη τους με το Ιράν κατά παράβαση των αμερικανικών κυρώσεων, όπως η κινεζική τράπεζα Kunlun, προκάλεσε διπλωματικό επεισόδιο. Δεδομένου ότι η Ρωσία έχει προσεγγίσει πολλές κινεζικές εταιρείες για να βοηθηθεί να μετριάσει τον πόνο που προκαλείται από τις κυρώσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πιθανόν να διακινδυνεύσουν μια δραματικά μεγαλύτερη διπλωματική ένταση με τους Κινέζους επιβάλλοντας ξανά τέτοιες κυρώσεις. Και αυτό θα μπορούσε να περιπλέξει και άλλα ζητήματα στην σχέση ΗΠΑ-Κίνας.

Υπάρχει ακόμα ένας λόγος για τον οποίο πιθανές νέες κυρώσεις στην Ρωσία που θα θέτουν τράπεζες και επιχειρήσεις τής Ανατολικής Ασίας στο στόχαστρο των ΗΠΑ δεν θα μπορούσαν να είναι τόσο αποτελεσματικές όσο ελπίζουν οι πολιτικοί. Σε αντίθεση με το Ιράν, η Ρωσία έχει μια μεγάλη, ενσωματωμένη στον κόσμο, οικονομία. Είναι μεγαλύτερη κατά πέντε φορές σε σχέση με την ιρανική οικονομία και αποτελεί μια ελκυστική επενδυτική ευκαιρία. Για πολλές εταιρείες - μεγάλες τράπεζες, ιδίως – οι δουλειές τους με το Ιράν δεν αξίζουν το να χάσουν την πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές των ΗΠΑ. Ωστόσο, ορισμένες επιχειρήσεις, ιδίως στην Κίνα, μπορεί να βγάλουν το συμπέρασμα ότι τα στρατηγικά τους συμφέροντα και το οικονομικό τους μέλλον βρίσκεται στην Ρωσία. Αν πάρουν αυτή την απόφαση, υπάρχουν ελάχιστα που οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να κάνουν για να τις ωθήσουν να συνεργαστούν και πάλι.

Είναι δύσκολο να φανταστούμε μια μεγάλη, αξιόπιστη, πολυεθνική εταιρεία που θα συνεχίσει τις δραστηριότητές της εντελώς εκτός του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ, αποφεύγοντας τις συναλλαγές σε δολάρια ΗΠΑ και εργαζόμενους Αμερικανούς πολίτες - όλα εκείνα που θα μπορούσαν να τις υποβάλλουν σε ποινές σύμφωνα με τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Αλλά αν είναι αρκετά μικρότερες, περιφερειακές επιχειρήσεις στο εξωτερικό που προσπαθούν να χαράξουν μια τέτοια πορεία, θα δημιουργήσουν κόστος στο καθεστώς των κυρώσεων και στην οικονομία των ΗΠΑ.

ΠΑΡΤΕ ΘΕΣΗ

Αντί να σπεύσουν σε νέες κυρώσεις τύπου Ιράν που θα δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα από όσα λύνουν, οι πολιτικοί πρέπει να εξετάσουν τον περαιτέρω περιορισμό τής πρόσβασης των ρωσικών επιχειρήσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές των ΗΠΑ και της ΕΕ σε ένα ευρύτερο σύνολο κρίσιμων και μοναδικών δυτικών τεχνολογιών εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου και σχετικών παραγωγικών υπηρεσιών, και στην αμυντική τεχνολογία και τον αντίστοιχο εξοπλισμό. Θα ήταν επίσης χρήσιμο να στοχευθεί ένας μεγαλύτερος αριθμός ρωσικών επιχειρήσεων με τις υπάρχουσες κυρώσεις, όπως κι άλλες εταιρείες στους τομείς τής ενέργειας, των χρηματοοικονομικών και της άμυνας. Η δημιουργία κινήτρων για τους Ασιάτες εταίρους ώστε να συμπορευθούν με τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις θα διατηρήσει επίσης την πίεση στην Ρωσία, χωρίς να τιμωρεί τους εταίρους και τους συμμάχους των ΗΠΑ με ποινές. Αυτά τα κίνητρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την προώθηση της συνεργασίας και των επενδύσεων στους Δυτικούς τομείς τής ενέργειας και των χρηματοπιστωτικών τομέων.