Νέο ξεκίνημα στον Αραβικό Κόλπο; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Νέο ξεκίνημα στον Αραβικό Κόλπο;

Πώς να επιδιορθωθούν οι σχέσεις της Ουάσιγκτον με τους Άραβες εταίρους της
Περίληψη: 

Η Ουάσιγκτον θα κάνει μεγάλο λάθος αν δεν προτείνει μια σημαντική αναβάθμιση των σχέσεων ασφάλειας με τους εταίρους της στον Κόλπο, που να είναι τόσο τολμηρή και στρατηγικά σημαντική όσο η μελλοντική πυρηνική συμφωνία με την Τεχεράνη.

Ο BILAL Υ. SAAB είναι βασικός συνεργάτης για την Ασφάλεια στην Μέση Ανατολή στο Κέντρο Brent Scowcroft για την Διεθνή Ασφάλεια στο Ατλαντικό Συμβούλιο.
Ο BARRY PAVEL είναι Αντιπρόεδρος και Διευθυντής του Κέντρου Brent Scowcroft για την Διεθνή Ασφάλεια στο Ατλαντικό Συμβούλιο.

Το ρίσκο έχει αυξηθεί σε ό, τι αφορά την συνάντηση μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, και των ηγετών του Κόλπου στο Καμπ Ντέιβιντ σήμερα 14 Μαΐου. Παρόλο που οι συνομιλίες στοχεύουν στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ και Κόλπου, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος αποτυχίας της συνόδου κορυφής. Η Ουάσιγκτον θα κάνει μεγάλο λάθος αν δεν προτείνει μια σημαντική αναβάθμιση των σχέσεων ασφάλειας με τους εταίρους της στον Κόλπο, που να είναι τόσο τολμηρή και στρατηγικά σημαντική όσο η μελλοντική πυρηνική συμφωνία με την Τεχεράνη -αλλά αυτή φαίνεται να είναι η ακριβής πορεία που θα ακολουθήσει πιθανότατα ο Ομπάμα.

Φυσικά, η σύνοδος κορυφής του Καμπ Ντέιβιντ δεν θα δώσει κάποιο άμεσο τέλος στην δυσπιστία ούτε θα επιλύσει τις διαφορές μεταξύ των εταίρων –το αποτέλεσμα της διαφωνίας τους σχετικά με τα πλεονεκτήματα της πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν που ούτε εξαλείφει την ικανότητά του να παράγει πυρηνικά όπλα ούτε αναστέλλει την αποσταθεροποιητική επιρροή του στην περιοχή. Αλλά η συνάντηση αυτή αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για να επανέλθει η δεκαετής αυτή συνεργασία στο προσκήνιο. Μια αποτυχία να γίνει αυτό, θα επέφερε μακροχρόνιες συνέπειες, συμπεριλαμβανομένης της επιδείνωσης της περιφερειακής διαμάχης ανάμεσα στο Ιράν και την Σαουδική Αραβία. Η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να εντείνει τις κούρσες εξοπλισμού στην περιοχή, να ενισχύσει την απειλή γρήγορης εξάπλωσης των όπλων μαζικής καταστροφής, ακόμη και να αναγκάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να εμπλακούν σε άλλη μια παρατεταμένη στρατιωτική επέμβαση στην Μέση Ανατολή.

Η απόφαση του Ομπάμα να φιλοξενήσει τους επισκέπτες του στο Καμπ Ντέιβιντ, και όχι απλά στον Λευκό Οίκο, δείχνει την αντίληψή του για την επικινδυνότητα της κατάστασης. Αλλά πέρα από την επιλογή της συγκεκριμένης συμβολικής τοποθεσίας, δεν υπάρχουν πολλές ενδείξεις που να φανερώνουν την ετοιμότητα της κυβέρνησής του για αυτές τις συνομιλίες. Οι χώρες του Κόλπου, έτσι κι αλλιώς, επιδιώκουν κάτι περισσότερο από συμβολικές δεσμεύσεις ασφαλείας από την Ουάσιγκτον ˑ αναζητούν την αποκατάσταση της στενής τους σχέσης. Παρά το γεγονός ότι έχουν πλήρη εμπιστοσύνη στην ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να τους υπερασπιστούν απέναντι σε εξωτερικές απειλές, δείχνουν ελάχιστη εμπιστοσύνη στην πολιτική βούληση της Ουάσιγκτον και την αποφασιστικότητά της να δράσει πραγματικά αν παραστεί ανάγκη. (Η παραβίαση από τον Ομπάμα της δικής του κόκκινης γραμμής σχετικά με τα χημικά όπλα στην Συρία, είναι μια μόνο από τις αιτίες του σκεπτικισμού τους). Σε αυτό το κρίσιμο μέτωπο, η Ουάσιγκτον έχει μείνει πίσω.

ΑΝΑΓΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ

Σε συνέντευξή του τον Απρίλιο στην New York Times [1], ο Ομπάμα δήλωσε ότι «σε ό,τι αφορά τις εξωτερικές εισβολές, σκέπτομαι ότι θα είμαστε στο πλευρό των φίλων μας [στον Αραβικό Κόλπο]». Κάνοντας συγκεκριμένη νύξη για τις πιο επίσημες δεσμεύσεις ασφάλειας των ΗΠΑ στους εταίρους του Αραβικού Κόλπου, πρόσθεσε: «Και θέλω να δω πώς μπορούμε να επισημοποιήσουμε [τις σχέσεις ασφαλείας] λίγο περισσότερο από ό, τι έχουμε ήδη κάνει μέχρι σήμερα, καθώς και να βοηθήσουμε επίσης στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων τους, ώστε να αισθανθούν πιο σίγουροι για την ικανότητά τους να προστατεύσουν τους εαυτούς τους από εξωτερικές επιθέσεις».

14052015-3.jpg

Ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Σαούντ αλ-Φαϊζάλ, με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, στο Ριάντ, τον Ιανουάριο του 2014. REUTERS / BRENDAN SMIALOWSKI / POOL

Το ποια θα είναι η συγκεκριμένη μορφή που θα πάρει η δέσμευση αυτή για την ασφάλεια αυτό μένει να ειδωθεί. Ο Rob Malley, όμως, ο κορυφαίος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου για ζητήματα Μέσης Ανατολής, επιβεβαίωσε σε πρόσφατη επίσημη τηλεδιάσκεψη ότι στο Καμπ Ντέιβιντ, ο Ομπάμα δεν θα παρατείνει το αμοιβαίο σύμφωνο άμυνας των κρατών του Αραβικού Κόλπου. Αντ’ αυτού, θα προτείνει τακτικές βελτιώσεις στις σχέσεις ασφάλειας. Αυτή η συνηθισμένη προσέγγιση απλά δεν μπορεί να λειτουργήσει. Οι αυξημένες πωλήσεις όπλων και η συνεργασία στην πυραυλική άμυνα και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο είναι σημαντικά θέματα για τις συνήθεις συναντήσεις μεταξύ των ΗΠΑ και των ηγετών του Κόλπου, αλλά σίγουρα δεν αποτελούν τα είδη θεμάτων που ανήκουν στην κορυφή της ατζέντας μιας συνόδου κορυφής τόσο ιστορικής όσο εκείνης του Καμπ Ντέιβιντ. Και όμως βρίσκονται εκεί.

Δεν είναι πολύ αργά για να καταφέρει ο Ομπάμα να σώσει τόσο το Καμπ Ντέιβιντ όσο και την επόμενη μέρα. Θα ήταν συνετό να υιοθετήσει μια σταδιακή προσέγγιση στοχεύοντας στην αναβάθμιση των σχέσεων ασφάλειας ΗΠΑ- Κόλπου, αρχίζοντας με μια κοινή δήλωση συλλογικής άμυνας την Πέμπτη, η οποία θα ακολουθηθεί από κάποια συγκεκριμένα, αποφασιστικά βήματα κατά την διάρκεια των επόμενων έξι μηνών. Συγκεκριμένα, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να δεσμευτεί να απαντήσει σε οποιαδήποτε στρατιωτική επίθεση κατά των εταίρων της στον Κόλπο –είτε αυτή γίνει από το Ιράν είτε από οποιονδήποτε άλλο αντίπαλο- με στρατιωτική δύναμη. Θα πρέπει να ακολουθήσει αυτή την υπόσχεση προβαίνοντας σε κάποια πιο επίσημη δέσμευση για πολυμερή ασφάλεια με την θέσπιση ενός πολιτικο-στρατιωτικού μηχανισμού διαβούλευσης και μιας κοινής διοικητικής δομής, και τέλος μιας νομικά δεσμευτικής συλλογικής Συνθήκης Άμυνας.