Η Θεωρία Παιγνίων της τρομοκρατίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Θεωρία Παιγνίων της τρομοκρατίας

Πώς το ISIS ριζοσπαστικοποιεί άλλους ανθρώπους

Σε ποιο σημείο ένας εξτρεμιστής γίνεται βίαιος εξτρεμιστής; Καθώς ο κόσμος -αφυπνισμένος από τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Βαγδάτη, την Βηρυτό, το Παρίσι [1] και τώρα στην Καλιφόρνια και το Λονδίνο - παλεύει για να νικήσει το Ισλαμικό Κράτος (που ονομάζεται επίσης και ISIS), η απάντηση είναι πιο σημαντική από ποτέ.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα προσπάθησε να λύσει τον γρίφο με την εισαγωγή ενός νέου συστατικού στην συνταγή της αντιτρομοκρατίας. Τον Φεβρουάριο του 2015, συγκέντρωσε τους κορυφαίους ειδικούς στον κόσμο για μια σύνοδο κορυφής για την αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού, για μια νέα στρατηγική με στόχο την αντιμετώπιση της διαδικασίας της ριζοσπαστικοποίησης -ειδικότερα, της φαινομενικά ασύγκριτης δυνατότητας του ISIS να στρατολογεί μέσω των social media, πέραν γλωσσικών, πολιτιστικών και γεωγραφικών ορίων [2].

Η προσέγγιση της καταπολέμησης του βίαιου εξτρεμισμού είναι διαφορετική από εκείνη που ακολούθησαν οι αναλυτές και οι πολιτικοί για την αλ Κάιντα. Εκεί που κάποτε κυνηγούσαν πράκτορες και ηγέτες στα κορυφαία κλιμάκια των τρομοκρατικών οργανώσεων, τώρα επίσης εξετάζουν την λεγόμενη επιρροή και μελετούν το πώς ακριβώς υποκινούν άτομα στην βία. Κατά συνέπεια, η αμερικανική αντιτρομοκρατία έχει μετακινηθεί από μια στρατηγική καθαρά επικεντρωμένη στην δράση -για παράδειγμα, δολοφονώντας τους ηγέτες της αλ Κάιντα [3] ή αυτό που αποκάλεσαν τα ΜΜΕ ως «κόβοντας το κεφάλι του φιδιού»- στην ανάλυση αυτού που το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας περιγράφει ως «δυναμική της ριζοσπαστικοποίησης προς την βία» ή τους λόγους για τους οποίους ορισμένα άτομα που συνδέονται με τον βίαιο εξτρεμισμό διαπράττουν βία και άλλοι δεν το κάνουν. Αυτή η νέα προοπτική έχει προσδεθεί σε κρατικούς φορείς, ακτιβιστές, και επιστήμονες δεδομένων που όχι μόνο αναλύουν τα τρομοκρατικά κοινωνικά δίκτυα και τα πρότυπα των μηνυμάτων τους, αλλά επίσης μεταδίδουν αντι-εξτρεμιστικές αφηγήσεις.

13122015-1.jpg

Οι επιτιθέμενοι του San Bernardino, Tashfeen Malik (αριστερά) και Syed Farook απεικονίζονται καθώς περνούσαν από το Διεθνές Αεροδρόμιο «O'Hare» του Σικάγο στις 27 Ιουλίου 2014 . U.S. CUSTOMS AND BORDER PROTECTION HANDOUT / REUTERS
------------------------------

