Η χαμένη γενιά της Ευρώπης; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η χαμένη γενιά της Ευρώπης;

Το πρόβλημα διαρροής εγκεφάλων και πώς να το λύσουμε

Η φυγή των ταλέντων αφορά και σε ανερχόμενα ακαδημαϊκά αστέρια, επίσης. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο [13], οκτώ από τους 25 πιο ελπιδοφόρους οικονομολόγους στον κόσμο κάτω από την ηλικία των 45 είναι Ευρωπαίοι. Έξι από αυτούς διδάσκουν σε κορυφαία πανεπιστήμια των ΗΠΑ˙ μόνο δύο έχουν μείνει στην Ευρώπη. Εν τω μεταξύ, κανένας από τους μη Ευρωπαίους οικονομολόγους στον κατάλογο δεν εργάζεται στην Ευρώπη. Στην Ιταλία, το μετάλλιο Carlo Alberto [14], το οποίο απονέμεται ανά διετία σε εξαιρετικούς Ιταλούς οικονομολόγους κάτω από την ηλικία των 40, είχε δοθεί πέντε φορές από τις τελευταίες επτά σε νέους ακαδημαϊκούς που διδάσκουν σε ελίτ αμερικανικά πανεπιστήμια.

Έξω από την ακαδημαϊκή κοινότητα, η κατάσταση δεν είναι πιο ρόδινη. Πρώτης ή δεύτερης γενιάς Ευρωπαίοι ίδρυσαν επτά [15] από τις 25 κορυφαίες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένων της eBay, της IBM και της Texas Instruments. Μεταξύ του 2006 και του 2012 [16], Βρετανοί, Γάλλοι, Γερμανοί και Ισπανοί μετανάστες ίδρυσαν περισσότερες από το 20% των start-ups λογισμικού ηλεκτρονικών υπολογιστών στις ΗΠΑ. Κάθε χρόνο, οι Ευρωπαίοι καταθέτουν χιλιάδες νέα διπλώματα ευρεσιτεχνίας στην αγορά των ΗΠΑ. Το 2013, το Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και Εμπορικών Σημάτων των ΗΠΑ [17] χορήγησε άδειες για περίπου 30.000 πατέντες σε εφευρέτες από την Γαλλία, την Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο˙ Αυτές οι χώρες χορήγησαν μόνο 2.700 άδειες για τους πολίτες των ΗΠΑ. Αυτή η διαφορά διευρύνει το χάσμα καινοτομίας μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών: Το 2014, το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας χορήγησε περίπου 65.000 πατέντες συνολικά, σε αντίθεση με τις 300.000 που χορήγησε το αντίστοιχό του στις ΗΠΑ.

ΑΠΟΝΤΕΣ ΦΙΛΟΙ

Για το καλό της, η Ευρώπη πρέπει να προσπαθήσει να δελεάσει την αυτοεξόριστη ελίτ της. Σε μια ανοικτή επιστολή [18] που δημοσιεύθηκε πέρυσι στην εφημερίδα Le Monde, οι ηγέτες δέκα γαλλικών start-up επιχειρήσεων εκλιπαρούσαν την τεχνολογική διασπορά της Γαλλίας στην Bay Area του San Francisco για να επιστρέψει στο Παρίσι. Αλλά τα κορυφαία μυαλά πρέπει να συγκεντρώνονται σε περιβάλλοντα όπου μπορούν να μοιράζονται τις ιδέες τους και να εργάζονται από κοινού για φιλόδοξα σχέδια. Η Ευρώπη δεν έχει ακόμη δημιουργήσει κάτι ανάλογο με την Silicon Valley, και τα πανεπιστήμιά της πασχίζουν να ανταγωνιστούν τα κορυφαία σχολεία των ΗΠΑ. Επειδή το ευρωπαϊκό σύστημα, επομένως, δεν επιτρέπει στους πιο ταλαντούχους πολίτες της [Ευρώπης] να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους, ακόμα και οι καλύτερα σχεδιασμένες πολιτικές επιστροφής στην πατρίδα θα προσελκύσουν μόνο τους μέτριους υψηλά ειδικευμένους εργαζόμενους, αποτυγχάνοντας να προσελκύσουν τους πλέον υποσχόμενους μεταναστεύσαντες. Είναι απλά πάρα πολύ επιτυχημένοι στο εξωτερικό για να επιστρέψουν.

