Η οπισθοχώρηση της ειρήνης στην Ευρώπη

Δεύτερον, την ανάγκη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η ισχυρότερη οικονομική δύναμη του κόσμου να ελέγξει την Gazprom. «Ελέγχουμε την Microsoft», είχε πει χαρακτηριστικά, «και δεν μπορούμε να ελέγξουμε την Gazprom;».

Τρίτον, την πανευρωπαϊκή κρίση λόγω της ρώσικης πολιτικής στην Ουκρανία.
Τέταρτον, ότι κάθε απόπειρα για βιαία παραχάραξη των συνόρων τής Ευρώπης θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σαν απειλή στην ασφάλειά της και θα πρέπει να τύχει ανάλογης (proportional) απάντησης από το ΝΑΤΟ.

Αμφιβάλλει κάνεις ότι όλες οι επισημάνσεις / προβλέψεις σήμερα αποτελούν πραγματικότητα; Γι αυτό έχω επιλέξει σταθερά να αναφέρομαι στον κύριο λόγο και αίτιο της απώλειας αξιοπιστίας τής ΕΕ, την έλλειψη, δηλαδή, κοινής και ενιαίας εξωτερικής πολιτικής.

Απλά, όχι μόνο δεν υπάρχει, αλλά φοβούμαι ότι ορισμένα κράτη-μέλη δεν επιθυμούν να υπάρξει. Έτσι, η εμβέλεια της πολιτικής των Μερών θα υπερέχει του Συνόλου.
Επιπλέον, είναι τουλάχιστον ανώριμο για την ισχυρότερη οικονομική δύναμη, να εξαντλεί και να περιορίζει την άσκηση κοινής εξωτερικής πολιτικής στην επεξεργασία και επιβολή κυρώσεων. Αυτό συμβαίνει, στην πραγματικότητα, σήμερα στις τριγωνικές σχέσεις Βρυξελλών-Κιέβου-Μόσχας

ΒΑΛΚΑΝΙΑ Ή «ΕΝΔΟΧΩΡΑ» ΜΑΣ; ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΜΑΣ

Ας μου επιτραπεί, όμως, να κάνω μια μικρή αναδρομή στην γειτονιά μας, στην περιοχή μας, τα Βαλκάνια. Κατ' αρχήν, δεν αρκεί να μετονομάζεις μια περιοχή σε Νοτιο-Ανατολική Ευρώπη, ελπίζοντας ότι έτσι θα παράγει η θα αναπαράγει λιγότερη ιστορία.

Πριν είκοσι χρόνια, με περισσή αυταρέσκεια και υπεροψία, πολιτικοί, διπλωμάτες, δημοσιογράφοι και επιχειρηματίες τα αποκαλούσαν «ελληνική ενδοχώρα». Εάν δε ήσαν στην Θεσσαλονίκη, συχνά, αποκαλούντο «ενδοχώρα τής Θεσσαλονίκης».

Σήμερα, ήλθε η ώρα τής αυτοκριτικής και της περισυλλογής. Μαζί με την εσωστρέφεια, ήλθε και η ώρα τής ενδοσκόπησης. Είναι θλιβερό, αλλά η Ελλάδα απουσιάζει σήμερα από τα Βαλκάνια. Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η οικονομική κρίση είναι μόνο το άλλοθι.

Μόλις λίγους μήνες μετά την υπογραφή τής Χάρτας των Παρισίων, τον Νοέμβριο του 1990, η ιστορία επαναλήφθηκε στην Ευρώπη. Το «άχθος τής ιστορίας» αποδείχτηκε βαρύτερο των πολιτικών διακηρύξεων/δεσμεύσεων.

Ας θυμηθούμε, λοιπόν: Κοντά, πολύ κοντά στα σύνορα μας, εδώ στα Βαλκάνια, ξαναζήσαμε τον πόλεμο. Διάλυση κρατών, αλλαγές συνόρων, με τις ευλογίες τής Ευρωπαϊκής Ένωσης, στρατιωτικές επιχειρήσεις, εθνικές και θρησκευτικές συγκρούσεις, εθνοκαθάρσεις, μαζικοί τάφοι, καταστροφή σπιτιών, χωριών και πόλεων.

