Το αναβληθέν όνειρο της Euromaidan | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το αναβληθέν όνειρο της Euromaidan

Ο Poroshenko, η διαφθορά και η πολιτική στασιμότητα της Ουκρανίας
Περίληψη: 

Η πολιτική εξουσία εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς εντός του Κιέβου ως μια επιχείρηση παραγωγής πλούτου, όπως αποδεικνύεται από την αποτυχία του Poroshenko να τηρήσει την υπόσχεσή του να πουλήσει τα προσωπικά επιχειρηματικά του συμφέροντα από την στιγμή που ανέλαβε την εξουσία.

Ο TARAS KUZIO είναι ερευνητικός συνεργάτης στο Centre for Political and Regional Studies στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα.

Αυτός ο χειμώνας σηματοδοτεί την δεύτερη επέτειο της ουκρανικής Επανάστασης της Αξιοπρέπειας, ευρύτερα γνωστής ως η επανάσταση euromaidan [1]. Η αντίσταση εκείνου του χειμώνα απέναντι στον πρώην πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς [2] κορυφώθηκε με βία κατά των Ουκρανών [3], αφήνοντας πάνω από 100 διαδηλωτές νεκρούς [4]. Σχεδόν δύο χρόνια μετά ο Γιανουκόβιτς δεν είναι στην εξουσία [5], ωστόσο ελάχιστα έχουν γίνει για να συρθούν οι δράστες της βίας στην δικαιοσύνη. Ο πρόεδρος Petro Poroshenko [6] δεν επέδειξε την απαραίτητη πολιτική βούληση για την καταπολέμηση των ολιγαρχών της Ουκρανίας [7] και των υψηλών επιπέδων διαφθοράς. Ο Poroshenko, φαίνεται ότι όπως και οι προκάτοχοί του, μπορεί να αποτύχει να φέρει την δικαιοσύνη, τον σεβασμό και την ανθρωπιά που οι Ουκρανοί ζήτησαν στις επαναστάσεις το 2004 και το 2013 με 2014 [8].

Όχι απρόσμενα, πολλοί Ουκρανοί είναι δύσπιστοι απέναντι στις προθέσεις του Poroshenko [9]. Ο Poroshenko είναι αντι-δημοφιλής [10] σχεδόν σε κάθε περιοχή της Ουκρανίας: Μια πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι μόνο το 17% των Ουκρανών που απάντησαν [στην δημοσκόπηση] τον υποστηρίζουν [11]. Αυτά τα αναιμικά δημοσκοπικά αποτελέσματα δίνουν στον πρόεδρο λιγότερη υποστήριξη από όση είχε ο Γιανουκόβιτς [12] όταν εξεδιώχθη από την εξουσία. Παρά το γεγονός ότι το 88% των Ουκρανών θεωρεί την διαφθορά ως διαδεδομένη [13] στην χώρα, μόνο το 5% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι οι Αρχές της χώρας εφαρμόζουν πολιτικές με στόχο την μείωσή της. Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι τα δύο τρίτα των Ουκρανών πιστεύουν ότι η χώρα τους οδεύει προς την λάθος κατεύθυνση [14].

Η υποστήριξη προς την κυβέρνηση στην Ουκρανία [15] βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο της δεκαετίας καθώς οι πολίτες της αισθάνονται την πίεση από τις αντιλαϊκές οικονομικές, κοινωνικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις. Η οικονομία της χώρας βρίσκεται στην μέση μιας ύφεσης, και μια από τις λίγες δυνητικές ενδείξεις προόδου –οι διώξεις εναντίον διεφθαρμένων ολιγαρχών και ανώτερων στελεχών του παλιού καθεστώτος Γιανουκόβιτς- δεν έχει υλοποιηθεί. Φαίνεται ότι ο Poroshenko δεν έχει την πολιτική βούληση να επιδιώξει τις ποινικές διώξεις εναντίον πρώην συμμάχων που ήταν υπεύθυνοι για την πτώχευση της Ουκρανίας μέσω της διαφθοράς [16], της πολιτικής καταπίεσης [17] και της δολοφονίας των αντιπάλων του [18].