08012016-2.jpg

Μια γυναίκα περπατάει μπροστά από τα γραφεία της Google στο Δουβλίνο, τον Ιούλιο του 2013. CATHAL MCNAUGHTON / REUTERS
--------------------------------

Αντ’ αυτού, η Ευρώπη θα πρέπει να εκμεταλλευθεί την ισχυρή συναισθηματική σύνδεση αυτών των ατόμων με τις πατρίδες τους για να αυξήσει την εμπλοκή τους με τις κοινωνίες της καταγωγής τους. Οι ομογενείς που διαθέτουν υψηλά κίνητρα μπορούν να αυξήσουν την ροή γνώσης, χρημάτων και καινοτομίας πίσω στην πατρίδα τους, να προωθήσουν τα εθνικά συμφέροντα σε διεθνές επίπεδο, να συνδέσουν τις τοπικές επιχειρήσεις με την παγκόσμια αγορά, και να βοηθήσουν στην οικοδόμηση εταιρικών σχέσεων με ερευνητικά κέντρα ή ιδιωτικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό. Πριν από περισσότερο από μια δεκαετία, για παράδειγμα, κάποιοι ισχυροί Ιρλανδοί Αμερικανοί [19] έπεισαν αρκετές πολυεθνικές των ΗΠΑ να τοποθετήσουν την ευρωπαϊκή έδρα τους στο Δουβλίνο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να συνεργαστεί με τις εθνικές πρεσβείες για να χαρτογραφήσει τις ελίτ της διασποράς και να καταρτίσει το λεπτομερές προφίλ των δεξιοτήτων και της τεχνογνωσίας που έχουν τα κορυφαία μυαλά της Ευρώπης στο εξωτερικό. Με αυτόν τον τρόπο, θα είναι επίσης δυνατή μια σαφέστερη εκτίμηση της σοβαρότητας της διαρροής των ελίτ εγκεφάλων. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να επενδύσει περισσότερους πόρους σε πρωτοβουλίες όπως η Startup Europe Comes to Silicon Valley [20], η οποία στέλνει κορυφαίες ευρωπαϊκές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας και υπεύθυνους για την χάραξη πολιτικής στην Silicon Valley για να εμβαθύνουν τους δεσμούς με την ευρωπαϊκή διασπορά στον τομέα της τεχνολογίας.

Σε εθνικό επίπεδο, οι κυβερνήσεις, οι επιχειρηματικές οργανώσεις και τα πανεπιστήμια θα πρέπει να καθιερώσουν επίσημους θεσμούς παρόμοιους με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ της Ιρλανδίας. Οι θεσμοί αυτοί καθιστούν ευκολότερη την ανταλλαγή δεξιοτήτων, θα υιοθετούν καινοτόμες πολιτικές, θα καθοδηγούν τα νέα ταλέντα και θα ξεκινούν φιλανθρωπικά έργα. Για να αποδείξουν την δέσμευσή τους, οι κυβερνήσεις στις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την εκροή ταλέντων –η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία- θα πρέπει να καθιερώσουν ένα Υπουργείο για την Διασπορά, όπως έκανε η Ιρλανδία [21] το 2014. Και τα μέλη της ελίτ της διασποράς [22] θα πρέπει να ενταχθούν στα διοικητικά συμβούλια των πανεπιστημίων και των ιδιωτικών και δημόσιων εταιρειών για την εισαγωγή των βέλτιστων πρακτικών και να βοηθήσουν στον εντοπισμό των αναδυόμενων τεχνολογικών τάσεων νωρίτερα. Σκεφτείτε το Uber. Ιδρύθηκε το 2009 στο Σαν Φρανσίσκο, έφτασε στην Ευρώπη μόλις το 2014, καταλαμβάνοντας εξαπίνης τις κυβερνήσεις και τους οδηγούς ταξί.