Ως αποτέλεσμα, η Ουάσιγκτον έχει σίγουρα μια πληθώρα πληροφοριών σχετικά με την ιδεολογία, τους στόχους, τα μηνύματα και τις εκστρατείες του ISIS στα μέσα ενημέρωσης. Αλλά η πρόκληση, όπως φαίνεται, είναι να βρεθεί τι να κάνει με όλα αυτά τα δεδομένα. Η Washington Post αποκάλυψε πρόσφατα ότι το Κέντρο Στρατηγικής Αντιτρομοκρατικών Επικοινωνιών του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ επανεξετάζει την στρατηγική των αντι-μηνυμάτων του, αφότου μια εξωτερική ομάδα [ελέγχου] έδωσε κακούς βαθμούς αποτελεσματικότητας. Παρότι η σύνοδος κορυφής του Λευκού Οίκου για την αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού [4], τον Φεβρουάριο, άνοιξε αξιοθαύμαστα τον δρόμο για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και άλλους φορείς ώστε να αρχίσουν να συνεργάζονται με περιφερειακούς εταίρους για την αντιμετώπιση του τοπικά εκτρεφόμενου εξτρεμισμού –καλλιεργώντας την γνώση σε επίπεδο απλού λαού και ενισχύοντας τις τοπικές, μετριοπαθείς φωνές- η τοπική εστίαση κινδυνεύει να αποσπάσει την προσοχή από την πιθανότητα πιο εξεχουσών διαπεριφερειακών ιδεολογιών που ριζοσπαστικοποιούν μέχρι την βία. Ομοίως, αν και αξίζουν πολλά εύσημα για την οικοδόμηση συνεργατικών σχέσεων με τις τοπικές κοινότητες, τα τοπικού προσανατολισμού προγράμματα για την αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού τείνουν να επικεντρώνονται δυσανάλογα [πολύ] στην ψυχική υγεία και σε οικονομικούς παράγοντες. Αυτά μπορεί να ευθύνονται για κάποιο βαθμό κοινωνικής αποξένωσης, αλλά επίσης παραβλέπουν τον εξαιρετικό χαρακτήρα της ιδεολογικής ριζοσπαστικοποίησης του ISIS στην βία. Εν ολίγοις, οι πολιτικές μας για την αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού κάνουν ελάχιστα, αν κάνουν έστω και κάτι, για να αντιμετωπίσουν ακριβώς τις ρίζες της αιτίας και των μέσων της ριζοσπαστικοποίησης του ISIS στην βία -την ιδεολογία του.

Προκειμένου να ενισχυθεί το σχέδιο αντιμετώπισης του βίαιου εξτρεμισμού και να σταματήσουν οι στρατολογήσεις από το ISIS, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να μελετήσει την θεωρία των παιγνίων.

ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ SCHELLING ΤΗΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ

Το 1960, στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, ο βραβευμένος με Νομπέλ Αμερικανός οικονομολόγος Thomas Schelling [5] εισήγαγε τον κόσμο στην «θεωρία της στρατηγικής» του, μια προσαρμογή της θεωρίας των παιγνίων για τον κόσμο των διεθνών σχέσεων. Στο βιβλίο του, The Conflict of Strategy, ο Schelling επινόησε την έννοια ενός «εστιακού σημείου» (focal point, τώρα γνωστό ως «σημείο Schelling») για να περιγράψει το πώς τα άτομα και τα έθνη καταλήγουν σε συμφωνία όταν διαπραγματεύονται μεταξύ τους. Η διαδικασία περιλαμβάνει την πρόβλεψη του τι θα μπορούσε να κάνει το άλλο πρόσωπο ή χώρα. Για να το αποδείξει, στην δεκαετία του 1950 ο Schelling ζήτησε από μια ομάδα φοιτητών να διαλέξει μια τοποθεσία στη Νέα Υόρκη, όπου θα μπορούσαν να συναντήσουν κάποιον ξένο χωρίς να έχουν συντονίσει τον τόπο και τον χρόνο εκ των προτέρων. Χωρίς να γνωρίζουν τι είπε οποιοδήποτε από τους άλλους μαθητές, οι περισσότεροι από αυτούς όχι μόνο διάλεξαν τα περίπτερα πληροφοριών στον σταθμό Grand Central Station, αλλά σχεδόν όλοι επέλεξαν να φτάσουν το μεσημέρι.

Ο Schelling διεξήγαγε αργότερα ένα δεύτερο πείραμα. Έδωσε σε μια ομάδα ανθρώπων φύλλα χαρτιού με 16 τετράγωνα. Υποσχέθηκε ένα βραβείο εάν όλοι τσεκάρουν το ίδιο «κουτάκι». Στατιστικά μιλώντας, μόνο το 6% θα έπρεπε να τσεκάρει το ίδιο «κουτάκι». Στην πραγματικότητα, το 60% τσέκαρε το επάνω αριστερό τετράγωνο. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι μπορούν να φτάσουν στο ίδιο συμπέρασμα όταν τους δίνονται τα σωστά κίνητρα, χωρίς να έχουν καν μιλήσει ο ένας στον άλλο.

