Το σύμβολο κύρους της Βρετανίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το σύμβολο κύρους της Βρετανίας

Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ηνωμένου Βασιλείου μετά τις εκλογές
Περίληψη: 

Ένα αποπυρηνικοποιημένο Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα αποτελεί μια χώρα που θα στερείται της ισχύος να διαμορφώνει τον κόσμο. Είναι, όμως, μια χώρα της οποίας η ικανότητα να προβαίνει σε κάτι τέτοιο θα έχει μειωθεί.

Ο JOSEPH SINGH έχει βραβευτεί με την υποτροφία Rhodes και είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στο Blavatnik School of Government στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Σε μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις των βρετανικών βουλευτικών εκλογών στις 7 Μαΐου, η Mhairi Black, μια εικοσάχρονη φοιτήτρια του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης και υποψήφια με το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP), ανέτρεψε τον Douglas Alexander, αρχιτέκτονα της προεκλογικής εκστρατείας του Εργατικού Κόμματος και πρώην Σκιώδη Υπουργό Εξωτερικών, σε μια περιοχή την οποία εκπροσωπούσε για σχεδόν 20 χρόνια. Στην επινίκια ομιλία της που μεταδόθηκε από την τηλεόραση σε όλη την χώρα, διακήρυξε εν μέσω εκκωφαντικών χειροκροτημάτων, «Θα ψηφίζω πάντα κατά της σπατάλης 100 δισεκατομμυρίων λιρών για μια νέα γενιά πυρηνικών όπλων “Trident”». Πράγματι, αν και οι εκλογές κυριαρχήθηκαν ως επί το πλείστον από την υποτονική οικονομική ανάκαμψη της χώρας, η εκστρατεία ανέδειξε επίσης την τεράστια πόλωση που υπάρχει σε ό, τι αφορά το πυρηνικό μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου.

Η χώρα πρέπει να αποφασίσει οριστικά μέχρι το 2016 σχετικά με τoυς [πυραύλους] Trident, δεδομένων των δέκα και πλέον ετών που απαιτούνται για την δημιουργία μιας εναλλακτικής για τα τέσσερα πυρηνικά εξοπλισμένα υποβρύχια της χώρας, που προβλέπεται να αποσυρθούν το 2028. Παρά το γεγονός ότι οι κυβερνώντες Συντηρητικοί -οι οποίοι δεσμεύτηκαν να ακολουθήσουν μια παρόμοια με τους Trident εναλλακτική- θα επιστρέψουν τώρα στο Westminster με μια ισχυρότερη κυβερνητική πλειοψηφία, οι εκλογές στέρησαν από το κοινό έναν σωστό δημόσιο διάλογο σχετικά με τα πλεονεκτήματα του εν λόγω σχεδίου.

13052015-1.jpg

Διαδηλωτές λαμβάνουν μέρος σε συλλαλητήριο κατά των Trident στην Γλασκώβη, στις 4 Απριλίου του 2015. RUSSELL CHEYNE / REUTERS

Αντ’ αυτού, το συγκεκριμένο ζήτημα αποτέλεσε μια ακόμα εστία πολιτικής διαμάχης σχετικά με την δημοσιονομική υπευθυνότητα. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, για παράδειγμα, υποστήριξαν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να διατηρήσει ένα αξιόπιστο φόβητρο με μια φθηνότερη εναλλακτική που να περιλαμβάνει τρία, ή ίσως λιγότερα, υποβρύχια. Το Εργατικό Κόμμα προσπάθησε να καλύψει και τις δύο θέσεις, διατηρώντας την δέσμευσή του στην μακροχρόνια πολιτική συνεχούς θαλάσσιας αποτροπής από το Ηνωμένο Βασίλειο (continuous at-sea-deterrence, CASD) μέσω τεσσάρων υποβρυχίων, αλλά αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο ότι οι στρατηγικές και τεχνολογικές επιταγές ίσως επιτρέψουν την χρήση λιγότερων σκαφών με χαμηλότερο κόστος.

