Τι πραγματικά συνέβη στην Ελλάδα

Προτού να μπορέσει να αποκοπεί πλήρως από την τρόικα, όμως, έπρεπε να ληφθεί η τελευταία δόση της διάσωσης ύψους 7,2 δισ. ευρώ (πάνω από 8 δισ. δολάρια). Το επόμενο έτος, η Ελλάδα αντιμετώπιζε αρκετές μεγάλες πληρωμές χρέους προς την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, και ο Σαμαράς αμφέβαλε ότι θα μπορούσε να κερδίσει αρκετά χρήματα από τους ιδιώτες πιστωτές τόσο γρήγορα ώστε να καλύψει την δαπάνη. Για να πάρει την τρίτη δόση, ωστόσο, η Ελλάδα χρειαζόταν να περάσει μια σημαντική αξιολόγηση από την τρόικα, κάτι που δεν ήταν εύκολο, λόγω των καθυστερημένων υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων στην φορολογία, στις συντάξεις, στην εργασία, στις τράπεζες, καθώς και στις ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων. Η ελληνική κυβέρνηση προσπάθησε να αποδείξει την προθυμία της να πετύχει τα βασικά και να κερδίσει την τρίτη δόση στην σύνοδο κορυφής του Νοεμβρίου. Αλλά οι συνομιλίες απέτυχαν [1]. Ο Σαμαράς στην συνέχεια πήγε στο Βερολίνο για βοήθεια, όπου αντιμετωπίστηκε ψυχρά από την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ.

Από δεξιά προς τα αριστερά: ο πρώην πρωθυπουργός και αρχηγός του αριστερού κόμματος ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, ο ηγέτης του συντηρητικού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας Ευάγγελος Μεϊμαράκης, ο ηγέτης του ακροαριστερού κόμματος της Λαϊκής Ενότητας Παναγιώτης Λαφαζάνης, ο ηγέτης του κεντροαριστερού κόμματος Ποτάμι Σταύρος Θεοδωράκης, ο γενικός γραμματέας του Ελληνικού Κομμουνιστικού Κόμματος Δημήτρης Κουτσούμπας, ο ηγέτης του δεξιού κόμματος Ανεξάρτητοι Έλληνες Πάνος Καμμένος, και η αρχηγός του κόμματος των Σοσιαλιστών του ΠΑΣΟΚ Φώφη Γεννηματά. Οι ηγέτες συγκεντρώθηκαν για ένα ντιμπέιτ στα κεντρικά γραφεία της ΕΡΤ, στις 9 Σεπτεμβρίου, 2015. MICHALIS KARAGIANNIS / REUTERS
------------------------------

Γιατί η τρόικα και η Γερμανία δεν τον βοήθησαν; Υπήρχαν πολλοί λόγοι. Πρώτον, το τέχνασμα Σαμαρά ήταν βιαστικά προετοιμασμένο. Δεύτερον, η στροφή του μετά τις ευρωεκλογές, η απροθυμία του να εφαρμόσει τα μέτρα για τα οποία είχε ήδη συμφωνήσει, και μια σειρά από άλλες αποφάσεις (συμπεριλαμβανομένης της υποτιθέμενης παρέμβασής του στις ελληνικές φορολογικές Αρχές και την αναγκαστική αποχώρηση του διευθυντή του), είχαν πείσει την Τρόικα ότι η Ελλάδα προσπαθούσε να καθυστερήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις, ενώ προσπαθεί να ξεφύγει από τους ελέγχους της. Τρίτον, η Ευρωπαϊκή Ένωση ήξερε ότι η Ελλάδα επρόκειτο να διεξάγει μια κοινοβουλευτική ψηφοφορία για να εκλέξει νέο πρόεδρο, τον Φεβρουάριο. Αν η ψηφοφορία αποτύγχανε να καταλήξει σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα, ο απερχόμενος πρόεδρος θα έπρεπε να καλέσει σε έκτακτες εκλογές, τις οποίες, αξιωματούχοι της ΕΕ πίστευαν ότι [ο Σαμαράς] δεν θα κέρδιζε. Έτσι, η ευρωζώνη είδε τον Σαμαρά ως τελειωμένο. Τέταρτον, η τρόικα δεν αντιτίθετο σε μια νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Παρά το ριζοσπαστικό μήνυμα του, το κόμμα φαινόταν να μην συνδέεται με κεκτημένα συμφέροντα και, ως εκ τούτου, ενδεχομένως να ήταν πιο ανοιχτό σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Όταν η αποτυχία του Σαμαρά για να αποκτήσει την τελευταία δόση της διάσωσης έγινε γνωστή στο κοινό, οι τιμές των ελληνικών ομολόγων υποχώρησαν. Αυτό κατέστρεψε την τελευταία ελπίδα για την πολιτική επιβίωση του Σαμαρά -την δυνατότητα να βασίζεται στις χρηματοπιστωτικές αγορές για την χρηματοδότηση του χρέους στην Ελλάδα. Με λίγες προοπτικές, αποφάσισε να μεταφέρει τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές που αναμένονταν για τον Φεβρουάριο, στον Δεκέμβριο. Η αντιπολίτευση σαμποτάρισε αποτελεσματικά την διαδικασία καταψηφίζοντας τον υποψήφιο του Σαμαρά και αρνούμενη να προβάλλει έναν εναλλακτικό [πρόεδρο], πυροδοτώντας έτσι αιφνιδιαστικές εθνικές εκλογές για το τέλος του Ιανουαρίου.

Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε αν ο Σαμαράς θα μπορούσε να επιτύχει ένα διαφορετικό αποτέλεσμα αν είχε ακολουθήσει μια διαφορετική στρατηγική. Ωστόσο, τρία σημεία αξίζει να υπογραμμιστούν. Πρώτον, η Ελλάδα υποφέρει από ένα τρομερό πολιτικό ημερολόγιο, με πιθανές ευκαιρίες για νέες εκλογές να συμπίπτουν με κρίσιμες πολιτικές συγκυρίες, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες για οικονομική αβεβαιότητα. Αν ο Σαμαράς είχε την πολυτέλεια των δύο ακόμη χρόνιων μπροστά του, θα μπορούσε να αποφύγει την μοιραία στροφή της πολιτικής του. Δεύτερον, η Τρόικα αποδείχθηκε ότι είναι σκληρή εταίρος, πρόθυμη να θυσιάσει τους πολιτικούς συμμάχους της όταν αμφιταλαντεύονται, και να αναλάβει το ρίσκο να προωθήσει ένα ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα. Τρίτον, οι διακυμάνσεις του Σαμαρά μεταξύ της συμμόρφωσης, της μεταρρύθμισης, της εξέγερσης και του λαϊκισμού δεν κατάφερε να κερδίσει το κοινό. Ένας προσεκτικός ηγέτης της αντιπολίτευσης θα μπορούσε να μάθει από τα λάθη του Σαμαρά. Ο Τσίπρας δεν ήταν ένας τέτοιος αρχηγός.

ΠΡΟΩΡΟΣ ΝΙΚΗΤΗΣ

Στις πρόωρες εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, ο ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωσε το 36,3% των ψήφων. Ο Τσίπρας είχε κερδίσει [2] με την υπόσχεση ότι θα βάλει ένα τέλος στον οικονομικό πόνο: Η λιτότητα θα τελείωνε, μαζί με την μισητή τρόικα. Στην παρούσα συγκυρία, αντιμετώπισε την ακόλουθη επιλογή: Να κάνει γρήγορα μια κάπως βελτιωμένη συμφωνία που η τρόικα έμοιαζε να είναι πιθανό να του δώσει ως μέτρο καλής πίστης και στην συνέχεια να επικεντρωθεί στην διακυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης μιας ανανεωμένης προσοχής στα είδη των διοικητικών και κανονιστικών μεταρρυθμίσεων που θα μπορούσαν να έχουν αποκαταστήσει την σταθερότητα και κρατήσει την ελληνική οικονομία σε ανοδική πορεία. Ή, θα μπορούσε να επιμείνει στην ριζοσπαστική ατζέντα κατά των μέτρων λιτότητας και να παλέψει μέχρι το τέλος: Μια εξαιρετικά επικίνδυνη στρατηγική. Το φινάλε θα μπορούσε να είναι είτε μια πολύ καλύτερη διαπραγμάτευση για την Ελλάδα ή το να αθετήσει τις υποχρεώσεις του χρέους της και να βγει από την ευρωζώνη. Στο τέλος, κατέληξε να ακολουθήσει μια τρίτη διαδρομή: Μια μεταστροφή μετά από μακρές και οικονομικά πολύ δαπανηρές διαπραγματεύσεις.