Ο κόσμος του χόρτου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο κόσμος του χόρτου

Μαθήματα από την νομιμοποίηση της μαριχουάνας σε όλον τον κόσμο

Η πρωτοβουλία νομιμοποίησης του Όρεγκον, η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα μοιάζει με το μοντέλο της πολιτείας της Ουάσινγκτον, δεν έχει αρχίσει ακόμα να εφαρμόζεται. Στην Ουάσινγκτον DC, η τοπική κυβέρνηση έχει προχωρήσει στην νομιμοποίηση του μοντέλου «καλλιέργησε και δώσε» [5], σύμφωνα με το οποίο οι πολίτες μπορούν νόμιμα να καλλιεργήσουν, να μοιραστούν και να καταναλώσουν κάνναβη. Αυτό το μοντέλο αποσκοπεί στην αποφυγή της εμπορευματοποίησης. Εν τω μεταξύ, στην Αλάσκα, τον Φεβρουάριο του 2015, νομοθετήθηκε μια πρωτοβουλία που επιτρέπει στους κατοίκους να καλλιεργήσουν έως και έξι φυτά και να μοιραστούν μέχρι και μια ουγγιά από αυτά. Η πολιτεία παραχώρησε στον εαυτό της διάστημα ενός έτους για να αναπτύξει ένα ρυθμιστικό πρότυπο για τις εμπορικές λιανικές πωλήσεις. Όπως ανέφερε το The Economist [6], η περίπτωση της Αλάσκα συγκεκριμένα θα παράσχει μια ιδιαίτερη οπτική για τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονται οι καταναλωτές στις πτώσεις των τιμών. Η Αλάσκα είναι η πιο απομακρυσμένη πολιτεία των ΗΠΑ από το Μεξικό, τον προμηθευτή μεγάλου ποσοστού παράνομης κάνναβης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η επιπρόσθετη απόσταση έχει ως αποτέλεσμα τις εξαιρετικά υψηλές τιμές -γύρω στα 2,5- 4 χιλιάδες δολάρια χονδρικής ανά λίβρα σε αντίθεση με τις παραμεθόριες περιοχές, όπου μπορεί να αγοραστεί για μερικές εκατοντάδες δολάρια. Αν δεν αυξηθεί η κατανάλωση σημαντικά με τις χαμηλότερες τιμές που θα επέλθουν από την νομιμοποίηση, τα επιχειρήματα για την συνέχιση της απαγόρευσης σε άλλες περιοχές θα γίνουν όλο και πιο αδύναμα.

ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Το φάσμα των προσεγγίσεων στην νομιμοποίηση της μαριχουάνας εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών ποικίλει εξίσου. Η Τζαμάικα βρίσκεται στα μισά μιας επαναξιολόγησης της πολιτικής της, ξεκινώντας με την πρόσφατη νομοθετική «στροφή» της προς την αποποινικοποίηση της κατανάλωσης και την νομιμοποίηση της προσωπικής καλλιέργειας έως και πέντε φυτών. Ο νέος αυτός νόμος περιλαμβάνει διατάξεις για την ρύθμιση της χρήσης του φυτού στην ιατρική και την θρησκεία, ενώ μένει να κριθεί το αν οι διατάξεις αυτές θα αποτελέσουν έναν μηχανισμό για την ευρύτερη εμπορευματοποίηση ή για το κρατικό μονοπώλιο και, ως εκ τούτου, μια νέα πηγή κυβερνητικών εσόδων.

