Το θεόσταλτο δώρο στην Αίγυπτο | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το θεόσταλτο δώρο στην Αίγυπτο

Τι σημαίνει η ανακάλυψη του θαλάσσιου κοιτάσματος φυσικού αερίου για το Κάιρο

Παρ’ όλα αυτά, σε αντίθεση με την «φτηνή-και-γρήγορη» εγχώρια επιλογή, το να έρθει το φυσικό αέριο στις ευρωπαϊκές αγορές θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές. Δεν υπάρχουν αυτή την στιγμή διαδρομές αγωγών που να συνδέουν την Αίγυπτο με την ηπειρωτική Ευρώπη, και κάποιες νέες, πιθανώς μέσω της Τουρκίας, θα πρέπει να περάσουν μέσα από μερικώς αμφισβητούμενα ύδατα. Η εναλλακτική λύση είναι να ανοίξουν εκ νέου οι αδρανείς ναυτιλιακές εγκαταστάσεις LNG της Αιγύπτου. Η εξαγωγή φυσικού αερίου με πλοία θα δώσει στην Αίγυπτο μεγαλύτερη ευελιξία στις διαδρομές και τους προορισμούς των εξαγωγών, αλλά και το πρόσθετο κόστος της υγροποίησης, της αποθήκευσης, της μεταφοράς και της επαναεριοποίησης θα μπορούσε να καταστήσει τις τιμές του αιγυπτιακού φυσικού αερίου λιγότερο ανταγωνιστικές, ιδιαίτερα έναντι του φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Ακόμα και αν καταφέρει να ξεπεράσει αυτές τις προκλήσεις, η Αίγυπτος θα βρεθεί να μπαίνει σε μια ήδη υπερπλήρη διεθνή αγορά, αμέσως μετά τις νέες ανακαλύψεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, την άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν, και τον σκληρό ανταγωνισμό από μεγάλους περιφερειακούς παίκτες όπως το Κατάρ.

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ Β ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ

Αν τα ευρήματα αποτελούν μια καλή είδηση για την Αίγυπτο, θα είναι λιγότερο ευνοϊκά αποδεκτά από το Ισραήλ [8]. Πριν από την ανακάλυψη του Zohr, το Ισραήλ είχε υπογράψει επιστολές πρόθεσης για να εξάγει περίπου το ένα τέταρτο της παραγωγής του Tamar και ένα σημαντικό ποσοστό του Λεβιάθαν σε δύο μονάδες LNG στην Αίγυπτο, και μια άλλη συμφωνία για την παροχή αερίου προς αιγυπτιακές βιομηχανικές επιχειρήσεις [6]. Οι εξαγωγές αυτές υποτίθεται θα βοηθούσαν να αποπληρωθεί η ανάπτυξη του Λεβιάθαν, κάτι που έχει παραμείνει σε αναμονή από το 2010, λόγω του κανονιστικού και πολιτικού αδιεξόδου στο Ισραήλ [9]. Το Zohr κατέστησε αυτά τα σχέδια ως επί το πλείστον άνευ αντικειμένου, αφήνοντας το Ισραήλ με μια αγορά λιγότερη για εξαγωγές και, ενδεχομένως, έναν νέο περιφερειακό ανταγωνιστή.

Η Ιερουσαλήμ ξεκίνησε λοιπόν να μελετά ένα σχέδιο Β. Για να εξάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο με πλοία στις ευρωπαϊκές και ασιατικές αγορές, το Ισραήλ θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε εγκαταστάσεις υγροποίησης, όπως εκείνες στην Αίγυπτο. Αλλά εάν η Αίγυπτος αποφασίσει να εξάγει το δικό της φυσικό αέριο μετά την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης το 2020, οι δύο μονάδες LNG θα λειτουργούν ήδη σε πλήρη δυναμικότητα, αφαιρώντας αυτή την επιλογή από το Ισραήλ. Το υψηλό κόστος της κατασκευής νέων εγκαταστάσεων υγροποιημένου φυσικού αερίου από το μηδέν στο Ισραήλ, πιθανόν θα το αποτρέψει από την κατασκευή τους υπό τις τρέχουσες τιμές του πετρελαίου. Η εναλλακτική λύση είναι να κατασκευάσει αγωγό φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Η διαδρομή αυτή θα πρέπει να περάσει μέσα από τα ύδατα της Κύπρου, αλλά η Κύπρος είναι μέχρι στιγμής αντίθετη με αυτήν την επιλογή, λόγω των συνεχιζόμενων εντάσεων με την Άγκυρα.

ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΟ ΝΗΣΙ

Η Κύπρος, επίσης, πέρασε δύσκολες μέρες για να φέρει το υπεράκτιο αέριό της στην αγορά. Το 2013 η τραπεζική κρίση επιβράδυνε τις επενδύσεις, και η στρατηγική της Λευκωσίας για την ανάπτυξη του κοιτάσματος της Αφροδίτης μέχρι πρόσφατα επικεντρωνόταν στις εξαγωγές στην Αίγυπτο. Τον Φεβρουάριο του 2015, η Κύπρος υπέγραψε μια προκαταρκτική συμφωνία για την παροχή υπεράκτιου αερίου στην Αίγυπτο μέσω ενός νέου υποθαλάσσιου αγωγού, με τις εξαγωγές να προβλέπεται να ξεκινήσουν το 2022 [10]. Η ανακάλυψη του Zohr έχει ουσιαστικά βγάλει αυτήν την επιλογή εκτός περαιτέρω μελέτης.

28092015-3.jpg

Μια ισραηλινή πλατφόρμα άντλησης φυσικού αερίου στην Μεσόγειο θάλασσα, κάπου 15 μίλια (24 χλμ) δυτικά του Ashdod, τον Φεβρουάριο του 2013. AMIR COHEN / REUTERS
------------------------

Μέσω ενός σχεδίου Β, η Κύπρος έχει δύο δυνατότητες. Πρώτον, θα μπορούσε να αναπτύξει εγκαταστάσεις LNG από κοινού με το Ισραήλ, αλλά η οικονομική βιωσιμότητα ενός τέτοιου έργου είναι αμφίβολη υπό τις παρούσες συνθήκες της αγοράς. Εναλλακτικά, η Κύπρος θα μπορούσε να πωλήσει το φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω αγωγού μέσω της Τουρκίας. Ωστόσο, εδώ, επίσης, υπάρχουν προβλήματα. Η Βόρεια Κύπρος, που βρίσκεται υπό την κατοχή της Τουρκίας από το 1974, ισχυρίζεται συνιδιοκτησία επί των φυσικών πόρων του νησιού. Επισήμως, η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τα θαλάσσια σύνορα της Κύπρου και αμφισβήτησε την αξίωση της Λευκωσίας στο πεδίο της Αφροδίτης. Οι προοπτικές μιας βόρειας διαδρομής, και οποιωνδήποτε συναλλαγών με την Τουρκία, εξαρτώνται από το αν οι συνεχιζόμενες συνομιλίες μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων θα έχουν ως αποτέλεσμα την επανένωση της νήσου [11].

Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ

Η ανακάλυψη του Zohr έχει αυξήσει τις ελπίδες σε ορισμένους Δυτικούς κύκλους ότι οι νέες επιλογές προμήθειας μπορούν να βοηθήσουν την Ευρώπη να μειώσει την ενεργειακή της εξάρτηση από την Ρωσία, που το 2013 αντιπροσώπευε το 71% των εισαγωγών φυσικού αερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη [12]. Μια τέτοια έκβαση είναι απίθανη. Σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο σενάριο, το αιγυπτιακό φυσικό αέριο δεν θα φτάσει στην ευρωπαϊκή αγορά μέσα στα επόμενα επτά έως δέκα έτη. Ακόμα και τότε, η Αίγυπτος δεν θα είναι σε θέση να κλονίσει την δεσπόζουσα θέση της ρωσικής αγοράς. Με συνολικά αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου 1.680 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών (Tcf) [13], η Ρωσία εξήγαγε περίπου 5 Tcf στην Ευρώπη το 2014 και μόνο. Η Αίγυπτος δεν μπορεί να ανταγωνιστεί σε αυτό το επίπεδο εάν δεν βρει σημαντικά περισσότερο φυσικό αέριο.