Αν και ο Schelling σίγουρα δεν μπορούσε να προβλέψει την εφαρμογή αυτής της ιδέας στην κατανίκηση του ISIS, κατά παράξενο τρόπο είναι η κατάλληλη. Αν εφαρμόσουμε το σενάριο των 16 τετραγώνων στην ριζοσπαστικοποίηση, αυτό που προσπαθούμε να προλάβουμε είναι, στην πραγματικότητα, αυτή η «μεταφυσική στιγμή» (psychic moment), όπως την αποκαλεί ο Schelling, όπου όλα τα άτομα με την ίδια ιδέα τσεκάρουν το ίδιο «κουτάκι»: Εμπλέκονται σε τρομοκρατικές ενέργειες. Περίπου 20.000 ξένοι μαχητές, πολλοί από τους οποίους μεγάλωσαν σε ευημερούσες, δημοκρατικές χώρες, ήδη το έχουν πράξει.

13122015-2.jpg

Γαλλικές σημαίες κρέμονται από τα παράθυρα κτηρίου κοντά στην περιοχή Invalides στο Παρίσι, στις 27 Νοεμβρίου 2015. Ο Γάλλος πρόεδρος έκανε έκκληση σε όλους τους Γάλλους πολίτες να κρεμάσουν την σημαία στα παράθυρά τους ως φόρο τιμής στα θύματα των επιθέσεων στο Παρίσι. JACKY NAEGELEN/REUTERS
-----------------------------

Στη θεωρία του Schelling, τα άτομα αυτά θα έπαιρναν την απόφασή τους μέσω της «ορθολογικής συμπεριφοράς ... βασισμένης σε ένα σαφές και συνεπές σύστημα αξιών». Για τους τζιχαντιστές, αυτό το σύστημα αξιών είναι ο Σαλαφισμός. Δεδομένου όμως ότι το μεγαλύτερο μέρος των σαλαφιστών του κόσμου δεν είναι βίαιοι, δεν μπορεί να είναι μόνο η σαλαφίτικη ιδεολογία που ενθαρρύνει την βία. Επιπλέον, δεδομένου ότι το ISIS διαδίδει έναν ικανό αριθμό μη βίαιων μηνυμάτων -κυκλοφόρησε πρόσφατα το δικό του σύνολο βιβλίων [6] σχετικά με την γεωγραφία, την ιστορία και την αραβική ποίηση για μια σειρά μαθημάτων ώστε να «εκπαιδεύσει» τους μελλοντικούς τζιχαντιστές- δεν είναι μόνο η βία που προσελκύει άτομα στην κοσμοθεωρία του.

Είναι, μάλλον, η ικανότητα του ISIS να προωθεί και να επιβεβαιώνει την κοσμοθεωρία του υπό το φως διακριτών περιστάσεων που οι μουσουλμανικές κοινότητες είτε βιώνουν είτε παρατηρούν. Συγκεκριμένα, για αμφότερους τους κοινωνικά και οικονομικά στερημένους από την ζωή στον ανεπτυγμένο κόσμο, καθώς και για εκείνους που βιώνουν -ή γίνονται μάρτυρες σε- βίαιες ταραχές στην Συρία, το ISIS προσφέρει την υπόσχεση για ένα γαλήνιο και αυθεντικό Ισλαμικό κράτος, γεμάτο ευκαιρίες για όσους αποδέχονται την εξουσία του. Η κτηνωδία και η θρησκευτική φύση του Σιιτικού-Αλεβίτικου καθεστώτος του προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ αντιστηρίζει περαιτέρω την αιτία του ISIS, διότι επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς του ότι μόνο η σουνιτική κοσμοθεωρία του είναι δίκαιη και τίμια. Πράγματι, το προσεκτικά επιμελημένο περιοδικό της οργάνωσης, Dabiq, αντιπαραθέτει με συνέπεια τις εικόνες και τις ιστορίες ενός ISIS που προσφέρει στους ανθρώπους του (ιατρική περίθαλψη για τα παιδιά, επισκευή γεφυρών και δρόμων, κλπ) με τα προφίλ των αγωνιστών που σκοτώθηκαν, δήθεν για την υπεράσπιση αυτών των έργων.

