Το όχι και τόσο μεγάλο παιχνίδι στην Συρία

Η Ουάσιγκτον ενθάρρυνε το PYD να επικεντρωθεί στην συνεργασία με αραβικές φυλές, Ασσύριους και συριακές χριστιανικές μονάδες κάτω από την ομπρέλα των Δημοκρατικών Δυνάμεων της Συρίας στην ανατολική Συρία, κατά του αυτοαποκαλούμενου ως Ισλαμικού Κράτους (επίσης γνωστού ως ISIS). Αν το PYD δεν λάβει αμερικανική υποστήριξη στις ενοποιητικές προσπάθειές του, όμως, θα μπορούσε να στραφεί στην Ρωσία και το Ιράν για να αποκλείσει την ζώνη από το νότο και να αποκόψει το ISIS από την Τουρκία. Αυτή η περιοχή είναι η πατρίδα ενός μίγματος από Τουρκμένους, Κούρδους, Άραβες και Σουνίτες, πράγμα που σημαίνει ότι, όπως και να εξελιχθεί η κατάσταση, είναι πιθανό να είναι εξαιρετικά αιματηρή. Οι Κούρδοι είναι ισχυροί αλλά μάλλον όχι αρκετά ισχυροί για να κρατήσουν ολόκληρη την περιοχή. Το ISIS, εν τω μεταξύ, είχε από καιρό την περιοχή στο στόχαστρο˙ οι συνδεδεμένοι με το ISIS ιδεολόγοι επισημαίνουν προφητείες ότι στο χωριό Dabiq, θα λάβει χώρα μια μεγάλη μάχη μεταξύ μιας εισβολής «άπιστου» στρατού που θα απωθηθεί από αμυνόμενους Μουσουλμάνους, σηματοδοτώντας την αρχή του τέλους του κόσμου.

Σε αυτήν την ανάφλεξη, η Ρωσία υπήρξε σχετικά αμέτοχη στη νότια Συρία, με λίγα μόνο χτυπήματα κοντά στο Tel Harra και την Νταράα, παρά τα κέρδη των ανταρτών εκεί τον τελευταίο χρόνο που τους έφεραν κοντά στην Δαμασκό. Η Νότια Συρία μοιράζεται μεταξύ των σφαιρών επιρροής της Ιορδανίας, του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ, αλλά το Ισραήλ έχει την εναέρια υπεροχή στην περιοχή. Η έλλειψη ρωσικής δράσης εκεί, τουλάχιστον μέχρι τώρα, θα μπορούσε να είναι το προϊόν μιας συνεδρίασης τον Σεπτέμβριο στην Μόσχα μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και του Ισραηλινού πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου. Οι Ρώσοι έχουν δηλώσει ότι έχουν δημιουργήσει έναν κοινό αντιτρομοκρατικό «μηχανισμό» στο Αμμάν που θα μπορούσε να κρατήσει τα ρωσικά αεροπλάνα έξω από την περιοχή, τουλάχιστον για τώρα.

Αυτό που είναι ακόμη ασαφές είναι τα ρωσικά σχέδια [9] για το ISIS [10]. Το ότι η Ρωσία είναι σοβαρή για την καταπολέμηση της τρομοκρατικής ομάδας είναι αμφίβολο, δεδομένου ότι το 80% των ρωσικών αεροπορικών επιδρομών μέχρι τώρα έχουν βάλει στο στόχαστρο άλλες ομάδες εκτός από το ISIS. Εκτός κι αν η Ρωσία είναι πρόθυμη να δεσμεύσει δεκάδες χιλιάδες στρατιωτών των χερσαίων δυνάμεων, είναι απίθανο ότι αυτή (ή ο Άσαντ) θα είναι σε θέση να ξαναπάρουν και να κρατήσουν την Raqqa και την κοιλάδα του Ευφράτη. Με άλλα λόγια, η Μόσχα έχει εμπλακεί σε μια μακρά δύσκολη πορεία στο συριακό τέλμα, ένα σημείο που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα επανέλαβε σε πολλές περιπτώσεις.

ΤΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Η ρωσική παρέμβαση, ονομαστικά στοχεύοντας την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει τον Άσαντ και το Ιράν στο διπλωματικό παιχνίδι για μια πολιτική διευθέτηση στην Συρία. Οι συνεχιζόμενες συνομιλίες στην Βιέννη είναι μόνο η τελευταία κίνηση στο λύσιμο αυτού που συχνά αναφέρεται ως «ο κόμπος του Άσαντ» -το φορτισμένο ζήτημα του ρόλου του προέδρου της Συρίας σε μια μετάβαση που περιγράφηκε στο Ανακοινωθέν της Γενεύης το 2012 [11], το οποίο διαπραγματεύθηκαν η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Εκείνη την εποχή, η πτώση του καθεστώτος φαινόταν πιθανή, οπότε οι Δυτικοί εκπρόσωποι αποδυνάμωσαν την γλώσσα των ανακοινωθέντων τους για την τύχη του Άσαντ ώστε να ξεπεράσουν ένα ρωσικό βέτο στα Ηνωμένα Έθνη. Αντί της απαίτησης ότι ο Άσαντ πρέπει να «κάνει στην άκρη» ως μέρος της μετάβασης, οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφώνησαν ότι ένα «Μεταβατικό Κυβερνών Σώμα» με «πλήρη εκτελεστική εξουσία» θα σχηματιστεί «κοινή συναινέσει». Οι Αμερικανοί διαπραγματευτές υποστήριξαν ότι η ρήτρα αμοιβαίας συναίνεσης θα δίνει στην αντιπολίτευση δικαίωμα βέτο για την συμμετοχή του Άσαντ στην μεταβατική κυβέρνηση. Αλλά με το να μην αποκλείουν ρητά τον Άσαντ από το σύστημα, και αποτυγχάνοντας να καθορίσουν ποιες ομάδες της αντιπολίτευσης θα έπρεπε να έχουν γνώμη, η συμφωνία επέτρεψε στον Άσαντ να κωλυσιεργεί επί μακρόν και έδωσε στην Ρωσία το πάνω χέρι.

Η πολιτική βάση για μια μετάβαση υπό την ηγεσία του Άσαντ (ή μια μετάβαση υπό την ηγεσία οποιουδήποτε άλλου μέλους του καθεστώτος Άσαντ) φαίνεται μακράν του να είναι σαφής. Κατά την διάρκεια των τελευταίων συνομιλιών στην Μόσχα μεταξύ του καθεστώτος Άσαντ και των εκπροσώπων της αντιπολίτευσης, τον Απρίλιο, οι Ρώσοι απέτυχαν να συναφθεί μια συμφωνία σχετικά με την αντιτρομοκρατική πλατφόρμα -κυρίως επειδή το καθεστώς επιμένει να κατηγοριοποιεί τον οποιονδήποτε στην αντιπολίτευση ως τρομοκράτη. Οι επακόλουθες αεροπορικές επιθέσεις της Ρωσίας εναντίον μετριοπαθών στοιχείων της συριακής αντιπολίτευσης καταδεικνύουν ότι η Μόσχα ίσως βλέπει την κατάσταση με παρόμοιο τρόπο. Αλλιώς, θα μπορούσε να δείχνει ότι όταν πιέζεται για να επιλέξει μεταξύ του Άσαντ ή του ISIS, η αντιπολίτευση θα επιλέξει τον πρώτο. Η έννοια του να καταφέρουν το καθεστώς και η αντιπολίτευση να θάψουν «το τσεκούρι του πολέμου» και να συμμαχήσουν εναντίον της τρομοκρατίας είναι έτσι ένας πραγματικά μακρινός στόχος.

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι (R), ενώ ακούν τον Ειδικό Απεσταλμένο του ΟΗΕ για την Συρία Staffan de Mistura να μιλά κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Grand Hotel στην Βιέννη, στις 30 Οκτωβρίου 2015. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ δήλωσε ότι ήλπιζε ότι θα μπορούσε να σημειωθεί πρόοδος στις διεθνείς συνομιλίες στην Βιέννη με στόχο την εξεύρεση πολιτικής λύσης για τον τετραετή εμφύλιο πόλεμο στην Συρία, αλλά ήταν πολύ δύσκολο. BRENDAN SMIALOWSKI / REUTERS
---------------------------

ΣΕΙΡΑ ΣΟΥ