Οι οδικοί κανόνες της Κίνας

Το πρόγραμμα «Μια Ζώνη, ένας Δρόμος» εξυπηρετεί και τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής, μέσω της εμβάθυνσης των σχέσεων με τους γείτονες της Κίνας. Το διπλό σχέδιο θα επεκτείνει επίσης τους δεσμούς του Πεκίνου με τις μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες, και θα οικοδομήσει υποστήριξη για ένα ανασχηματισμένο διεθνές σύστημα που θέτει την Κίνα στο επίκεντρο της παγκόσμιας δύναμης. Η ανάπτυξη της Κίνας ώθησε το κράτος να δεχθεί απρόθυμα τις υποχρεώσεις της εξωτερικής του πολιτικής, ενώ το εμπορικό πρόγραμμα θα επιτρέψει στον Xi να συνεχίσει το πρόγραμμά του για την δημιουργία «κοινότητας κοινού πεπρωμένου [12]», ένα όραμα για την από κοινού ανάπτυξη της Ασίας κατά τις επόμενες δεκαετίες. Η ενίσχυση των διμερών δεσμών με τους λαούς που βρίσκονται κατά μήκος των διπλών εμπορικών δρόμων θα στηρίξει τις φιλοδοξίες της Κίνας για δημιουργία ενός δικτύου μη-δυτικών διεθνών οργανισμών στους οποίους η Κίνα θα διαδραματίζει βασικό, αν όχι τον κυρίαρχο, ρόλο. Οργανισμοί όπως ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης και η Διάσκεψης Αλληλεπίδρασης και Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στην Ασία θα επιτρέψουν στην Κίνα να συνεχίσει την διεθνή διπλωματική της υπεροχή πέρα από την σχέση του Πεκίνου με την Ουάσιγκτον.

ΕΜΠΟΔΙΑ

Το «Μία Ζώνη, ένας Δρόμος» φαίνεται να κερδίζει έδαφος από την στιγμή που ο Xi το εισήγαγε για πρώτη φορά. Τα σχέδια έχουν ισχυρή οικονομική υποστήριξη, ιδίως μέσω της περιβόητης AIIB της Κίνας και της υποστήριξης της πολιτικής και οικονομικής ελίτ της Κίνας. Αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν τεράστια εμπόδια που θα μπορούσαν να θέσουν υπό αμφισβήτηση την ικανότητα της Κίνας να πραγματοποιήσει τις φιλοδοξίες της. Αν και οι προσπάθειες για την συμπλήρωση του χάσματος στις υποδομές της Ασίας –που εκτιμάται στα 8 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2020 [13]- είναι ευπρόσδεκτες, τα χαλαρά πιστοδοτικά κριτήρια θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την διαδικασία προόδου. Σε περίπτωση που τα κράτη χρησιμοποιήσουν την χρηματοδότηση για να επιδιώξουν την παράλογη ή ανέφικτη ανάπτυξη έργων που σχετίζονται με το «Μια Ζώνη, ένας Δρόμος», οι κινεζικές επενδύσεις θα υποφέρουν καθώς οι οφειλέτες θα δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τα δάνεια τους. Επιπλέον, τα έργα που θα αντιμετωπίσουν απροσδόκητα σκάνδαλα σχετικά με το περιβάλλον ή τα ανθρώπινα δικαιώματα θα μπορούσαν να καταστρέψουν την εικόνα της Κίνας ως έναν καλόπιστο παράγοντα στην παγκόσμια σκηνή. Στον ναυτιλιακό τομέα, αν κι οι κινεζικές προσπάθειες αναβάθμισης των λιμενικών υποδομών κατά μήκος της διαδρομής και οι προτεινόμενες ζώνες ελεύθερου εμπορίου μπορούν να προσθέσουν εμπορική ικανότητα στις συμμετέχουσες χώρες, δεν είναι ακόμη σαφής ο τρόπος με τον οποίο η θαλάσσια οδός θα συμπληρώσει τις υπάρχουσες ναυτιλιακές γραμμές.