Η Ολλανδία, μέσω της μη-εφαρμογής των εθνικών νόμων, έχει γίνει παγκοσμίως γνωστή για το σύστημα των «coffee shop» που χρησιμοποιεί για την παροχή ντε φάκτο νόμιμων πωλήσεων, με την προμήθεια, όμως, να εξακολουθεί να είναι απαγορευμένη. Σύμφωνα με μια έκθεση του 2013 [7] από το Open Society Foundations Global Drug Policy Program, το αποτέλεσμα αυτής της τακτικής ήταν η δημιουργία μιας ξεχωριστής παράνομης αγοράς ναρκωτικών ουσιών. Με άλλα λόγια, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι οι Ολλανδοί έχουν παρεμποδίσει επιτυχώς την αλληλεπίδραση ανάμεσα σε εκείνους που επιδιώκουν να καταναλώσουν κάνναβη και τους προμηθευτές σκληρότερων ναρκωτικών. Ο τόπος απ’ όπου θα προμηθευτεί κάποιος κάνναβη στην Ολλανδία δεν είναι ο ίδιος με εκείνον στον οποίο θα μεταβεί κάποιος για να αγοράσει κοκαΐνη ή ηρωίνη. Ένας από τους δεδηλωμένους στόχους της απαγόρευσης της μαριχουάνας είναι να αποτρέψει το λεγόμενο «φαινόμενο της πύλης», και φαίνεται ότι οι Ολλανδοί έχουν επιτύχει πραγματικά ένα τέτοιο αποτέλεσμα με την ντε φάκτο νομιμοποίηση. Η έκθεση του Open Society αναφέρει ως στοιχείο ότι «στην Σουηδία, το 52% των χρηστών μαριχουάνας αναφέρουν ότι οι συνήθεις προμηθευτές της κάνναβης διακινούν κι άλλα ναρκωτικά. Στην Ολλανδία, μόνο το 14% των χρηστών μαριχουάνας μπορεί να αγοράσει άλλα ναρκωτικά από την πηγή της κάνναβης». Εν τω μεταξύ, τα ποσοστά χρήσης κάνναβης και κοκαΐνης από νέους ηλικιακά ανθρώπους είναι χαμηλότερα στο Άμστερνταμ από ό, τι στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ η ολλανδική αγορά κάνναβης εκτιμάται ότι παράγει 440 εκατομμύρια δολάρια σε πωλήσεις ετησίως.

Η Ισπανία παραμένει η καλύτερη περίπτωση (case studies) συστημάτων γκρίζας αγοράς για την ψυχαγωγική χρήση της κάνναβης. Το σύστημα της βασίζεται στις λεγόμενες Κοινωνικές Λέσχες Κάνναβης. Όπως εξηγεί μια έκθεση [8] από το Transform Drug Policy Foundation, «οι Κοινωνικές Λέσχες Κάνναβης (Cannabis Social clubs-CSCs) είναι ιδιωτικές, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις στις οποίες η κάνναβη καλλιεργείται συλλογικά και διανέμεται στα εγγεγραμμένα μέλη. Χωρίς να έχουν ως κίνητρό τους το κέρδος που βασίζεται στην αύξηση της κατανάλωσης κάνναβης ή την προσέλκυση νέων χρηστών, οι λέσχες προσφέρουν μια πιο προσεκτική και επικεντρωμένη στην δημόσια υγεία εναλλακτική λύση στις μεγάλες αγορές λιανικής πώλησης κάνναβης που κυριαρχούνται από εμπορικές επιχειρήσεις». Παρά το γεγονός ότι η παραγωγή παραμένει τεχνικά παράνομη, η προσωπική καλλιέργεια και διανομή είναι αποδεκτές στο πλαίσιο ενός διευρυμένου ορισμού αποποινικοποίησης της κατανάλωσης. Υπάρχουν έως και 400 CSCs σε όλη την Ισπανία. Η κυβέρνηση έχει κατά καιρούς παρέμβει στην λειτουργία τους, ενώ ξανάρχισε πρόσφατα μια προσπάθεια επιβολής ορίων, πιθανότατα ως μέσο που αποσκοπεί στο να αποτρέψει την εξέλιξη τους σε ένα σύστημα «coffee shop» όμοιο με εκείνο της Ολλανδίας. Παρ’ όλα αυτά, είναι πιθανό αυτά τα CSCs να παραμείνουν και να εξακολουθούν να αποτελούν ένα εναλλακτικό μοντέλο που θα μπορούσαν να εξετάσουν και να επιδιώξουν τα κράτη στην Ευρώπη και αλλού.

Τέλος, πολιτικοί σε χώρες τόσο ποικιλόμορφες όσο το Μαρόκο [9] και η Ζάμπια αρχίζουν να βλέπουν θετικά την ιδέα της νόμιμης παραγωγής. Όπως ανέφερε η εφημερίδα The Guardian [10] τον περασμένο χρόνο, ένας υποψήφιος του Πράσινου Κόμματος στις εθνικές εκλογές της Ζάμπια υποσχέθηκε να εκμεταλλευτεί τα ανεπαρκή παγκόσμια εφόδια ιατρικής κάνναβης. Το Ισραήλ, που αποτελεί εδώ και καιρό πρωτοπόρο στην παροχή και έρευνα της ιατρικής κάνναβης, φαίνεται προς το παρόν απρόθυμο [11] να συμπληρώσει το κενό, γιατί κάτι τέτοιο θα επέφερε ανεπιθύμητη διεθνή προσοχή. Η Τσεχική Δημοκρατία, εν τω μεταξύ, κέντρισε την προσοχή του Τύπου [12] το 2013 για τις εγχώριες προσπάθειές της να εξασφαλίσει νέες πηγές προμήθειας με σκοπό την μείωση της εγχώριας τιμής της ιατρικής κάνναβης.