Ο κόσμος του χόρτου

Μέσα σε μια στιγμή, οι συζητήσεις παγκοσμίως σχετικά με την νομοθεσία για την κάνναβη έχουν μετατοπιστεί από το «εάν» στο «πώς». Το 2014, η Ουρουγουάη έγινε η πρώτη χώρα που προέβη σε κατηγορηματική συστηματοποίηση της παραγωγής κάνναβης από τους σπόρους ως την πώληση της. Ποια είναι η προτιμώμενη στρατηγική της; Παραγωγή που ελέγχεται από το κράτος, λέσχες κάνναβης και προσωπική καλλιέργεια. Εν τω μεταξύ, τέσσερις πολιτείες των ΗΠΑ και η περιφέρεια της Κολούμπια έχουν προχωρήσει σε νομοθετική ρύθμιση, με το Κολοράντο και την Ουάσιγκτον να έρχονται πρώτοι, και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να μην είναι πρόθυμη να παρέμβει. Περισσότερες πολιτείες, ίσως ακόμη κι εκείνη της Καλιφόρνια, φαίνεται να ακολουθούν. Ομοίως, στον υπόλοιπο κόσμο, υπάρχει μια σειρά από ρυθμιστικά συστήματα «γκρίζων ζωνών», συμπεριλαμβανομένων εκείνων του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Ισπανίας. Όλα προσφέρουν ιδέες για το πώς τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και άλλες χώρες, θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν το «πώς».

ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

Το 2015, ερευνητές στο RAND παρήγαγαν μια πληρέστατη μελέτη [1] σχετικά με την νομιμοποίηση της κάνναβης. Η βασική οπτική ήταν ότι «η νομιμοποίηση δεν είναι απλά μια διττή επιλογή μεταξύ της παραγωγής, πώλησης και νόμιμης κατοχής του ναρκωτικού αφενός και της συνέχισης των υφιστάμενων απαγορεύσεων αφετέρου». Οι συντάκτες της έκθεσης προτείνουν ότι, εάν τα κράτη επιδιώξουν την νομιμοποίηση, ένα κρατικό μονοπώλιο στο οποίο η κυβέρνηση θα ελέγχει τις τιμές, τις μεθόδους παραγωγής και τις ποσότητες που παράγονται, θα αποτελούσε πιθανότατα το πιο ελκυστικό μοντέλο προσφοράς. Οι ειδικοί στην πολιτική των ναρκωτικών, καθηγητές Mark Kleiman και Jeremy Ziskind, προσφέρουν μια παρόμοια ανάλυση μέσα από την συμμετοχή τους σε έκθεση ομάδας ειδικών για τις οικονομικές πτυχές της πολιτικής των ναρκωτικών στο London School of Economics [2], γράφοντας, ότι «η συζήτηση για τους τρόπους νομιμοποίησης της κάνναβης τείνει να βασίζεται στην υπόθεση ότι μια επικερδής εμπορική επιχείρηση αποτελεί προεπιλεγμένη επιλογή. Η νομιμοποίηση της κάνναβης στο πρότυπο της νομιμοποίησης του αλκοόλ μπορεί να είναι, ωστόσο, η δεύτερη χειρότερη επιλογή (με πρώτη μόνο την συνέχιση της απαγόρευσης)».

Τα συστήματα νομιμοποίησης έχουν δύο εκφάνσεις: Τους κανόνες για την ιατρική χρήση της μαριχουάνας κι εκείνους για την ψυχαγωγική της χρήση. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι πολιτείες επέλεξαν ένα φάσμα μοντέλων για να αντιμετωπίσουν την ιατρική μαριχουάνα. Η ιατρική νομοθεσία σε ορισμένες πολιτείες θεωρείται τόσο επιεικής ώστε να αποτελεί ντε φάκτο νομιμοποίηση, όπως για παράδειγμα σε περιοχές της Καλιφόρνια. Το New Jersey και η Νέα Υόρκη, λόγω του ρυθμιστικού σχεδιασμού ή της έλλειψης υποστήριξης από τους κυβερνήτες τους, έχουν αντιμετωπίσει αναταραχές και μεγαλύτερους περιορισμούς στην προμήθεια και την κατάταξη των παθήσεων. Ο κυβερνήτης του New Jersey, Chris Christie, κατέστησε σαφή την αποδοκιμασία του για την ιατρική μαριχουάνα, ενώ ο ίδιος καθυστέρησε αρχικά την εφαρμογή της. Εν τω μεταξύ, η πολιτεία της Νέας Υόρκης, που θεωρείται πως έχει τους αυστηρότερους κανονισμούς της χώρας, βρίσκεται σε μια μακρά διαδικασία εφαρμογής που θα παραταθεί ως το 2016. Ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης, Andrew Cuomo, έγινε μάρτυρας συνεχών διαμαρτυριών για την καθυστέρηση της εξέλιξης αυτού του θέματος, κυρίως από γονείς άρρωστων παιδιών που πάσχουν από μια σειρά ασθενειών, από όγκους στον εγκέφαλο ως και επιληψία.

