Τα απεγνωσμένα μέτρα της Ρωσίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τα απεγνωσμένα μέτρα της Ρωσίας

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να είναι επιφυλακτικές με την Μόσχα στην Συρία
Περίληψη: 

Παρατηρητές στην Δύση έχουν περιγράψει την στροφή του Πούτιν στην Συρία ως μια τολμηρή και αποφασιστική κίνηση, που επιδεικνύει την αυτοπεποίθησή του ως ένας ισχυρός ηγέτης στην παγκόσμια σκηνή. Ωστόσο, η τελευταία πράξη της ρωσικής επιθετικότητας δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένδειξη δύναμης, αλλά σαν μια κραυγή για βοήθεια.

Ο MITCHELL A. ORENSTEIN είναι καθηγητής για τις Πολιτικές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης στο Σλαβικό Τμήμα στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια.

Τις τελευταίες ημέρες, η Μόσχα έχει αυξήσει δραματικά την στρατιωτική βοήθεια προς την Συρία, στέλνοντας κατ’ εκτίμηση 500 Ρώσους στρατιωτικούς στην αεροπορική βάση στο συριακό λιμάνι της Λατάκειας, μαζί με πολεμικά αεροσκάφη, ελικόπτερα, πυροβολικό, άρματα μάχης, έναν πύργο ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, καθώς και προκατασκευασμένες μονάδες κατοικιών για μέχρι 1.000 ανθρώπους. Παρ’ όλο που η Ρωσία επιμένει ότι οι στρατιωτικοί είναι εκεί για εκπαιδευτικούς σκοπούς, υπάρχουν αναφορές ότι Ρώσοι στρατιώτες συμμετέχουν στις μάχες. Η χρονική στιγμή είναι δραματική, καθώς έρχεται ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Σύριοι φθάνουν στο κατώφλι της Ευρώπης διεκδικώντας καταφύγιο από μια σύγκρουση που έχει στοιχίσει την ζωή σε περίπου 220.000 άτομα και έχει εκτοπίσει εκατομμύρια άλλους.

Παρατηρητές στην Δύση έχουν περιγράψει την στροφή του Πούτιν στην Συρία ως μια τολμηρή και αποφασιστική κίνηση, που επιδεικνύει την αυτοπεποίθησή του ως ένας ισχυρός ηγέτης στην παγκόσμια σκηνή. Όπως δήλωσε στους New York Times ο Andrew Weiss του Ιδρύματος Carnegie για την Διεθνή Ειρήνη, «Οι Ρώσοι έχουν κάνει αριστοτεχνική δουλειά αλλάζοντας το θέμα την παραμονή της άφιξης του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Νέα Υόρκη για την 70η επέτειο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ». Ο πρόεδρος του Eurasia Group, Ian Bremmer, έγραψε στο blog του στην εφημερίδα Financial Times ότι η στρατιωτική συσσώρευση της Ρωσίας [στην Συρία] παρέχει μια ευκαιρία στον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα να αποστασιοποιηθεί από την αποτυχημένη στρατηγική του για την Συρία και να παραχωρήσει την πρωτοβουλία στην «ενισχυμένη συμμαχία της Ρωσίας, του Ιράν και της Συρίας». Ωστόσο, η τελευταία πράξη της ρωσικής επιθετικότητας δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένδειξη δύναμης, αλλά σαν μια κραυγή για βοήθεια.

24092015-1.jpg

Ο Πρόεδρος της Συρίας αλ Άσαντ και ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν σφίγγουν τα χέρια κατά την διάρκεια τελετής υπογραφής στο Κρεμλίνο, στις 25 Ιανουαρίου 2005. SERGEI CHIRIKOV / REUTERS
--------------------

Η επιθετικότητα του Πούτιν στην Ουκρανία έχει αποδώσει πενιχρά αποτελέσματα. Στην πραγματικότητα, για την Ρωσία τα οφέλη από την κατάληψη της Κριμαίας και την δημιουργία μιας παγωμένης σύγκρουσης στην Donbas είναι πολύ μικρότερα από το κόστος. Ο Πούτιν υποτίμησε κατά πολύ την αντίδραση της Δύσης στις περιπέτειές του στην Ουκρανία, υπολογίζοντας σε κάτι που θα έμοιαζε με τον τρόπο που η Ευρώπη υποδέχτηκε την εισβολή του στην Γεωργία το 2008. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση, με επικεφαλής την Γερμανία, τιμώρησε την Ρωσία για την προσάρτηση της Κριμαίας με καταστροφικές κυρώσεις. Οι κυρώσεις έχουν μειώσει σοβαρά τις ξένες επενδύσεις στην Ρωσία και συνέβαλλαν σε μια συνεχή οικονομική ύφεση που βάζει τον Πούτιν υπό πίεση.