Παρά τις διαφορές μεταξύ των κομμάτων, το μέγεθος και το κόστος της αντικατάστασης των Trident είναι δύσκολο να αμφισβητηθούν. Οι ειδικοί γενικά συμφωνούν ότι, για να διατηρηθεί το τρέχον επίπεδο αποτροπής, το Ηνωμένο Βασίλειο χρειάζεται τέσσερα σκάφη: Ένα για ενεργό υπηρεσία, ένα για την προγραμματισμένη συντήρηση, ένα για συμμετοχή στην εκπαίδευση και ένα σε εφεδρεία. Οποιεσδήποτε προσπάθειες μείωσης του αριθμού σκαφών θα εξοικονομήσει μόνο ένα κλάσμα του συνολικού κόστους του προγράμματος, ενώ θα υπονομεύσει τον σκοπό ολόκληρης της επιχείρησης, αφήνοντας την χώρα χωρίς αξιόπιστο αποτρεπτικό [όπλο] για μια περίοδο που θα μπορούσε να φτάσει τους τρεις μήνες. Επιπλέον, οι προτάσεις για εναλλακτικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των από αέρος -ή θαλάσσης- εκτοξευόμενων πυραύλων Κρουζ, θα προσέφεραν περιορισμένη εξοικονόμηση πόρων, διότι θα απαιτούσαν την οικοδόμηση εγχώριων εκρηκτικών κεφαλών και πυραυλικών δυνατοτήτων από το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτά τα νέα συστήματα θα είναι πιο ευάλωτα σε επιθέσεις και θα κάλυπταν μικρότερο εύρος από ότι ένας εκσυγχρονισμένος βαλλιστικός πύραυλος Trident.

Η δημόσια συζήτηση σχετικά με το μέγεθος της εναλλακτικής για την «Τρίαινα» περιέπλεξε κι ένα πιο απαιτητικό ερώτημα: Πυρηνικά όπλα προς τι;

Ο συντηρητικός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, υποστήριξε ότι η αντικατάσταση των Trident είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία από τρέχουσες και μελλοντικές απειλές. Άλλοι, όπως η Nicola Sturgeon, η οποία ηγήθηκε του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας σε μια σαρωτική νίκη στην Σκωτία, υποστήριξαν ότι η χώρα δεν χρειάζεται πλέον πυρηνικό αποτρεπτικό για την προστασία των θεμελιωδών εθνικών συμφερόντων ασφαλείας της. Η Sturgeon ίσως και να έχει δίκιο. Στην πραγματικότητα, η συζήτηση για το μέλλον των Trident είναι λιγότερο θέμα βρετανικής ασφάλειας και μάλλον σχετίζεται με το πόσα προτίθεται να πληρώσει η χώρα για την διατήρηση του υπερμεγέθους ρόλου της στον κόσμο.

Οι αιτιολογήσεις ασφαλείας για ένα ανεξάρτητο βρετανικό πυρηνικό δυναμικό είναι πολλές και μη πειστικές. Το πυρηνικό οπλοστάσιο της χώρας δημιουργήθηκε κατά την διάρκεια μιας περιόδου μεγάλου φόβου στην Δυτική Ευρώπη. Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1950, οι ηγέτες του έθνους είχαν ελάχιστη εμπιστοσύνη στις εγγυήσεις των ΗΠΑ σε ό, τι αφορά την ασφάλεια -και πίστευαν, τουλάχιστον, ότι οι σοβιετικοί τους αντίπαλοι μοιράζονταν αυτήν την πεποίθηση. Έτσι επέμειναν στην αναγκαιότητα μιας ανεξάρτητης πυρηνικής δύναμης. Σήμερα, η χώρα συνεχίζει να απολαμβάνει αποτρεπτική ισχύ που της προσφέρει η συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ ˑ τα πρόσθετα οφέλη που λαμβάνει από μια ανεξάρτητη [αμυντική] ικανότητα είναι λίγα, δεδομένου μάλιστα ότι δεν υπάρχει σχεδόν καμία περίσταση υπό την οποία το Ηνωμένο Βασίλειο θα προχωρούσε σε εκτόξευση πυρηνικού πυραύλου χωρίς την συγκατάθεση των ΗΠΑ. Πράγματι, καμία σύγχρονη απειλή για την εθνική ασφάλεια του Ηνωμένου Βασιλείου -από την τρομοκρατία ως την ηλεκτρονική κατασκοπία- δεν θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί ικανοποιητικά από κάποιο πυρηνικό αποτρεπτικό [όπλο].

Στην πραγματικότητα, η μόνη χρησιμότητα της πυρηνικής αποτροπής για το Ηνωμένο Βασίλειο είναι η συνεχής μόχλευση και επιρροή που ασκεί στις παγκόσμιες υποθέσεις. Έτσι, η απόφαση για την διατήρησή της στηρίζεται σε ένα μόνο ερώτημα, εκείνο που όλα τα μεγάλα κόμματα απέτυχαν να απαντήσουν επί της ουσίας: Ποιος είναι ο ρόλος που επιθυμεί να διαδραματίσει το Ηνωμένο Βασίλειο στον κόσμο;