Η οπισθοδρόμηση των peshmerga | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η οπισθοδρόμηση των peshmerga

Πώς η βοήθεια των ΗΠΑ υπονομεύει τα χρόνια προόδου στον επαγγελματισμό του κουρδικού στρατού

Η αιφνιδιαστική επίθεση του ISIS τον περασμένο Ιούνιο έφερε στην επιφάνεια αυτά τα βαθιά ριζωμένα προβλήματα και δημιούργησε καινούρια. Εκτόξευσε έναν συνδυασμό ανώτερων αξιωματικών και νεότερων κομματικών στελεχών σε διοικητικές στρατιωτικές θέσεις στις γραμμές του μετώπου, περιθωριοποιώντας εκείνους τους αποφοίτους των ακαδημιών που δεν απολάμβαναν παρόμοιες κομματικές διασυνδέσεις. Εν τω μεταξύ, με τους ηγέτες των δύο κομμάτων να γερνούν, οι δύο παρατάξεις εμπλέκονται σε διαμάχες για την εσωτερική διαδοχή. Οι αναδυόμενοι διεκδικητές προσελκύουν εξωτερική στήριξη, κυρίως από την Τουρκία και το Ιράν, για να τους βοηθήσουν να εξασφαλίσουν γη και πόρους στα εδάφη που διεκδικούνται από την κεντρική κυβέρνηση και να οπλίσουν τις δυνάμεις τους, που λειτουργούν κάτω από την σκέπη των peshmerga. Για παράδειγμα, στην πλούσια σε πετρέλαιο πόλη του Κιρκούκ, διακεκριμένοι ηγέτες του KDP και του PUK έχουν αναπτύξει το δικό τους δίκτυο συνδεδεμένων διοικητών –ακολουθώντας μια διαφορετική ατζέντα ο καθένας.

Η Δύση απέτυχε να μελετήσει τόσο την εξέλιξη των peshmerga όσο και την κουρδική πολιτική γενικότερα. Έχει κανονίσει την παράδοση όπλων στην KRG υπό την προϋπόθεση της έγκρισης της Βαγδάτης, μια πολιτική που στοχεύει στην διατήρηση της κυριαρχίας της ιρακινής πρωτεύουσας και την αποθάρρυνση της ολικής ανεξαρτησίας των Κούρδων. Αλλά η πολιτική αυτή είναι ξεπερασμένη. Σήμερα, το PUK διαγράφει μια ανοδική πορεία στην Βαγδάτη, με αποτέλεσμα η διοχέτευση όπλων στην ιρακινή κυβέρνηση απλά να έχει αποξενώσει περαιτέρω το KDP από την κεντρική κυβέρνηση. Με την σειρά τους, οι αξιωματούχοι του KDP κάνουν όλο και πιο προκλητικές εκκλήσεις για ανεξαρτησία και ζητούν την άμεση παροχή όπλων στους ίδιους ώστε να αποκόψουν την Βαγδάτη, η οποία θεωρείται ότι τελεί υπό την ηγεσία του Ιράν. Οι πολιτικοί της Δύσης ίσως εκφράσουν την αδιαφορία τους για το θέμα, πιστεύοντας ότι ο εν λόγω διχασμός θα εμποδίσει τουλάχιστον την επιτυχημένη ένωση των κομμάτων με σκοπό την άσκηση πιέσεων για ένα ανεξάρτητο Ιρακινό Κουρδιστάν˙ στην πραγματικότητα, αυτού του είδους οι διχόνοιες αποτρέπουν τα κουρδικά κόμματα από την αποτελεσματική συμμετοχή τους στο ιρακινό κράτος.

