Εκκοσμίκευση χωρίς ισότητα

Οι πολιτικοί και το κοινό έχουν, επομένως, απομείνει να μαντεύουν για τα πάντα, από το ακριβές μέγεθος της νέας μουσουλμανικής μειονότητας μέχρι την απόδοσή τους στα σχολεία και στην αγορά εργασίας -ακριβώς την ώρα που εμφανίστηκε η δεύτερη και η τρίτη γενιά στο προσκήνιο. Κατά μια έννοια, η επίσημη άγνοια της Γαλλίας για την φυλή και την θρησκεία των πολιτών της είναι μια αξιέπαινη αρετή που χρονολογείται από την κατάργηση της φεουδαρχίας το 1789. Κρατά την υπόσχεση της απελευθέρωσης του καθενός από την προέλευσή του.

Μνημείο στην Πλατεία της Δημοκρατίας (place de la République) στο Παρίσι.
--------------------------------

Αλλά η στατιστική διάχυση των παιδιών και των εγγονιών των μεταναστών στον γενικό πληθυσμό αντανακλά επίσης τον ευσεβή πόθο ότι η ένταξη μπορεί απλώς να νομοθετηθεί. Η προσέγγιση αυτή εμπόδισε την μελέτη των κοινωνικοοικονομικών εμπειριών των νέων γενεών και την δημιουργία μιας κατάλληλης πολιτικής για τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν. Η ριζοσπαστικοποίηση είναι πράγματι ένα γαλλικό πρόβλημα, όχι μόνο μουσουλμανικό. Αλλά αν υπάρχει μόνο ένας ενιαίος γαλλικός λαός (peuple français), σύμφωνα με τα λόγια του Ολάντ, τότε δεν υπάρχουν κοινότητες που βρίσκονται στο περιθώριο, ούτε κοινότητες από τις οποίες θα αντληθεί η αναγκαία ισχύς και οι πόροι.

Γάλλοι δημογράφοι έχουν αρχίσει πρόσφατα να μετρούν τις τροχιές των πολιτών με μεταναστευτικές ρίζες, αλλά η έννοια των «εθνικών στατιστικών» εξακολουθεί να προκαλεί οργή. Η πολιτική ενσωμάτωση έχει επίσης έρθει με μια πολύ αργή ταχύτητα -σε εθνικό επίπεδο, υπήρξαν μια χούφτα υπουργικών διορισμών από τις μειονότητες. Οι Γάλλοι Μουσουλμάνοι υποτίθεται ότι αποτελούν περίπου το 8% του πληθυσμού της χώρας, αλλά υπάρχει μόνο ένας «Μουσουλμάνος» βουλευτής πρώτης θητείας, ο οποίος είναι γόνος Βορειο-αφρικανών εργασιακών μεταναστών και συμβαίνει να μην είναι πολύ θρησκευόμενος.

Οι γαλλικές Αρχές έχουν επίσης προσαρμοστεί με άλλους τρόπους. Σε κρίσιμες συγκυρίες κατά την διάρκεια των δύο τελευταίων αιώνων, η γαλλική κυβέρνηση έχει φιλελευθεροποιήσει σταδιακά την κρατική πολιτική για την εκκλησία για να παρατείνει συμφωνίες που εγγυώνται τις θρησκευτικές ελευθερίες -συμπεριλαμβανομένης της ντε φάκτο κρατικής υποστήριξης σε χώρους προσευχής και θρησκευτικής εκπαίδευσης- στην εβραϊκή Consistoire, την Καθολική Εκκλησία και την Προτεσταντική Ομοσπονδία. Το 2003 εντάχθηκε το Γαλλικό Συμβούλιο της Μουσουλμανικής Πίστης (French Council of the Muslim Faith, CFCM). Αυτή η απροκάλυπτη πολιτική επαφή με την θρησκευτική ηγεσία παραμένει αμφιλεγόμενη: Οι παραχωρήσεις προς την οργανωμένη θρησκεία ποτέ δεν ταίριαξαν καλά σε μια ευρεία ομάδα των γαλλικών πολιτικών ελίτ.

Επίσης κάπως αμφιλεγόμενες ήταν οι διαβουλεύσεις της κυβέρνησης με τις μουσουλμανικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών μετά [την επίθεση εις] το Charlie Hebdo. Οι διαβουλεύσεις έβλεπαν πέρα από τους διαχειριστές των τζαμιών για να συμπεριλάβουν δεκάδες μεμονωμένους Μουσουλμάνους πολίτες με δυνατότητες ηγεσίας. Τα προκύπτοντα φόρουμ διαλόγου είχαν μόνο συμβουλευτικό ρόλο και συγκαλούνταν μόνο μια ή δύο φορές το χρόνο. Δεν προορίζονταν να αντικαταστήσουν το CFCM, αλλά περίπου τα μισά από τα μέλη τους προέρχονταν από την ίδια δεξαμενή θρησκευτικών οργανώσεων όπως και το Συμβούλιο. Οι επιθέσεις του Ιανουαρίου πίεσαν επίσης την κυβέρνηση να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν τους ιερείς πιο διαθέσιμους στις φυλακές, να απαιτεί πιστοποίηση των ιμάμηδων που θα κηρύττουν στα γαλλικά τζαμιά, και να κινηθεί προς την δημιουργία Σχολών Ισλαμικής Θεολογίας όπως ήδη υπάρχουν για τον Χριστιανισμό και τον Ιουδαϊσμό.

Αυτή την φορά, η κυβέρνηση φαίνεται να επικεντρώνεται σε αυτό που έχει καταλήξει να θεωρείται ως απαραίτητη καταστολή: Το κλείσιμο ριζοσπαστικών τζαμιών, η σύλληψη γνωστών ριζοσπαστών και ο μέχρις εσχάτων πόλεμος εναντίον του ISIS στην Συρία. Οι εκπρόσωποι των μουσουλμανικών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών -θρησκευτικών και κοσμικών- θα υποστούν περισσότερη πίεση να αποδείξουν ότι αποτελούν μέρος της λύσης. Το CFCM ετοιμάζει μια έκκληση για εθνική ενότητα που θα την διαβάσει δυνατά σε 2.500 ισλαμικούς χώρους προσευχής της Γαλλίας την πρώτη Παρασκευή μετά από τις επιθέσεις του Νοεμβρίου [15]. Η μεγαλύτερη μουσουλμανική ομάδα σπουδαστών της χώρας δημοσίευσε ένα συναισθηματικό βίντεο συλλυπητηρίων και καταδίκης [16] το οποίο καλωσορίστηκε θερμά στην εθνική συζήτηση.

Ένα κορίτσι βαδίζει ανάμεσα σε περίπου 3.000 Σιχ από όλη την Ευρώπη για να διαμαρτυρηθούν για μια γαλλική απαγόρευση των θρησκευτικών συμβόλων στα δημόσια σχολεία, στις 31 Ιανουαρίου 2004. CHARLES PLATIAU / REUTERS
-----------------------------

Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα της αδελφοσύνης (fraternité) που ήταν διάχυτο τον Ιανουάριο, μετά τις επιθέσεις στην Charlie Hebdo. Ως απάντηση στην δολοφονία 12 ανθρώπων που στοχοποιήθηκαν για την συμμετοχή τους σε μικρές κοινότητες -δημοσιογράφοι, Εβραίοι και αστυνομικοί- σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια συμμετείχαν σε πορείες σε όλη την Γαλλία στις 11 Ιανουαρίου. Με τα απλά μηνύματά τους τυπωμένα σε πλακάτ -Je suis Charlie, Je suis juif, Je suis flic (είμαι Σαρλί, είμαι Εβραίος, είμαι αστυνομικός) - οι διαδηλωτές σχημάτισαν μια συμβολική ανθρώπινη ασπίδα γύρω από τους στόχους της επίθεσης. Αυτή είναι η θετική πλευρά της γαλλικής υπηκοότητας, ριζωμένη σε μια βασική πεποίθηση ότι όλοι είναι το ίδιο.