Ουσιαστικά, εκείνοι που πείθονται από την κοσμοθεωρία του ISIS επιλέγουν την τρομοκρατία όχι ως σκοπό αλλά μάλλον ως ένα μέσο για να ενταχθούν σε μια αιτία στην οποία μπορούν να βρουν τόσο σωματική όσο και πνευματική ολοκλήρωση. Ο ίδιος ο Schelling σημείωσε το 1980 [7] ότι «η τρομοκρατία είναι κολλητικά υποβλητική και, επιπλέον, φαίνεται ότι όσο περισσότερη υπάρχει τόσο πιο εύκολη φαίνεται». Επιπλέον, καθώς η τρομοκρατία αναπτύσσεται σε τοπικό επίπεδο, ισχυρίζεται ο Schelling, «το πιο εύκολο είναι να την γλιτώσει, επειδή οι αντιτρομοκρατικές δυνάμεις είναι υπερεκτεταμένες και ‘κορεσμένες’».

ΑΠΟΔΟΜΩΝΤΑΣ ΤΟ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Αλλά η ιδεολογία μόνη της δεν προσελκύει νεοσύλλεκτους στην Συρία. Εάν η Δύση είναι σοβαρή για να προλάβει μη δημιουργηθεί ποτέ ένα «εστιακό σημείο ριζοσπαστικοποίησης», δεν θα είναι αρκετό το να αντισταθμίσει την αφήγηση του ISIS. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, θεωρητικά, τα εστιακά σημεία χρειάζονται ένα θεμέλιο –στο κάτω-κάτω, για να τσεκαριστεί το ίδιο «κουτάκι» ανάμεσα σε 16, πρώτα πρέπει να υπάρχει ένα πλέγμα, ή αυτό που ο Βρετανός οικονομολόγος Michael Bacharach αποκαλεί «πλαίσιο». Ο ίδιος έχει συμβάλει τα μέγιστα στην θεωρία παιγνίων εξηγώντας το πώς τα πλαίσια οδηγούν στην δημιουργία σημείων Schelling. Καθορίζει ένα πλαίσιο ως «το σύνολο των εννοιών ή πεποιθήσεων που ένας δρων χρησιμοποιεί σκεπτόμενος σχετικά με τον κόσμο». Στην περίπτωση των στρατολογήσεων του ISIS, λοιπόν, το συγκεκριμένο ζήτημα δεν είναι απλώς να αντικρουστεί η προπαγάνδα του ISIS, αλλά να προληφθεί μια πιθανή στρατολόγηση μέσω της [μη] δημιουργίας αυτού του πλαισίου.

Το ISIS βοηθά κατασκευαστεί αυτό το πλαίσιο με δύο τρόπους. Προσφέρει υλικό δέλεαρ [8] (παλλακίδες, χρήματα) και ιδεολογικό -η υπόσχεση μιας κοινωνίας που θα βασίζεται σε ένα ιδιαίτερα άκαμπτο σκέλος του Σουνιτισμού του οποίου το κύριο δέλεαρ είναι ο ισχυρισμός του ότι πραγματικά εκπροσωπεί το όραμα του προφήτη Μωάμεθ. Το ISIS έχει αποδείξει ότι μπορεί να είναι αποτελεσματικό και στα δύο. Έχει καταλάβει γρήγορα μεγάλα τμήματα του εδάφους στο Ιράκ και την Συρία και ενεργοποίησε την δική του έκδοση της σαρία. Έχει κερδίσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια μέσω πωλήσεων πετρελαίου, λύτρων, πώλησης λεηλατηθέντων αντικειμένων και φόρων, για να αναφέρουμε μόνο μερικές από τις μεθόδους της οργάνωσης.