Επιπλέον, αν κι ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Wang Yi, έχει δηλώσει ότι το «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» δεν αποτελεί «εργαλείο γεωπολιτικής» [14], η Κίνα θα προσπαθήσει πιθανότατα να μετατρέψει την οικονομική συνεργασία σε πολιτική επιρροή. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε την υπερπήδηση μιας σειράς δύσκολων εμποδίων από το Πεκίνο, κυρίως, αναφορικά με την διαχείριση του ανταγωνισμού του με μεγάλες δυνάμεις όπως η Ινδία, η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Κεντρική Ασία, την Νότια Ασία και την Μέση Ανατολή. Οι προσπάθειες της Ρωσίας να δημιουργήσει μια Ευρασιατική Ένωση, συνδέοντας πρώην σοβιετικά κράτη μέσω οικονομικών συνεργασιών, δημιουργούν άμεσο ανταγωνισμό στην κινεζική στρατηγική για εναρμόνιση, ακόμα κι αν βελτιωθούν οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Κίνας. Επιπλέον, και η Ινδία θα έχει επιφυλάξεις σχετικά με τις κινεζικές περιφερειακές φιλοδοξίες, δεδομένου ότι τα προγράμματα του Πεκίνου θα μπορούσαν να εμποδίσουν τις δικές της πολιτικές «Δράση στην Ανατολή» και «Σύνδεση Κεντρικής Ασίας». Η κινεζική ναυτιλιακή επέκταση στον Ινδικό Ωκεανό -ειδικά μεταξύ των λιμένων που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως «στάσεις» για τις κινεζικές ναυτικές επιχειρήσεις- το μόνο που πέτυχε ήταν να εντείνει τις ανησυχίες της Ινδίας. Παρά το γεγονός ότι η παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κεντρική Ασία φθίνει καθώς ο ρόλος τους στο Αφγανιστάν περιορίζεται, οι κινεζικές σχέσεις με ολόκληρη την Ευρασία, τον Ινδικό Ωκεανό και την Μέση Ανατολή θα δοκιμάσουν την ικανότητά του Πεκίνου να εξισορροπήσει τον ανταγωνισμό –δουλεύοντας μαζί και όχι εναντίον των γειτονικών χωρών και των παγκόσμιων πολιτικών δυνάμεων.

Η επιτυχία των έργων One Belt, One Road θα εξαρτηθεί από την συνεργασία των ιδιότροπων περιφερειακών και τοπικών ηγετών. Πολλοί ηγέτες, ιδιαίτερα στην Κεντρική Ασία και την Μέση Ανατολή, αντλούν από αιώνες εμπειρίας βάζοντας τις ξένες δυνάμεις να ανταγωνίζονται η μια την άλλη προκειμένου να αποκομίσουν προσωπικά πολιτικά και οικονομικά πλεονεκτήματα. Εν μέσω εντατικοποίησης των θρησκευτικών συγκρούσεων στην Μέση Ανατολή, για παράδειγμα, οι Κινέζοι ηγέτες είναι πιθανό να δυσκολεύονται ολοένα και περισσότερο να εξισορροπήσουν τους μακροχρόνιους δεσμούς της Κίνας με το Ιράν και τις βελτιούμενες σχέσεις με σουνιτικά κράτη, υπό την καθοδήγηση της Σαουδικής Αραβίας. Η πρόσφατη απόφαση της Σρι Λάνκα [15] να αναθεωρήσει περισσότερα από δύο ντουζίνες έργα κινεζικής υποστήριξης [16] παρέχει μια άλλη ενδεικτική περίπτωση. Οι προκλήσεις που τίθενται από μη κρατικούς φορείς παραθέτουν επιπλέον πολιτικούς κινδύνους που η Κίνα δεν έχει συνηθίσει να χειρίζεται. Οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και την Συρία (ISIS), και οι Χούδι στην Υεμένη, όλοι απειλούν τις κινεζικές επενδύσεις και τα βασικά σημεία διέλευσης κατά μήκος των προτεινόμενων εμπορικών οδεύσεων.