Οι ευγενείς Γερμανοί λαϊκιστές

Αλλά οι γερμανοκεντρικές δημοσιονομικές πολιτικές από μόνες τους δεν μπορούν να εξηγήσουν την επιτυχία τού κόμματος. Πράγματι, ως ένα μονοθεματικό κόμμα, το AFD αρχικά είχε ένα αργό ξεκίνημα. Και ήταν μέχρι το κόμμα να διευρύνει το πεδίο του και να υιοθετήσει μια αντι-μεταναστευτική, υπέρ τού νόμου και της τάξης, και ισλαμοφοβική ατζέντα που άρχισε να συγκεντρώνει υποστήριξη. Στελέχη τού κόμματος αναγνωρίζουν ότι οι εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις τής Μέρκελ στο δικό της κόμμα -συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης της στράτευσης, της υποστήριξης κάποιων μέτρων ίσης προστασίας για τους ομοφυλόφιλους και τις λεσβίες, της υποστήριξης ενός κατώτατου μισθού, της εγκατάλειψης της πυρηνικής ενέργειας, και της προσέγγισης των μουσουλμάνων στην Γερμανία -άφησε πολλούς παραδοσιακούς κοινωνικά συντηρητικούς να ψάχνουν για μια εναλλακτική λύση. Όσο για τους πιο ωμά εθνικιστές, τους δεξιούς των μπιραριών, για χρόνια δεν υπήρχε ένα βιώσιμο κόμμα - από τότε που το κόμμα Republikaner διαλύθηκε στις αρχές τού 1990. Το AFD επεξεργάστηκε ένα μανιφέστο που απευθύνθηκε στις επιτακτικές ανησυχίες και των δύο ομάδων –την προστασία τού γερμανικού Volk [λαού]. Το κόμμα υποσχέθηκε να υπερασπιστεί τις ισχυρές οικογενειακές αξίες και την ευρωπαϊκή ταυτότητα ως έναν λευκό χριστιανικό πολιτισμό.

Όπως και τα περισσότερα λαϊκίστικα κόμματα, το AFD είναι ασαφές όσον αφορά συγκεκριμένες πολιτικές: Είναι πολύ πιο εναρμονισμένο με τα συναισθήματα του κοινού από όσο με τις πρακτικές ανάγκες τής χώρας. Φυσικά, το AFD μετριάζει την ρητορική του για να αποφύγει την οργή των άλλων κομμάτων: Αντί να εκστομίζει κλασικά ακροδεξιά συνθήματα όπως «να σταματήσει η μαζική μετανάστευση», το AFD λέει απλά, «η μετανάστευση χρειάζεται σαφείς κανόνες». Αλλά η εκλογική βάση τού κόμματος ξέρει τι ευνοεί.

Η σύνθεση των ψηφοφόρων τού AFD επιβεβαιώνει αυτό που οι δημοσκοπήσεις έχουν δείξει εδώ και χρόνια: Παρά το γεγονός ότι λίγοι Γερμανοί αυτοπροσδιορίζονται ανοιχτά ως δεξιοί, πολλοί άνθρωποι από όλο το πολιτικό φάσμα ενστερνίζονται ανελεύθερες πολιτικές πεποιθήσεις. Δεν ήταν έκπληξη ότι το AFD άντλησε ψήφους κυρίως από τους Χριστιανοδημοκράτες και το FDP (βγάζοντας το τελευταίο έξω από το ανατολικογερμανικό νομοθετικό σώμα συνολικά), σάρωσε τους ψηφοφόρους τής ακροδεξιάς, και προσέλκυσε πολλούς που στο παρελθόν δεν ψήφιζαν καθόλου, συμπεριλαμβανομένων πολλών νέων ανθρώπων. Αλλά το κόμμα άντλησε επίσης έναν εκπληκτικό αριθμό ψηφοφόρων οι οποίοι προηγουμένως είχαν ευθυγραμμιστεί τόσο με τους Σοσιαλδημοκράτες και, ακόμη περισσότερο, με το Αριστερό Κόμμα (μια δημοκρατική σοσιαλιστική αναμόρφωση του Κομμουνιστικού Κόμματος της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, το οποίο προσφέρει την δική του αριστερή εκδοχή στον ευρωσκεπτικισμό).

Η επόμενη περιφερειακή εκλογή στην Γερμανία είναι στις αρχές τού 2015 στο Αμβούργο. Εάν η άνοδος του AFD συνεχιστεί αμείωτη, το πολιτικό σκηνικό τής Γερμανίας θα μεταμορφωθεί σημαντικά -με συνέπειες για το σύνολο της Ευρώπης. Κατ’ αρχήν, το κόμμα τής Μέρκελ θα πρέπει να προχωρήσει με θάρρος προς τα δεξιά για να ανακτήσει τους ψηφοφόρους που έχει χάσει. Μέχρι τώρα, έχει προσπαθήσει να απεικονίσει το AFD ως πέρα από χλωμό – ο υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, επετέθη στο AFD για ξενοφοβική προπαγάνδα, ανέντιμη αποτύπωση στατιστικών για την εγκληματικότητα και δυσφήμιση των εσωτερικών ανοικτών συνόρων τής ΕΕ- αλλά αυτή η στρατηγική δεν έχει λειτουργήσει. Το λιγότερο, η άνοδος του AFD μπορεί να αναγκάσει την Μέρκελ να εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια να επιδιώκει την αδήριτα αναγκαία μεταναστευτική μεταρρύθμιση.

Θα μπορούσε επίσης να σημαίνει μια απότομη λοξοδρόμηση στην πορεία τής σταδιοδρομίας τής Ursula von der Leyen [3], της δημοφιλούς υπουργού Άμυνας και συχνά αναφερόμενης ως διαδόχου τής Μέρκελ. Αλλά το κόμμα πιθανότατα θα χρειαστεί μια πιο συντηρητική σημαιοφόρο από την μικροαστή μητέρα επτά παιδιών, της οποίας η κύρια προτεραιότητα κατά το παρελθόν έτος ήταν να κάνει τον στρατό τής Γερμανίας, τον Bundeswehr, πιο φιλικό προς την οικογένεια. Το πρόβλημα είναι ότι η Μέρκελ έχει κυριαρχήσει τόσο πολύ στο κόμμα κατά την διάρκεια της βασιλείας της, διώχνοντας μακριά τους συντηρητικούς παλαιάς κοπής, πού απλά δεν έχουν απομείνει και πολλοί στο κόμμα. Μια δεξιόστροφη μετατόπιση των Χριστιανοδημοκρατών θα σήμαινε επίσης ότι η πιθανότητα μιας συμμαχίας μεταξύ αυτών και του Κόμματος των Πρασίνων σε εθνικό επίπεδο το 2017 θα γίνει πολύ μικρή.