Επιχείρηση Dragoon Ride | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Επιχείρηση Dragoon Ride

Η υπόσχεση και οι παγίδες της στρατηγικής των ΗΠΑ στις χώρες της Βαλτικής

Η επιχείρηση Dragoon Ride σταματά στην Λετονία, στις 22 Μαρτίου, 2015. LATVIJAS ARMIJA

Το κονβόι απέδειξε επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Διοίκηση των ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ αναγνωρίζουν πως οι δημόσιες σχέσεις και η επικοινωνιακή στρατηγική αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της προώθησης των συμφερόντων της συμμαχίας. Υπό αυτή την έννοια, το Dragoon Ride εξυπηρετεί τον σκοπό της υπογράμμισης της αμερικανικής παρουσίας στην Ευρώπη στην κάθε κοινότητα από την οποία πέρασε.

Από την έναρξη της κρίσης στην Ουκρανία, τα υπό κρατικό έλεγχο μέσα ενημέρωσης της Ρωσίας επαναλάμβαναν την ίδια ρητορική σχετικά με την επικοινωνιακή στρατηγική του ΝΑΤΟ. Ως αποτέλεσμα, οι περισσότεροι Ρώσοι πίστεψαν ότι η Δύση ξεκίνησε τον πόλεμο, και μόνο το 3% [3] πιστεύουν ότι οι φιλορώσοι αυτονομιστές κατέρριψαν την πτήση 17 των Μαλαισιανών Αερογραμμών πάνω από την Ουκρανία, τον Ιούλιο του 2014. Οι προσπάθειες του ΝΑΤΟ σε ό, τι αφορά τις δημόσιες σχέσεις ιστορικά υπήρξαν ξεπερασμένες, αδέξιες και αναποτελεσματικές. Αλλά η σύγκρουση στην Ουκρανία ανάγκασε το ΝΑΤΟ να αναβαθμίσει το παιχνίδι του στα μέσα ενημέρωσης και να αρχίσει να επιτίθεται στους ρωσικούς μύθους που περιέβαλλαν άμεσα την σύγκρουση στην Ουκρανία [4].

Αν και το βασικό κοινό του Dragoon Ride δεν ήταν η Ρωσία, προέβαλε το γεγονός ότι οι στρατιωτικοί διοικητές στην Ευρώπη σκέφτονταν πώς να ενσωματώσουν τις δημόσιες σχέσεις και την επικοινωνία στον σχεδιασμό τους και την αξία που απέδιδαν στις απόψεις των Ευρωπαίων πολιτών για την συμμαχία. Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης εκστρατείας είναι κάπως περίεργα. Το κονβόι πέρασε από την Τσεχική Δημοκρατία, μια χώρα με σταθερά αντιαμερικανούς (και κατ’ επέκταση, και κατά του ΝΑΤΟ) ψηφοφόρους και έναν πρόεδρο που διατηρεί ιδιαίτερα στενές σχέσεις με την Ρωσία. Αλλά το κομβόι προϋπαντήθηκε από ένα μεγάλο και εμψυχωτικό πλήθος, ενώ μια έρευνα διαπίστωσε ότι το 82% των Τσέχων επικροτούσε το πέρασμα του κομβόι από την χώρα τους, κάτι που αψήφησε τις αντίθετες προβλέψεις.

Αν και δημιούργησε δημόσια στήριξη για το ΝΑΤΟ, η Επιχείρηση Dragoon Ride φανερώνει επίσης τις παγίδες της αντίδρασης των Ηνωμένων Πολιτειών στην κρίση στην Ουκρανία και την ρεβανσιστική Ρωσία. Η ουσία του θέματος έγκειται στην «διαβεβαίωση», την λέξη της μόδας για τις ΗΠΑ και την ηγεσία του ΝΑΤΟ στο σημερινό κλίμα ασφάλειας (όπως φαίνεται χαρακτηριστικά από την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία καθησυχασμού των ΗΠΑ και το Σχέδιο Δράσης για την ετοιμότητα του ΝΑΤΟ) [5]. Ο Breedlove, ακολουθώντας τη γραμμή που του δόθηκε, επαίνεσε την Επιχείρηση Dragoon Ride ως ένα ισχυρό «μήνυμα διαβεβαίωσης». Αλλά η λέξη που πρέπει να χρησιμοποιούν οι διατλαντικοί ηγέτες, για την Επιχείρηση Dragoon Ride και για άλλες παρόμοιες στρατιωτικές δραστηριότητες, είναι «αποτροπή». Η «αποτροπή» μπορεί να θυμίζει άβολα τις σκοτεινές ημέρες του Ψυχρού Πολέμου. Όμως, παρά το σημερινό ναδίρ στο οποίο έχουν φτάσει οι σχέσεις της Δύσης με την Ρωσία, δεν πρόκειται για μια ενδεχόμενη επιστροφή στον Ψυχρό Πόλεμο.

