Δημογραφικός βομβαρδισμός | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Δημογραφικός βομβαρδισμός

Οι άνθρωποι ως όπλα στην Συρία και πέρα από αυτήν
Περίληψη: 

Η μετατροπή των εκτοπισμένων ανθρώπων σε όπλα δεν περιορίζεται στις ζώνες συγκρούσεων. Μετανάστες και πρόσφυγες μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για επιρροή μακριά από το πεδίο της μάχης.

Η KELLY M. GREENHILL είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Tufts και ερευνητική συνεργάτις στο International Security Program στο Κέντρο Belfer της Σχολής Διακυβέρνησης Kennedy του Πανεπιστημίου Harvard. Αυτό το άρθρο προέρχεται από το βιβλίο της με τίτλο Weapons of Mass Migration: Forced Displacement, Coercion, and Foreign Policy (Ithaca, NY: Cornell Studies in Security Affairs, 2010 and 2016).

Τις τελευταίες εβδομάδες, αρκετοί κορυφαίοι Ρεπουμπλικάνοι προεδρικοί υποψήφιοι [1] τάχθηκαν υπέρ της επιλεκτικής σφράγισης των συνόρων των ΗΠΑ σε Σύριους και άλλους. Αυτό -και η διακοπή κάθε [2] προγράμματος επανεγκατάστασης προσφύγων της Συρίας- υποστηρίζουν, θα κρατήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ασφαλείς από τρομοκρατικές επιθέσεις. Τέτοιου είδους φαντασιακές και ελλειμματικές από πλευράς πληροφοριών προτάσεις είναι αντιπαραγωγικές από μόνες τους [3] αλλά επίσης αποσπούν την προσοχή από τους πολύ πραγματικούς και επακόλουθους τρόπους με τους οποίους οι πρόσφυγες και οι μετανάστες [4] χρησιμοποιούνται ως πολιτικά και στρατιωτικά όπλα.

ΔΙΑΚΙΝΗΤΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

Όλες οι πλευρές του συριακού εμφυλίου πολέμου έχουν, σε κάποιο βαθμό, στρατηγικά μηχανευτεί μαζικές μετακινήσεις πολιτών προς –ή και μακριά- από τομείς εδαφικού ελέγχου τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η συστηματική μείωση και ανασύσταση του πληθυσμού σε εδάφη, αντιπροσωπεύουν τις προσπάθειες για να κερδηθεί στρατηγικό στρατιωτικό πλεονέκτημα. Για παράδειγμα, στις αρχές Οκτωβρίου, η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε ότι το Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), μια κουρδική επαναστατική ομάδα στην Συρία, κατεδάφιζε σπίτια και εκτόπιζε ολόκληρα χωριά, με στόχο, όπως θα το έθετε ο Μάο, να «αδειάσει η θάλασσα [οι άμαχοι ], στην οποία τα ψάρια [ο εχθρός] κολυμπούν». Το PYD δεν είναι το μόνο. Αυτό το είδος της σχεδιασμένης μετανάστευσης είναι από καιρό ένα πολεμικό εργαλείο, δεδομένου ότι οι άμαχοι μπορούν να παρέχουν ασφάλεια, συμπαράσταση και στήριξη και να χρησιμεύσουν ως πηγή στρατολογήσεων.

Αντίθετα, στους πολίτες μπορεί επίσης να απαγορευθεί η φυγή από περιοχές που ελέγχονται από μαχητές, προκειμένου να λειτουργήσουν ως ασπίδα για τους στρατιώτες και τους υποστηρικτές τους σε ενδεχόμενη στρατιωτική επίθεση. Η Human Rights Watch ανέφερε στις αρχές Νοεμβρίου, για παράδειγμα, ότι η ομάδα ανταρτών Jaysh al-Islam κρατά άμαχους ομήρους στην βόρεια Συρία, προκειμένου να αποτρέψει επιθέσεις από τις κυβερνητικές δυνάμεις.