Ο Πούτιν υποτίμησε επίσης την μακροπρόθεσμη ζημιά που θα έκανε επί της ήπιας δύναμης της Ρωσίας η εισβολή του στην Ουκρανία, ιδίως όσον αφορά τις σχέσεις της με τις μεγαλύτερες και πιο στρατηγικές πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Δημοσκοπήσεις και ψηφοφορίες γνώμης δείχνουν ότι οι περισσότεροι Ουκρανοί θεωρούν την Ρωσία ως εχθρό και κατά πάσα πιθανότητα θα την βλέπουν έτσι για δεκαετίες. Η Ουκρανία έχει απαγορεύσει την ρωσική τηλεόραση και μείωσε τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου (ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά για το ρωσικό φυσικό αέριο), και ζητεί τώρα να εκδιωχθεί η Ρωσία από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Το πρόβλημα για τον Πούτιν είναι ότι δεν μπορεί εύκολα να αποστασιοποιηθεί από αυτή την καταστροφή. Το να φύγει και να παραδεχτεί την ήττα του θα του μείωνε το κύρος και, ενδεχομένως, την εξουσία. Το να μείνει και να υποστεί τις συνέπειες των οικονομικών απωλειών, την στρατιωτική φθορά, και τις Δυτικές κυρώσεις θα είναι επίσης επώδυνο μακροπρόθεσμα, δεδομένου ότι οι περισσότεροι Ρώσοι δεν υποστηρίζουν την άμεση εμπλοκή στην Ανατολική Ουκρανία και ο Πούτιν θα πρέπει να κρύψει προσεκτικά τις απώλειες. Δεν μπορεί, ωστόσο, να κρύψει τις ζημιές στην ρωσική οικονομία και τελικά θα κληθεί να λογοδοτήσει.

Η ξαφνική στροφή του Πούτιν στην Συρία του επιτρέπει να επιτύχει μερικούς βασικούς στόχους. Πρώτον, βγάζει την Ουκρανία από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Διανοούμενοι της εξωτερικής πολιτικής στην Μόσχα πιστεύουν ή ελπίζουν ότι, εάν η Ουκρανία ησυχάσει για λίγο, η Δύση θα την ξεχάσει και τελικά θα άρει τις κυρώσεις. Δεύτερον, τοποθετεί τον Πούτιν ως έναν σημαντικό παγκόσμιο ηγέτη με τον οποίο η Δύση μπορεί και πρέπει να κάνει δουλειές.

24092015-2.jpg

Οι φωτογραφίες του προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ και του Ρώσου ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνονται κατά την διάρκεια διαδήλωσης υπέρ του Άσαντ μπροστά από την ρωσική πρεσβεία στην Δαμασκό, στις 6 Μαρτίου 2012. FREEDOM HOUSE / FLICKR
---------------------

Στο πλαίσιο αυτό, ο Πούτιν έχει ήδη κερδίσει μια νίκη –ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου σχεδιάζει να επισκεφθεί την Μόσχα [1] την Δευτέρα, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Άστον Κάρτερ μίλησε με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Σοϊγκού για πρώτη φορά από την ανάληψη των καθηκόντων του την Παρασκευή για την «αποκλιμάκωση» στην Συρία, και οι The New York Times αναφέρουν ότι ο Λευκός Οίκος εξετάζει μια συνάντηση μεταξύ Ομπάμα και Πούτιν [2] όταν ο Πούτιν θα έλθει για να απευθυνθεί στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στο τέλος Σεπτεμβρίου. Αυτό το υψηλό επίπεδο προσοχής είναι κεντρικής σημασίας για ό, τι ελπίζει ο Πούτιν να επιτύχει με την μετακίνηση στρατευμάτων και εξοπλισμού στην Συρία -για να διασώσει την κακή διεθνή φήμη του και να αντιμετωπίζεται ως ένας σημαντικός ηγέτης στις παγκόσμιες υποθέσεις. Τελικά, φυσικά, ο Πούτιν επιθυμεί να προστατεύσει τον άνθρωπό του στην Δαμασκό.