Φλερτάροντας στην Σερβία

Στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου, φαινόταν ότι θα εξαφανιζόταν το σύνορο μεταξύ της λεγόμενης διεθνούς Αριστεράς και της διεθνούς Δεξιάς. Δεν έγινε έτσι. Στην πραγματικότητα, καθώς η Ρωσία επαναβεβαιώνει τις σφαίρες της επιρροής της και οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αγωνίζομαι για να δημιουργήσουν τον δικό τους συνασπισμό, η παγκόσμια πολιτική είναι τώρα πιο πολωμένη [1] από κάθε άλλη φορά από το 1989.

Αρκετές χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, όπως η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η ΠΓΔΜ και η Σλοβενία, κλίνουν προς την Ρωσία. Αρκετές άλλες παρασύρθηκαν από την οικονομική ενίσχυση που η Ρωσία υπόσχεται να παραδώσει μέσω του αναζωογονηθέντος σχεδίου για τον αγωγό πετρελαίου Balkan Stream [2]. Γι’ αυτό είναι μια ευπρόσδεκτη έκπληξη για τους Δυτικούς ηγέτες ότι η Σερβία, ένας παραδοσιακός σύμμαχος της Ρωσίας, φαίνεται έτοιμη να πάει προς την Δύση. Όμως, το εάν τα αρχικά σήματα θα γίνουν πραγματικότητα, μένει να το δούμε.

Κατά την διάρκεια μιας επίσκεψης στην Ουάσιγκτον τον Ιούνιο, ο πρωθυπουργός της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, μίλησε δημοσίως για το σχέδιό του να συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Κατά την διάρκεια της ομιλίας που δόθηκε στην Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, ο Βούτσιτς εξήγησε ότι είχε κάνει προτεραιότητά του την οικονομική ανάκαμψη της Σερβίας. Αφότου έκανε την μετάβαση από το κομμουνιστικό σύστημα σε εκείνο που βασίζεται στην αγορά, η οικονομία της Σερβίας αντιμετώπισε μια σοβαρή ύφεση κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1990 και των βαλκανικών πολέμων [3], και δέχθηκε πρόσφατα ένα σκληρό χτύπημα με την κρίση μετά το 2008 που μαστίζει ολόκληρη την περιοχή [4]. Εκτός από την οικονομική μεταρρύθμιση ο Βούτσιτς δήλωσε ότι η δημιουργία «μιας ανοιχτής και δυναμικής κοινωνίας» θα αποτελέσει κεντρικό στοιχείο των μεταρρυθμίσεών του. Ακόμη πιο αφηγηματικός, στην συνέχεια, επανέλαβε αυτό που έχει πει επανειλημμένα στους Ευρωπαίους συναδέλφους του τον τελευταίο χρόνο: Ότι σχεδιάζει για την Σερβία να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση [5].

Ο πρωθυπουργός της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς μόνος πριν από τις ομιλίες κατά την διάρκεια τελετής για την 20η επέτειο της σφαγής της Σρεμπρένιτσα στο Ποτοτσάρι, κοντά στην Σρεμπρένιτσα, στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, στις 11 Ιουλίου του 2015. DADO RUVIC / REUTERS
-------------------