Η διαφορά μεταξύ «διαβεβαίωσης» και «αποτροπής» δεν είναι απλώς ρητορική, ασκεί σημαντική πολιτική επιρροή και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών του ΝΑΤΟ και στους πιθανούς τους αντιπάλους (δηλαδή, την Ρωσία). Παρά την κρίση στην Ουκρανία, οι υπέρμαχοι μιας ισχυρότερης στάσης της δύναμης των ΗΠΑ στην Ευρώπη έρχονται αντιμέτωποι με μια δύσκολη μάχη. Υπάρχει μια επικρατούσα αντίληψη ότι η Ευρώπη δεν θα πληρώσει τα έξοδα για την άμυνά της και ότι τα μέτρα που χαρακτηρίζονται ως «διαβεβαίωση» δεν εξυπηρετούν στρατηγικούς σκοπούς άλλους από την εξευμένιση των ανήσυχων συμμάχων και την προβολή μιας συμβολικής στρατιωτικής δύναμης στις χώρες τους για να τις καθησυχάσουν. Όμως, δεν είναι αυτός ο σκοπός πρωτοβουλιών όπως το Dragoon Ride. Αποτελούν πρώτα απ’ όλα επίδειξη για την Ρωσία του γεγονότος ότι η Συμμαχία αντιμετωπίζει με σοβαρότητα τις εγγυήσεις της σχετικά με την ασφάλεια, αλλά το γεγονός αυτό πρέπει να γίνει εμφανές πρώτα στην Ρωσία, και μετά στους συμμάχους. Δεν έχει σημασία το ενδεχόμενο κάποιες χώρες όπως η Πολωνία και η Εσθονία να θεωρούν πως οι πρωτοβουλίες διαβεβαίωσης επαρκούν ˑ αν ο Πούτιν πιστεύει ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει, τότε θα απαντήσει αναλόγως. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να αποθαρρυνθεί. Θα πρέπει να του υπενθυμίζεται διαρκώς η ιερότητα του άρθρου 5 της συλλογικής αμυντικής δέσμευσης του ΝΑΤΟ. Εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, ίσως να προβεί σε κάποιον επικίνδυνα λάθος υπολογισμό για το πού βρίσκεται πραγματικά η κόκκινη γραμμή του ΝΑΤΟ και να προτρέψει το ΝΑΤΟ να εξετάσει την πιθανότητα μιας πλήρους στρατιωτικής αντιπαράθεσης, αν εκείνος την περάσει.

15052015-3.jpg

Υποστηρικτές της στρατιωτικής άσκησης Dragoon Ride του Στρατού των ΗΠΑ κυματίζουν σημαίες των ΗΠΑ καθώς αντιτίθενται στην διαδήλωση εναντίον της άσκησης στην Πράγα, στις 28 Μαρτίου του 2015. DAVID W CERNY / REUTERS

Οι εικόνες από την Επιχείρηση Dragoon Ride θυμίζουν τις ημέρες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ˑ το πλήθος που επευφημεί κατακλύζει τους δρόμους της Ευρώπης για να συναντηθεί με σειρές αμερικανικών τεθωρακισμένων στην Ευρώπη. Οι ξεκάθαρες ιστορικές ομοιότητες δημιουργούν την αίσθηση ότι η Ευρώπη βρίσκεται και πάλι σε κίνδυνο και ότι οι δεσμεύσεις ασφάλειας και η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ παραμείνουν ακρογωνιαίοι λίθοι της αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Ευρώπης. Το Dragoon Ride απεικονίζει την νέα έμφαση που δίνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ στις στρατιωτικές ασκήσεις κατά μήκος της ανατολικής περιφέρειάς του, την αυξανόμενη σημασία των επικοινωνιακών στρατηγικών για το ΝΑΤΟ, και τις αδυναμίες τόσο των δεσμεύσεων των ΗΠΑ στην Ευρώπη όσο και του τρόπου με τον οποίο τις πλαισιώνει. Το Dragoon Ride είναι μια επιχείρηση πρότυπο που θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο μίμησης, αλλά το εάν τέτοιου είδους επιχειρήσεις επαρκούν για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας εξακολουθεί να είναι αμφίβολο.