Η κατάσταση θα γίνει πιο περίπλοκη αφότου η Βαγδάτη εγκρίνει την Δυτική βοήθεια. Μόλις η συμμαχία λάβει την έγκριση της Βαγδάτης, η στρατιωτική βοήθεια θα διοχετεύεται μέσω του Υπουργείου peshmerga της KRG, στην πραγματικότητα χωρίς παρακολούθηση του πού πηγαίνουν τα όπλα. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι υψηλόβαθμα κομματικά στελέχη χρησιμοποιούν τα όπλα για να οικοδομήσουν ιδιωτικά σώματα εθελοντών μαχητών, ή για να ενδυναμώσουν τους πιστούς τους αξιωματικούς σε βάρος των πιο επαγγελματιών.

18062015-3.jpg

Καπνός υψώνεται από την πετρελαιοπηγή Khabbaz, πίσω από κουρδικές δυνάμεις peshmerga, στις παρυφές του Κιρκούκ, στις 2 Φεβρουαρίου του 2015. AKO RASHEED / REUTERS
---------------------------------

Όλα αυτά υπονομεύουν τον αγώνα της Δύσης κατά του ISIS και τον στόχο της KRG αναφορικά με την διατήρηση μιας σχετικής ασφάλειας στην περιοχή. Όσο περισσότερο εξακολουθούν οι μυστικές Υπηρεσίες να είναι διχασμένες, τόσο λιγότερες πληροφορίες φτάνουν έγκαιρα στην πρώτη γραμμή. Αν σπάσει με τον οποιονδήποτε τρόπο η αλυσίδα πληροφοριών, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε λανθασμένους υπολογισμούς και να προκαλέσει μεγάλες αποτυχίες, όπως συνέβη τον περασμένο Αύγουστο, όταν οι δυνάμεις του ISIS κατέλαβαν την πρώτη γραμμή του KDP, πλησιάζοντας στο Ερμπίλ, την πρωτεύουσα του Ιρακινού Κουρδιστάν. Οι ηγέτες του KDP έσπευσαν να ρίξουν το φταίξιμο στην απειρία των νεότερων αξιωματικών, ή την έλλειψη επαρκούς οπλισμού, αλλά η κύρια αιτία αφορούσε τις συγκεκριμένες εσωτερικές αντιπαλότητες των ηγετών. Τον περασμένο Αύγουστο, οι αποτυχίες ανταλλαγής πληροφοριών (εντός του KDP και μεταξύ KDP και PUK) για τις επικείμενες επιθέσεις του ISIS στην Sinjar και τα ανατολικά εδάφη της Ninewa, επέτρεψαν στους μαχητές να πιάσουν απροετοίμαστες τις δυνάμεις peshmerga του KDP, ανοίγοντας τον δρόμο στους τζιχαντιστές μαχητές ώστε να προχωρήσουν προς το Ερμπίλ.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Δύση θα πρέπει να συνδέσει την στρατιωτική βοήθεια με την αναμόρφωση της σχέσης μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών. Τα όπλα πρέπει να παραδίδονται αποκλειστικά στις κοινές ταξιαρχίες του KDP και του PUK που ιδρύθηκαν το 2009 -και με έναν τρόπο που θα εξουσιοδοτεί εκ νέου τους αξιωματικούς που αποφοίτησαν από τις ακαδημίες και θα βασίζεται στις προηγούμενες προσπάθειες των κομματικών αρχηγών να θέσουν κατά μέρος τις διαφορές τους και να ενώσουν τις δυνάμεις τους. Μέχρι σήμερα, η έγκριση της Βαγδάτης για την παράδοση των όπλων χρησίμευσε μόνο στην διατήρηση της πλασματικής κυριαρχίας της πρωτεύουσας χωρίς να εμποδίζει τις μονομερείς ενέργειες από τις κουρδικές δυνάμεις στα επίμαχα εδάφη. Μια πολιτική «ενωμένου Ιράκ» θα πρέπει να αρχίσει από μια κοινή στρατηγική μεταξύ του KDP και του PUK στην Βαγδάτη, με τον συντονισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων της κεντρικής κυβέρνησης από τις κουρδικές δυνάμεις και με την ενθάρρυνση μιας βιώσιμης πολιτικής τάξης στην χώρα.