23122015-1.jpg

Διαδήλωση κατά του Ντόναλντ Τραμπ και υπέρ της μετανάστευσης έξω από το Plaza Hotel, όπου μίλησε ο Αμερικανός Ρεπουμπλικανός προεδρικός υποψήφιος Donald Trump, στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης, στις 11 Δεκεμβρίου 2015. Ο Trump δεσμεύθηκε να κλείσει τα σύνορα για τους Μουσουλμάνους. BRENDAN MCDERMID / REUTERS
---------------------------------------

Σε άλλες περιπτώσεις, τέτοια συστήματα δημογραφικού ανασχεδιασμού φαίνεται να είναι μακροπρόθεσμα στοιχήματα για την διατήρηση ή την διασφάλιση του μεταπολεμικού ελέγχου συγκεκριμένων κομματιών των εδαφών της Συρίας, μέσω μιας στρατηγικής που έχω ονομάσει «dispossessive engineered migration» (αποστερητική σχεδιασμένη μετανάστευση) [5], ένα υποσύνολο της οποίας είναι η εθνοκάθαρση. Έχει αναφερθεί, για παράδειγμα, ότι δυνάμεις πιστές στον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ έχουν εκκαθαρίσει επιλεκτικά γειτονιές υπό τον έλεγχό τους και τις εποίκησαν εκ νέου με συμμάχους του καθεστώτος, ορισμένοι από τους οποίους είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι από αλλού στην Συρία. Ομοίως, όπως ανέφερε ο ιστότοπος War on the Rocks [6] την περασμένη εβδομάδα, το αυτοαποκαλούμενο Ισλαμικό Κράτος (επίσης γνωστό ως ISIS) έχει χρησιμοποιήσει συστηματικά βία για να ενθαρρύνει «άπιστους» να εγκαταλείψουν την γη τους και στην συνέχεια πρόσφεραν τα οικόπεδα και τα περιουσιακά τους στοιχεία σε εισερχόμενους πιστούς τους. Αυτή η στρατηγική της κατάσχεσης και της οικειοποίησης μέσω της αναγκαστικής μετανάστευσης έχει, επίσης, μια μακρά και μάλλον ανέντιμη ιστορία.

Αλλά η μετατροπή των εκτοπισμένων ανθρώπων σε όπλα δεν περιορίζεται στις ζώνες συγκρούσεων˙ μετανάστες και πρόσφυγες μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για επιρροή μακριά από το πεδίο της μάχης. Για παράδειγμα, κατά την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου, ο Jamal Zubia, ο εκπρόσωπος της Κυβέρνησης Εθνικής Σωτηρίας στο Γενικό Εθνικό Κογκρέσο της Λιβύης -μιας από τις δύο αντίπαλες κυβερνήσεις στην Λιβύη [7]- απηύθυνε μια λίγο συγκεκαλυμμένη απειλή κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Αν δεν προσφέρει διπλωματική αναγνώριση και χρηματοδοτική βοήθεια, θα μπορούσε να βοηθήσει ενεργά μετανάστες και αιτούντες άσυλο στις προσπάθειές τους να φτάσουν στην Ευρώπη. Σε μια συνέντευξη στην εφημερίδα The Telegraph, ο Zubia τόνισε ότι αν και η παράταξή του που εδρεύει στην Τρίπολη δεν είχε την πρόθεση να δώσει άμεσα συνέχεια στο θέμα των απειλών, θα μπορούσε το κάνει στο μέλλον: «Εμείς προστατεύουμε τις πύλες της Ευρώπης [8], αλλά η Ευρώπη δεν μας αναγνωρίζει και δεν θέλει να μας αναγνωρίσει. Οπότε, γιατί θα πρέπει να σταματήσουμε τους μετανάστες εδώ; … Πρόκειται για μια στρατηγική απειλή, ναι, αλλά εγώ δεν θα απέκλεια ότι θα το κάνουμε μια μέρα».

Η λιβυκή προειδοποίηση ήρθε αμέσως μετά από ανάλογες απειλές που η Τουρκία [9] φέρεται να εξέφρασε τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο (και ενδεχομένως και νωρίτερα). Σύμφωνα με την εφημερίδα The Wall Street Journal, το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters και άλλες πηγές, οι τουρκικές διεκδικήσεις από την Ευρώπη περιλαμβάνουν οικονομική βοήθεια για τον περιορισμό της σημαντικής επιβάρυνσης από την φιλοξενία περισσότερων από δύο εκατομμύρια Σύριων, την άρση των ευρωπαϊκών περιορισμών βίζα για Τούρκους ταξιδιώτες, και την αναζωογόνηση της προσπάθειας της Τουρκίας να ενταχθεί στην ΕΕ. Σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς, η Άγκυρα ανανέωσε επίσης μια παλαιότερη απαίτηση για την δημιουργία μιας «ασφαλούς ζώνης» κατά μήκος των συνόρων με την Συρίας.