Ωστόσο, όταν αυτό το πλαίσιο αποτύχει, θα γίνει επίσης ο κύριος καταλύτης για να οδηγηθούν οι ενδεχόμενες στρατολογήσεις μακριά από το ISIS. Πράγματι, η εφημερίδα New York Times αποκάλυψε πρόσφατα σε ένα άρθρο με τίτλο «Η υπόσχεση της κρατικής υπόστασης υπολείπεται κατά πολύ», ότι πρώην «πολίτες» του Ισλαμικού Κράτους ήταν δυσαρεστημένοι από την υπερβολική φορολογία της οργάνωσης, την αδυναμία να πληρώνει τους μαχητές της, καθώς και το κλείσιμο των νοσοκομείων και των σχολείων, καθώς αυτά ήταν «πιέσεις [που] θα μπορούσαν να προσφέρουν πολλές ευκαιρίες στους εχθρούς της οργάνωσης». Αν θέσουμε την υπόσχεση ενός λειτουργικού και δίκαιου Ισλαμικού κράτους ως το πλαίσιο για στρατολογήσεις για να φτάσουμε στο εστιακό σημείο της τρομοκρατίας, τότε η Δύση θα μπορούσε να σημειώσει πρόοδο σε αυτό το πλαίσιο με το να παραλύσει περαιτέρω τις ικανότητες διακυβέρνησης του ISIS. Από την σκοπιά της αντιμετώπισης του βίαιου εξτρεμισμού, ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί επιχειρησιακά και όχι ρητορικά, σταματώντας τις ταμειακές ροές και διακόπτοντας την πρόσβαση στους φυσικούς πόρους. Ουσιαστικά, αυτές οι τακτικές αυξάνουν τις «πιέσεις» στις λειτουργίες του κράτους και αποτρέπουν τις πραγματικότητες επί του εδάφους να επαληθεύσουν την αφήγησή τους.

13122015-3.jpg

Αστυνομικοί εν υπηρεσία στον σταθμό του μετρό Leytonstone, στο ανατολικό Λονδίνο, στις 7 Δεκεμβρίου 2015. Οι Βρετανοί αστυνομικοί κατηγόρησαν ένα άτομο για απόπειρα φόνου μετά από επίθεση με μαχαίρι στον σταθμό αυτόν. TOBY MELVILLE / REUTERS
--------------------------------

Αλλά ο Δυτικός κόσμος βοηθά επίσης στην δημιουργία πλαισίων. Το 2013, ο Ομπάμα έθεσε μια κόκκινη γραμμή σχετικά με την χρήση χημικών όπλων από τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Ασαντ [9]. Όταν ανακαλύφθηκε λίγους μήνες αργότερα, τον Αύγουστο, ότι ο Άσαντ είχε όντως χρησιμοποιήσει χημικά όπλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν να μην κάνουν τίποτα. Οι Σαλαφίτες-τζιχαντιστές αντιλήφθηκαν την κίνηση ως σιωπηρή έγκριση της καταπίεσης του Assad στους Σουνίτες της Συρίας. Στο τέταρτο τεύχος του Dabiq που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2014, η οργάνωση ενέταξε μια μακρά ιστορία για την στήριξη της Ουάσινγκτον στο σιιτικής πλειοψηφίας Ιράν με τον τίτλο, «Η σταυροφορία που εξυπηρετεί το Ιράν και την Ρωσία». Το άρθρο ανέφερε επίσης πως το καθεστώς Άσαντ έχει «καταφέρει να ‘κρύψει’ από την Δύση χημικά όπλα και να τα χρησιμοποιήσει χωρίς καμιά αποτροπή». Έτσι, η αδράνεια του προέδρου εξυπηρέτησε έμμεσα ως ένα ισχυρό κάλεσμα στα όπλα που κλιμάκωσε περαιτέρω την αιτία του ISIS. Τον Ιούλιο του 2014, σε ένα άρθρο γνώμης στην εφημερίδα New York Times, οι μελετητές Chams Eddine Zaougui και Pieter Van Ostaeyen σημείωσαν ότι μετά από συνεντεύξεις με ξένους μαχητές που είχαν επιστρέψει στα σπίτια τους, συνειδητοποίησαν ότι αυτοί οι στρατολογηθένες υποκινούντο από τα «βιομηχανικής κλίμακας βασανιστήρια, τις βόμβες- βαρέλια και τις χημικές επιθέσεις» του Άσαντ. Οι Zaougui και Ostaeyen εξήγησαν ότι η βαναυσότητα του Άσαντ «προκαλεί μια ισχυρή επιθυμία υπεράσπισης των αδελφών Μουσουλμάνων» και επικρίνουν την Δύση «γιατί, όπως το βλέπουν, παραμένει αδρανής στην Συρία». Οι Zaougui και Van Ostaeyen παρατηρούν επίσης ότι από ένα μικρό σώμα των σχεδόν 350 Βέλγων μαχητών στην Συρία (από τον Ιούλιο του 2014) «οι περισσότεροι ξεκίνησαν ως ιδεαλιστές». Πιο πρόσφατα, ο επιτιθέμενος με μαχαίρι στον υπόγειο σιδηρόδρομο του Λονδίνου το περασμένο Σάββατο επιβεβαίωσε την άποψη αυτή καθώς φέρεται να φώναξε «Αυτό είναι για την Συρία».