Αυτό το συνονθύλευμα ισχύει και για την ψυχαγωγική κάνναβη. Το Κολοράντο έχει προβεί σε ήπιες ρυθμίσεις και μετέτρεψε πολλές επιτυχημένες επιχειρήσεις ιατρικής κάνναβης σε προμηθευτές κάνναβης για αναψυχή. Αυτές αντισταθμίζονται από την εφαρμογή ενός ισχυρού κρατικού φορολογικού καθεστώτος που στοχεύει στην χρηματοδότηση νέων κοινωνικών έργων, όπως σχολεία και εκπαιδευτικά προγράμματα κατά των ναρκωτικών. Αυτό το ρυθμιστικό μοντέλο έχει αποδειχθεί ότι ανταποκρίνεται στα αποτελέσματα της αγοράς και τις ανησυχίες για την δημόσια ασφάλεια. Για παράδειγμα, οι ανησυχίες του κοινού σχετικά με τα βρώσιμα προϊόντα κάνναβης, όπως τα brownies, οδήγησαν στην εφαρμογή πιο αυστηρών κανονισμών [3] από τον κυβερνήτη με την θέσπιση ορίων για το μέγεθος του προϊόντος και την περιεκτικότητά του σε THC (κύριο ψυχοδραστικό συστατικό της μαριχουάνας), καθώς και εγγύηση για την δημιουργία ασφαλούς συσκευασίας για τα παιδιά. Εν τω μεταξύ, τα πιο πεζά ζητήματα σχετικά με τους τραπεζικούς κανόνες επιλύονται σταδιακά.

Η πολιτεία της Ουάσιγκτον επέλεξε ένα πιο συγκεντρωτικό ρυθμιστικό μοντέλο και αντιμετώπισε μια μετάβαση με περισσότερες δυσκολίες [4]. Η εμπειρία της επισημαίνει ένα βασικό θέμα στον σχεδιασμό μιας νόμιμης αγοράς –την ανάκτηση του ελέγχου από την παράνομη αγορά. Υπήρχε η ευρεία άποψη πως η εκεί βιομηχανία για την ιατρική μαριχουάνα ελεγχόταν ελλιπώς κι αφιερώθηκε μεγάλη προσπάθεια στην πάταξη αυτού του φαινομένου, ενώ ταυτόχρονα κλιμακώθηκε η αγορά ψυχαγωγικής κάνναβης δημιουργώντας μια σειρά δύσκολων στόχων, όπως τα τετραγωνικά πόδια που θα γινόταν η καλλιέργεια φυτών κάνναβης (δύο εκατομμύρια) και ο αριθμός των αδειών λιανικής πώλησης που θα διέθεταν (334). Αντί να επιτρέπει στις ιατρικές επιχειρήσεις να μεταβούν στην ψυχαγωγική κάνναβη, όπως έκανε το Κολοράντο, το Washington Liquor Control Board στοχεύει στην οικοδόμηση ενός νέου συστήματος παροχής αδειών σε καταστήματα μέσω δημόσιων δημοπρασιών. Οι ελλείψεις εφοδιασμού, οι υψηλές τιμές κι ένας κατακλυσμός νέων εφαρμογών έχει καθυστερήσει την καθιέρωση αυτού του συστήματος, ενώ η πολιτεία δυσκολεύτηκε να τραβήξει μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων από την μαύρη αγορά. Ορισμένοι αποδίδουν επίσης τις μη ανταγωνιστικές τιμές στην υψηλή φορολογία.