Παρά το γεγονός ότι η άνοδος του Poroshenko στην εξουσία [19] ελπιζόταν ότι θα φέρει μια εποχή πολιτικής διαφάνειας, αυτός δεν φάνηκε να αναζητά πραγματικές αλλαγές στις θεμελιώδεις δυναμικές της εξουσίας μεταξύ των ηγετών των ουκρανικών επιχειρήσεων και των πολιτικών. Η πολιτική εξουσία εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς εντός του Κιέβου ως μια επιχείρηση παραγωγής πλούτου, όπως αποδεικνύεται από την αποτυχία του Poroshenko να τηρήσει την υπόσχεσή του να πουλήσει τα προσωπικά επιχειρηματικά του συμφέροντα [20] από την στιγμή που ανέλαβε την εξουσία. Αντ’ αυτού, ο Poroshenko διατήρησε τις συμμετοχές του, και ήταν ένας από τους ελάχιστους ηγέτες επιχειρήσεων στο έθνος που αύξησαν τα περιουσιακά στοιχεία των επιχειρήσεών τους το 2015, γινόμενος ο έκτος πλουσιότερος επιχειρηματίας στην Ουκρανία [21]. Τόσο ο Poroshenko όσο και ο πρώην επικεφαλής της κοινοβουλευτικής πειθαρχίας Ihor Kononenko έχουν εμπλακεί σε ένα σκάνδαλο ακινήτων [22], και ο Kononenko αντιμετωπίζει επιζήμιους ισχυρισμούς για ξέπλυμα χρήματος [23] πάνω από 300.000 δολάρια από το 2012 ως το 2015 μέσω υπεράκτιας φορολογίας.

Ο Poroshenko έχει επίσης επιχειρηματικές σχέσεις [24] με τους τρεις τελευταίους προέδρους της Ουκρανίας, που φθάνουν μέχρι τον Λεονίντ Κούτσμα [25] στην δεκαετία του 1990. Ο Boris Lozhkin [26], προσωπάρχης του Poroshenko, διευκόλυνε την πώληση της συμμετοχής του Poroshenko στην Ukraine Media Holdings [27] στον Serhiy Kurchenko [28], έναν στενό συνεργάτη του Γιανουκόβιτς. Ούτε οι δεσμοί του με την πολιτική και επιχειρηματική ελίτ της Ουκρανίας δεν είναι μυστικοί. Το 2000, ο Poroshenko έγινε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Κόμματος των Περιφερειών [29], το οποίο διόρισε τον πρώην πρωθυπουργό της Ουκρανίας Nikolai Azarov [30] ως αρχηγό του κόμματος. Η Ιντερπόλ αναζητεί σήμερα τον Azarov και τον Kurchenko για διαφθορά [31] στην διάρκεια της θητείας του Azarov ως πρωθυπουργού από το 2010 ως το 2014, και τον Kurchenko γιατί ήταν ένας σημαντικός ωφελημένος από λεόντειες συμφωνίες με την κυβέρνηση Azarov.

Τώρα το κοινό της Ουκρανίας έχει χάσει την πίστη στην ικανότητα του Poroshenko να ηγείται. Οι προηγούμενες σχέσεις του και τα τρέχοντα επιχειρηματικά συμφέροντά του τον εμπόδισαν να κυνηγήσει υποθέσεις εναντίον των σημερινών και των πρώην συμμάχων του, και κατά πάσα πιθανότητα θα τον εμποδίσουν επίσης να υπηρετήσει μια δεύτερη θητεία. Οι διορισθέντες από τον Poroshenko στην Υπηρεσία Ασφαλείας [32] (SBU) έχουν καταδικάσει την εξέλιξη των ερευνών για τις κατηγορίες των δολοφονιών και της διαφθοράς που συνέβησαν κατά την διάρκεια των προσπαθειών του Γιανουκόβιτς [33] για αντι-διαδηλώσεις. Με τον τρόπο αυτό, ο πρόεδρος έχει προσδώσει στους στενότερους συμμάχους του ανοσία έναντι των κατηγοριών.

11012016-1.jpg

Ένα μέλος των ενόπλων δυνάμεων αντιδρά κατά την διάρκεια τελετής μνήμης στην περιοχή όπου αντι-Γιανουκόβιτς διαδηλωτές σκοτώθηκαν κατά την διάρκεια συγκρούσεων στο Κίεβο, στην Ουκρανία, στις 21 Νοεμβρίου 2015. GLEB GARANICH / REUTERS
--------------------------------------------