Αμφιβάλλει κανείς σήμερα ότι η Τελική Πράξη τού Ελσίνκι και η Χάρτα των Παρισίων τού 1990 εφαρμόστηκαν στα Βαλκάνια-και όχι μόνο- αποσπασματικά και επιλεκτικά; Λοιπόν, η ιστορία όχι μόνο επαναλαμβάνεται, αλλά επίσης εκδικείται.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση -με πρωτεργάτη την Ενωμένη πλέον Ομοσπονδιακή Δημοκρατία τής Γερμανίας, πράγμα που παραδέχτηκε αργότερα στο βιβλίο του και ο Χανς Ντίτριχ Γκένσερ -τον Δεκέμβριο του 1991, λίγες μόνο μέρες μετά την υπογραφή τής Συνθήκης τού Μάαστριχτ, έβλεπε το δικό της δέντρο (Σλοβενία και Κροατία) και όχι το δάσος.

Η Ελλάδα τότε -μπροστά στην αναπόφευκτη επιλεκτική αναγνώριση ορισμένων πρώην Γιουγκοσλαβικών Δημοκρατιών από τους εταίρους μας- αναγκάσθηκε να προσαρμόσει και εκείνη τις δικές της προτεραιότητες και επιδιώξεις με κύριο στόχο να αποσπάσει την κοινή θέση τής ΕΕ στο ζήτημα της αναγνώρισης της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας τής Μακεδονίας. Είδαμε και μεις το δικό μας «δέντρο».

Και στις 15 Δεκεμβρίου 1991, αντί μιας μακροπρόθεσμης κοινής πολιτικής, κάθε χώρα-μέλος επεδίωξε να δει και να καλύψει/αντιμετωπίσει το δικό της δέντρο. Τον χορό, όμως, τον έσερνε η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία τής Γερμανίας .

Σήμερα, παρατηρώντας τις πρόσφατες εξελίξεις στον ενιαίο και κοινό ευρωπαϊκό χώρο, στον οποίο ασφαλώς περιλαμβάνω την Ρωσία και την Ουκρανία, διερωτώμαι πόσο πίσω πρέπει να μας γυρίσει η ιστορία; Μήπως κάπου έχουμε κάνει και εμείς λάθος, το οποίο σήμερα βρίσκουμε μπροστά μας; Όταν ορισμένοι ηγέτες τής Ευρωπαϊκής Ένωσης σωστά, πολύ σωστά, φωνάζουν σήμερα, με αφορμή την ουκρανική κρίση και την προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία, ότι δεν θα δεχθούμε «μεταβολή συνόρων στην Ευρώπη», μήπως θα έπρεπε τουλάχιστον να θυμηθούν, να θυμηθούμε δηλαδή, το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν; Τι έγινε εδώ στα Βαλκάνια; Με δική μας επίσης ευθύνη;

Μιλάμε για την δεκαετία τού 1990, όταν αποφασίσαμε -ναι και εμείς μαζί, έστω χωρίς ενθουσιασμό- ότι τα λεγόμενα διοικητικά σύνορα μπορούν να αποτελέσουν διεθνή, αναγνωρισμένα από όλους μας νέα σύνορα. Ξέρετε πώς τα διοικητικά σύνορα βαπτiσθηκαν διεθνή; Aν μπορώ να εμπιστευτώ τις σημειώσεις μου, η ανακοίνωση/ διαπίστωση έγινε μέσω ενός τηλεγραφήματος COREU με την έκθεση ενός Ολλανδού πρέσβη- ειδικού απεσταλμένου.

Το τι ακολούθησε, πολλοί στην Ευρώπη προσπαθούν να το ξεχάσουν. Να μην κρυβόμαστε, όμως, από την συνείδησή μας: Μάλιστα, εδώ στην Ευρώπη των πολιτιστικών και ανθρωπιστικών αξιών, γίναμε και πάλι μάρτυρες -ορισμένοι από εμάς αυτόπτες - της απάνθρωπης εικόνας σκελετωμένων ανθρώπων, στρατοπέδων συγκέντρωσης, βιασμών σωμάτων και συνειδήσεων, εκατομμυρίων προσφύγων, καταστροφής εκκλησιών και τζαμιών, θρησκευτικών και ιστορικών μνημείων. Ναι, εδώ στη δική μας πολιτισμένη Ευρώπη, δίπλα στα σύνορα μας. Σρεμπρένιτσα, Ζένιτσα, Ζούπα στην Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Ράτσακ και Πρέκαζ στο Κόσσοβο, μας θυμίζουν ότι η διακήρυξη «Ποτέ Ξανά, Ποτέ Πιά» που ακούστηκε μετά το τέλος τού Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, δεν κράτησε και πολύ.

ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΚΟΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