Όπως εξηγεί ο Bacharach, αυτό «είναι μια ιστορία της προοδευτικής εσωτερίκευσης αυτών των εξωτερικών παραγόντων». Αυτή η εσωτερίκευση, όπως εξηγεί ο Bacharach, θα μπορούσε να περιλαμβάνει «την τάση για αίσθηση ντροπής στην αποτυχία να πραγματοποιηθούν οι εν λόγω πράξεις, ειδικά όταν η αποτυχία αποτελεί αντικείμενο παρατήρησης από τους άλλους». Όταν το καθεστώς Άσαντ χρησιμοποίησε χημικά όπλα εναντίον του ίδιου του λαού του, αυτό μπορεί να οδήγησε δυνητικούς τζιχαντιστές στην εσωτερίκευση αυτής της κατάστασης. Όταν το ISIS εισήλθε στη σκηνή, παρείχε μια σουνιτική κλήση στα όπλα και επέτρεψε σε δυνητικούς στρατολογημένους να εξωτερικεύσουν τις απογοητεύσεις τους.

Μια πολιτική για ένα χτύπημα στην καρδιά των στρατολογήσεων από το ISIS πρέπει να περιλαμβάνει όχι μόνο την αντιμετώπιση της ιδεολογίας αλλά μάλλον το ξαναγράψιμο της αφήγησης των γεγονότων. Ο στόχος σε αυτή την πράξη θα πρέπει να είναι να προληφθούν δύο «μεταφυσικές στιγμές» (psychic moments) από το να λάβουν χώρα μεταξύ των επίδοξων τζιχαντιστών: Πρώτον, η πλαισίωση των περιφερειακών συγκρούσεων με θρησκευτικούς όρους και, δεύτερον, η αντίληψη ότι το ISIS είναι η λύση σε αυτές τις συγκρούσεις. Για να επιτευχθούν αμφότερα, η Δύση πρέπει να σχηματοποιήσει μια στρατηγική που να ενισχύει τους τοπικούς δρώντες οι οποίοι θέλουν να ξαναχτίσουν σταθερά, πολυ-σεχταριστικά κράτη (και αυτές οι φωνές εξακολουθούν να υπάρχουν) και, ταυτόχρονα, να συνεχίσουν να καταστρέφουν τις υποδομές και τις κρατικές δυνατότητες του ISIS. Το να γίνουν και τα δύο θα δείξει όχι μόνο ότι η αφήγηση του ISIS δεν είναι αυθεντική αλλά και ότι, στην πράξη, δεν είναι ρεαλιστική. Ενώ καμιά συνεργασία δεν θα πρέπει να γίνεται άνευ όρων, και ενώ καμιά αποτελεσματική στρατηγική επί του εδάφους δεν θα εξαλείψει οριστικά την απειλή της τρομοκρατίας, μια συμμετοχική προσέγγιση -αυτή που εμπλέκει τις τοπικές ομάδες που είναι δεσμευμένες να νικήσουν το ISIS- μπορεί να είναι ο πιο ζωηρός, αν όχι ρεαλιστικός, τρόπος για την εξάλειψη των «εστιακών σημείων» ριζοσπαστικοποίησης του ISIS.

Copyright © 2015 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/2015-12-10/game-theory-terrorism

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/france/2015-11-14/frances-bloody...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/digital-counterinsur...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/2011-05-11/al-qaeda-without-bin-...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2015-02-18/why-cou...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/1962-04-01/role-deterrence-total...
[6] http://tonyblairfaithfoundation.org/religion-geopolitics/reports-analysi...
[7] http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10576108008435475?journalCode...
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2015-10-23/lights-islamic-...
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2013-09-05/no-strike-no-pr...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition