Ματωμένα χρήματα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ματωμένα χρήματα

Πώς το ISIS γεμίζει τις τσέπες του
Περίληψη: 

Ένα βασικό στοιχείο τής στρατηγικής τού Ομπάμα έναντι του ISIS είναι να χτυπά τις πετρελαιοπηγές που καταλήφθηκαν από την οργάνωση για να υπονομεύσει τα οικονομικά της. Αλλά το ISIS είναι μια διαφοροποιημένη εγκληματική επιχείρηση, και το πετρέλαιο είναι μόνο μια από τις πολλές πηγές εσόδων του.

Η LOUISE SHELLEY είναι καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο George Mason και διευθύντρια στο Κέντρο Τρομοκρατίας, Διακρατικού Εγκλήματος και Διαφθοράς (Terrorism, Transnational Crime, and Corruption Center, TraCCC). Είναι η συγγραφέας τού βιβλίου με τίτλο Dirty Entanglements: Corruption, Crime, and Terrorism.

Ένα βασικό στοιχείο τής στρατηγικής τού Ομπάμα έναντι του ISIS είναι να χτυπά τις πετρελαιοπηγές που καταλήφθηκαν από την οργάνωση για να υπονομεύσει τα οικονομικά της. Αλλά το ISIS είναι μια διαφοροποιημένη εγκληματική επιχείρηση, και το πετρέλαιο είναι μόνο μια από τις πολλές πηγές εσόδων του. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι αγνοούν αυτό το γεγονός παίρνοντας το δικό τους ρίσκο.

Είναι αλήθεια ότι το πετρέλαιο είναι η βασική πηγή χρηματοδότησης του ISIS τώρα. Η τρομοκρατική ομάδα έχει γίνει η πλουσιότερη του κόσμου ακριβώς επειδή έχει καταλάβει μερικά από τα πιο επικερδή κοιτάσματα πετρελαίου τού κόσμου, στο Ιράκ και την Συρία. Ακόμη και με αυτά τα κοιτάσματα να λειτουργούν κάτω από τις δυνατότητές τους λόγω έλλειψης τεχνολογίας και προσωπικού, το ISIS εκτιμάται ότι παράγει περίπου 44.000 βαρέλια την ημέρα στην Συρία και 4.000 βαρέλια την ημέρα στο Ιράκ. Το ISIS πωλεί αργό με έκπτωση (περίπου 20 με 35 δολάρια ανά βαρέλι) είτε σε φορτηγατζήδες είτε σε μεσάζοντες. Το ακατέργαστο πηγαίνει στα διυλιστήρια γύρω στα 60 δολάρια ανά βαρέλι, κάτι που επίσης βρίσκεται κάτω από τις τιμές τής αγοράς. Οι λαθρέμποροι πληρώνουν περίπου 5.000 δολάρια σε δωροδοκίες στα σημεία ελέγχου για να βγάλουν το αργό πετρέλαιο έξω από τα εδάφη που ελέγχει το ISIS. Ακόμη και με την πώληση του πετρελαίου με έκπτωση μέσω διόδων λαθρεμπορίου τής προ-εισβολής εποχής από το Ιράκ, το ISIS εξακολουθεί να περιμένει έσοδα πάνω από ένα εκατομμύριο δολάρια κάθε μέρα.

Και οι εχθροί τού ISIS γίνονται όλο και πλουσιότεροι από το εμπόριο, επίσης: Κούρδοι περιστασιακοί λαθρέμποροι που διευκολύνουν τις πωλήσεις πετρελαίου τού ISIS μπορούν να κερδίσουν μέχρι και 300.000 δολάρια κάθε μήνα. Μια κουρδική εφημερίδα δημοσίευσε πρόσφατα μια λίστα ανθρώπων που εμπλέκονται με το ISIS, ειδικά σε επιχειρήσεις πετρελαίου. Ο κατάλογος περιλαμβάνει άτομα με επώνυμα πολλών κουρδικών επιφανών οικογενειών˙ Ένα υποκατάστημα της Toyota στο Ερμπίλ, το οποίο πωλεί στο ISIS φορτηγά˙ Ένα μέλος τού Πολιτικού Γραφείου και στρατιωτικό ηγέτη˙ Και διυλιστήρια πετρελαίου, μεταξύ άλλων. Μερικοί από αυτούς που περιλαμβάνονται στον κατάλογο ήταν μπλεγμένοι με το λαθρεμπόριο πετρελαίου υπό τον Σαντάμ Χουσεΐν. Κούρδοι διαμεσολαβητές παρέχουν επίσης αγαθά στο ISIS, συμπεριλαμβανομένων φορτηγών, φιαλών αερίου (για μαγείρεμα και θέρμανση), βενζίνης, και άλλων απαραίτητων αγαθών.

Το πετρέλαιο δεν είναι η μόνη πηγή εσόδων τού ISIS. Για παράδειγμα, όταν η οργάνωση χρειαζόταν αρχικά κεφάλαια για να στρατολογήσει προσωπικό και να αποκτήσει στρατιωτικό εξοπλισμό για να κατακτήσει τις υπό σουνιτική κυριαρχία περιοχές τού Ιράκ, κάποια από αυτά προήλθαν από δωρητές στις χώρες τού Κόλπου, οι οποίοι είχαν χρηματοδοτήσει τις προγονικές οργανώσεις τού ISIS. Πιο πρόσφατα, η χρηματοδότηση του ISIS προήλθε από τις συνηθισμένες τρομοκρατικές επιχειρήσεις -λαθρεμπόριο, απαγωγές, εκβιασμούς, ληστείες. Σε μια περίπτωση που αναφέρθηκε, μια σουηδική εταιρεία κατέβαλε 70.000 δολάρια για να σώσει έναν υπάλληλο που είχε απαχθεί από το ISIS. Και πριν από τον αποκεφαλισμό τού Αμερικανού δημοσιογράφου James Foley, μαχητές τού ISIS απαίτησαν ένα υπέρογκο ποσό για να τον απελευθερώσουν, το οποίο δεν έλαβαν [1].

Ακόμα περισσότερη χρηματοδότηση προέρχεται από την πώληση λαθραίων τσιγάρων, φαρμακευτικών προϊόντων, κινητών τηλεφώνων, αρχαιοτήτων και ξένων διαβατηρίων. Η διακίνηση ορισμένων από αυτά τα προϊόντα στην Τουρκία από την Συρία έχει αυξηθεί δραματικά. Για παράδειγμα, το λαθρεμπόριο τσιγάρων έχει αυξηθεί, το λαθρεμπόριο καυσίμων εκτιμάται ότι έχει τριπλασιαστεί και το λαθρεμπόριο κινητών τηλεφώνων πενταπλασιάσθηκε [2]. Το ISIS επίσης φορολογεί την μαύρη αγορά αρχαιοτήτων με 20% έως 50% [3], ανάλογα με την περιοχή και το είδος τής αρχαιότητας. Εν τω μεταξύ, οι ξένοι μαχητές πωλούν τα διαβατήριά τους για χιλιάδες δολάρια στην Τουρκία πριν την είσοδό τους στην Συρία, όπου τα έσοδα βοηθούν την χρηματοδότηση των ιδίων και του ISIS. Αυτές οι ιδιαίτερες μορφές παράνομου εμπορίου είναι ελκυστικές για τους τρομοκράτες, επειδή υπάρχει λιγότερος ανταγωνισμός, λιγότεροι κανόνες, και περιορισμένη επιβολή τού νόμου σε αυτές τις αγορές σε σύγκριση με άλλες, όπως το εμπόριο όπλων και ναρκωτικών.

Αυτές τις μέρες, το ISIS από πολλές απόψεις μοιάζει με μια νόμιμη επιχείρηση. Έχει ποικίλες πηγές εσόδων, αναζητά και αναπτύσσει νέες γραμμές κέρδους, και εστιάζει στα πιο επιτυχημένα προϊόντα του και τα ανταγωνιστικά του πλεονεκτήματα. Το ISIS διακινούσε πετρέλαιο στην Συρία πριν οι μαχητές του εισέλθουν στο Ιράκ. Το δέλεαρ των εν λόγω καλύτερων κοιτασμάτων πετρελαίου ίσως να ήταν ένας από τους λόγους που επέκτεινε τις δραστηριότητές του. Το ISIS είναι επίσης επιχειρηματικό -για παράδειγμα, έχει αποκτήσει αρκετά αρθρωτά μίνι-διυλιστήρια, τα οποία είναι χαμηλού κόστους, χαμηλής παραγωγικής ικανότητας, και μετακινούμενα. Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ έχει στοχοποιήσει περίπου μια δωδεκάδα από αυτές τις εγκαταστάσεις. Οι ηγέτες τού ISIS είναι ορθολογικοί επιχειρηματικοί δρώντες, επίσης. Αναζητούν τις καλύτερες επαγγελματικές υπηρεσίες˙ Ασχολούνται με την ανάλυση κόστους-οφέλους, εστιάζοντας στα εγκλήματα που αποδίδουν την υψηλότερη ανταμοιβή με το χαμηλότερο ρίσκο˙ Και χρησιμοποιούν προηγμένη τεχνολογία για την στρατολόγηση προσωπικού σε παγκόσμιο επίπεδο.