Η ζώνη κινδύνου της Ιορδανίας

Μέχρι στιγμής, το μικρό βασίλειο της Ιορδανίας έχει μείνει στο περιθώριο της συριακής κρίσης, βιώνοντας την σύγκρουση ως επί το πλείστον μέσα από τις εκατοντάδες χιλιάδες προσφύγων που έχουν εισρεύσει από τα βόρεια σύνορά του. Αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει σύντομα. Κατά την διάρκεια του προηγούμενου μήνα, με το Ισλαμικό Κράτος (επίσης γνωστό ως ISIS) να κινείται επικίνδυνα κοντά στα σύνορά της, η Ιορδανία σηματοδότησε την ετοιμότητά της να διαδραματίσει έναν πιο ενεργό περιφερειακό ρόλο, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας μιας ζώνης ανθρωπιστικής βοήθειας και στρατιωτικής εκπαίδευσης [1] στη νότια Συρία, όπου θα βοηθήσει αντάρτες της Συρίας και θα μεταφέρει τον προσφυγικό πληθυσμό της.

Το σχέδιο αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην καταστροφή. Η δημιουργία μιας ασφαλούς ζώνης στην Συρία, κάτι που θα αποτελεί μια ανεπιθύμητη είσοδο σε συριακό έδαφος, θα μπορούσε να υποκινήσει το καθεστώς Άσαντ να προβεί σε αντίποινα εναντίον της Ιορδανίας. Μπορεί επίσης να ανοίξει μια δίοδο για τις εξτρεμιστικές ομάδες προς το βασίλειο.

Οι φετινές εορταστικές εκδηλώσεις στις 10 Ιουνίου για την Ημέρα του Στρατού της Ιορδανίας (η οποία τιμά την Μεγάλη Αραβική Εξέγερση εναντίον των Οθωμανών κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου) ήταν άκρως συμβολικές και υπαινίχθηκαν το νέο σχέδιο του βασιλείου. Κατά την διάρκεια των εορτασμών, ο Βασιλιάς Abdullah παρουσίασε τον Αραβικό Στρατό, όπως ονομάζονται οι ένοπλες δυνάμεις της Ιορδανίας, με την Χασεμιτική σημαία [2], η οποία χρησιμοποιείτο κατά τη διάρκεια της εξέγερσης από τα μέλη της φυλής των Χασεμιτών, οι οποίοι είναι άμεσοι απόγονοι του Προφήτη Μωάμεθ. Η επιγραφή στην σημαία [3], η οποία περιλαμβάνει τις Shahadatain (τις ισλαμικές μαρτυρίες ότι δεν υπάρχει κανένας Θεός εκτός από τον Αλλάχ και ότι ο Μωάμεθ είναι ότι ο αγγελιοφόρος του), καθώς και τον Bismillah (τον πρώτο στίχο του Κορανίου), υπογραμμίζει τον ηγετικό ιστορικό ρόλο των Χασεμιτών στην υπηρεσία των παν-αραβικών και ισλαμικών αιτιών.

Μικροί Σύριοι πρόσφυγες μεταφέρον νερό στο στρατόπεδο προσφύγων Al Zaatri,στην ιορδανική πόλη Mafraq, κοντά στα σύνορα με την Συρία, στις 12 Αυγούστου 2012. ALI JAREKJI / REUTERS
--------------------------

Αυτό μπορεί να ακούγεται κάπως αθώο, αλλά λίγο μετά τους εορτασμούς της Ημέρας του Στρατού, ο Maher Abu Tair, ένας εξέχων δημοσιογράφος της Ιορδανίας έγραψε ένα άρθρο σε μια εφημερίδα που ανήκει στην κυβέρνηση, με τον τίτλο, «Ένα Νέο Αραβικό Βασίλειο με το Αμμάν ως Πρωτεύουσά του» [4]. Υποστήριξε ότι η Ιορδανία θα πρέπει να επεκτείνει το βασίλειό της στις σουνιτικές περιοχές του δυτικού Ιράκ και στη νότια Συρία, καθώς και την Δυτική Όχθη. Ο Abu Tair ισχυρίστηκε ότι τα περιφερειακά σύνορα αλλάζουν ριζικά. Για να αρπάξει αυτήν τη νέα πραγματικότητα, η Ιορδανία χρειάζεται να προσαρμόσει αναλόγως τα σύνορά της προκειμένου να εξασφαλίσει την επιβίωσή της. Εν τω μεταξύ, ο ίδιος λέει ότι οι σουνιτικοί πληθυσμοί των γειτονικών χωρών θα επικροτούσαν την Χασεμιτική εξουσία, ειδικά αφού έχουν ζήσει υπό την αυταρχική διακυβέρνηση των θρησκευτικών καθεστώτων τους.

Είναι απίθανο, βέβαια, ότι η Ιορδανία θα επεκτείνει τα σύνορά της, αλλά η εξωτερική πολιτική της έχει σίγουρα γίνει πιο τολμηρή. Πρώτα είναι η εκπαίδευση των ανταρτών της Συρίας και η ανθρωπιστική ζώνη. Η Ιορδανία προτίθεται για την περιοχή αυτή, η οποία θα περιλαμβάνει τις επαρχίες Daraa και Suwayda, να βοηθήσει τους αντάρτες της Συρίας να εξαπολύουν τις επιθέσεις κατά του καθεστώτος Άσαντ και σε άλλα μέρη της χώρας, αλλά και να προστατεύουν τα σύνορα Συρίας-Ιορδανίας από τους εξτρεμιστές. Το «Νότιο Μέτωπο» [5], ένας συνασπισμός ανταρτών της Συρίας οι οποίοι δεν ανήκουν στις πιο ριζοσπαστικές ομάδες (όπως το Ισλαμικό Κράτος, το Μέτωπο αλ-Νούσρα ή η Αχράρ αλ-Σαμ), θα επανδρώσουν την ζώνη, με την υποστήριξη του βασιλείου. Τον περασμένο μήνα, το Νότιο Μέτωπο ξεκίνησε μια επιχείρηση που ονομάστηκε Νότια Θύελλα [6] για να καταλάβει την πόλη Νταράα. Ενώ η επιχείρηση έκτοτε βάλτωσε, εξακολουθεί να είναι στην ημερήσια διάταξη του Νότιου Μετώπου.

Η προστατευτική ζώνη μπορεί να φαίνεται σαν ένας έξυπνος τρόπος για να οικοδομηθεί ένα δίχτυ ασφαλείας και να ξεφορτωθούν χιλιάδες πρόσφυγες [που τώρα βρίσκονται μέσα στην Ιορδανία], αλλά θα υπονομεύσει ουσιαστικά την ασφάλεια του βασιλείου. Πρώτον, η ζώνη θα ενοχλήσει αναμφίβολα το καθεστώς του Άσαντ, ίσως αρκετά για να προκαλέσει μια επίθεση εναντίον της Ιορδανίας. Το συριακό καθεστώς έχει εντείνει προσφάτως τους βομβαρδισμούς του [7] εναντίον των ανταρτικών ομάδων στην Daraa και βλέπει τον έλεγχο της πόλης ως ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή του. Αν η Ιορδανία μπλεχτεί εκεί, καθώς υποστηρίζει πιο ενεργά και συμβουλεύει ομάδες να μάχονται στην Νταράα (ενδεχομένως ακόμη και με την αποστολή Ιορδανών εκεί), το συριακό καθεστώς μπορεί να αποφασίσει να επιτεθεί. Παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ, μάλλον δεν θέλει να προσθέσει περισσότερους εχθρούς στην λίστα του, μια ασφαλής ζώνη τόσο κοντά στην Δαμασκό μπορεί να είναι αδύνατο γι’ αυτόν να την αγνοήσει.