Μιλώντας για την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ, ο Βούτσιτς συζήτησε τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που είχε ξεκινήσει κατά την διάρκεια της θητείας του, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων λιτότητας και των περικοπών στις συντάξεις. Υπό το πρίσμα της ελληνικής κρίσης, οι προσπάθειές του να χαλιναγωγήσει τις δαπάνες, να καταπολεμήσει την διαφθορά, να αναμορφώσει το δικαστικό σύστημα της χώρας, καθώς και να προωθήσει την χώρα ως μια πολλά υποσχόμενη επιχειρηματική ευκαιρία, ήταν ζωτικής σημασίας. Με τη νέα φιλοδυτική εξωτερική πολιτική που φαίνεται τώρα να ακολουθεί, ο Βούτσιτς έχει ήδη ανακηρυχθεί στην Ευρώπη ως ο άνθρωπος που έχει «φέρει το Βελιγράδι από το κρύο». [6] Τα σχέδια του Βούτσιτς για μια νέα Σερβία έχουν συναντήσει παρομοίως ένα θερμό καλωσόρισμα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αλλά οι Δυτικές κυβερνήσεις θα πρέπει να σταματήσουν πριν αγκαλιάσουν πλήρως τον Βούτσιτς. Οι ομιλίες και οι πράξεις του κατά το τελευταίο έτος είναι γεμάτες από ανάμικτα μηνύματα. Θα μπορούσε να σηματοδοτεί μια στροφή Δυτικά, αλλά οι πράξεις και τα λόγια του δεν είναι πάντοτε ευθυγραμμισμένες με την άποψη αυτή.

ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΦΤΩΧΕΙΑ

Ο Βούτσιτς ήταν προσεκτικός στο να τονίζει τα μέτρα που έχει λάβει για να εξομαλύνει τις σχέσεις της Σερβίας με τους γείτονές της. Κατά την ομιλία του στην Ουάσιγκτον, μίλησε για το πρώτο του ταξίδι στην Βοσνία [7] ως επικεφαλής του κράτους της Σερβίας τον Μάιο του 2014, και για την τελευταία επίσκεψή του στην Κροατία τον Φεβρουάριο για την ανακήρυξη του νέου προέδρου της χώρας. [8] Η Σερβία υπήρξε σε πόλεμο και με τις δύο χώρες σε κάποια διαστήματα κατά την διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών. Ο Βούτσιτς ανέφερε επίσης την συνάντησή του με τον πρωθυπουργό της Αλβανίας Εντί Ράμα στα Τίρανα τον περασμένο Μάιο, η οποία σηματοδότησε την πρώτη επίσκεψη από Σέρβο αρχηγό κράτους προς την Αλβανία [9] μέσα σε σχεδόν 70 χρόνια.

Η επίσκεψη του Βούτσιτς στην Ουάσιγκτον αυτό το καλοκαίρι ήταν επίσης επαναστατική: Ήταν η πρώτη επίσημη επίσκεψη Σέρβου αρχηγού κράτους στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσα σε 16 χρόνια. Μιλώντας σε ένα ακροατήριο Αμερικανών διπλωματών, ο ίδιος δήλωσε στην Δύση ότι δεν θα έχει «κανένα πρόβλημα με [την Σερβία] οποιοσδήποτε από τους γείτονές [της]», και ότι ο στόχος του είναι το έθνος «να είναι ένας αξιόπιστος εταίρος για τις Ηνωμένες Πολιτείες». Εντυπωσίασε το κοινό λέγοντας ότι το να μεταστρέψει τις εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές της Σερβίας μετά από δεκαετίες κακοδιαχείρισης θα είναι ένα ηράκλειο έργο, και ότι ο ίδιος ήταν ο μόνος άνθρωπος για αυτή την δουλειά.

Με την κυβέρνηση Βούτσιτς να περιμένει την έγκριση ενός δανείου 74 εκατομμυρίων δολαρίων από την Παγκόσμια Τράπεζα [10], υπάρχουν πολλοί λόγοι για να δώσει έμφαση στα μεταρρυθμιστικά διαπιστευτήριά του και να κερδίσει φίλους στην Δύση. Στην πραγματικότητα, ο Βούτσιτς χρειάζεται υποστήριξη από το εξωτερικό, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό αποδοχής του είναι πολύ υψηλότερο από τους αντιπάλους του˙ σε μια δημοσκόπηση τον περασμένο Ιανουάριο, περίπου το 53% των Σέρβων δήλωσαν ότι εμπιστεύονται την ηγεσία του [11], ενώ ο βαθμός της έγκρισης των άλλων πολιτικών ήταν σε μονοψήφια ποσοστά.