Πόσο αδύναμη είναι η Κίνα; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πόσο αδύναμη είναι η Κίνα;

Η πραγματική ιστορία πίσω από τους οικονομικούς δείκτες
Περίληψη: 

Οι αριθμοί απλά δεν καταδεικνύουν μια οικονομία που προχωρά ραγδαία μπροστά με ένα (παγκοσμίως) εντυπωσιακό ποσοστό υψηλότερο του 6%. Στην πραγματικότητα, η κινεζική οικονομία μπορεί να μην αναπτύσσεται καθόλου.

Ο SALVATORE BABONES είναι αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνιολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Σύδνεϋ.

Η οικονομία της Κίνας επιβραδύνεται. Εξακολουθεί όμως να αναπτύσσεται; Η Κίνα [1] λέει ναι [2], με έναν επίσημο ρυθμό ανάπτυξης 6,9% από το 2015 και έναν στόχο [3] τουλάχιστον 6,5% για το 2016. Μια δημοσκόπηση του CNN [4] σε οικονομολόγους της βιομηχανίας έδωσε επίσης μια συναίνεση για το 6,5% στο 2016, και το ΔΝΤ [5] έχει κολλήσει [6] στο 6,3%. Αλλά πολλοί σκεπτικιστές [7] δεν είναι τόσο βέβαιοι. Η Barclays λέει ότι δεν θα υπερβεί το 6%, η Citi το 5%, και το συνεχώς απαισιόδοξο Conference Board [8] περιμένει την ανάπτυξη μόλις στο 3,7% το 2016, κάτι που είναι ίσο με την χαμηλότερη εκτίμησή του για το 2015.

Οι δείκτες της πραγματικής οικονομικής δραστηριότητας στην Κίνα δείχνουν ότι ακόμα και το 3,7% μπορεί να είναι αισιόδοξο. Η κατανάλωση ηλεκτρισμού, χάλυβα και άνθρακα μειώθηκε [9] το 2015. Βεβαίως, υπάρχουν ειδικές συνθήκες για κάθε περίπτωση. Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας παρουσιάζει διακυμάνσεις ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Ο χάλυβας χρησιμοποιείται κυρίως στις κατασκευές, οι οποίες είναι σε πτωτική πορεία καθώς τα καινούργια διαμερίσματα [10] μένουν απούλητα. Ο άνθρακας χρησιμοποιείται για να παράγει ηλεκτρική ενέργεια και να φτιαχτεί ο χάλυβας. Και η Κίνα πορεύεται στην μετάβασή της από μια μεταποιητική οικονομία σε μια οικονομία υπηρεσιών, οπότε χρειάζεται λιγότερα «πράγματα» για να δημιουργήσει το ίδιο ποσό οικονομικής δραστηριότητας.

03022016-1.jpg

Μεγάλα παραδοσιακά φανάρια και μια πινακίδα εορτασμού της επερχόμενης νέας χρονιάς του πιθήκου είναι εγκατεστημένα σε ένα εμπορικό κτίριο στο Πεκίνο, στις 26 Ιανουαρίου 2016. KIM KYUNG-HOON / REUTERS
-------------------------------

Αλλά υπάρχουν κι άλλοι κακοί αριθμοί. Η συνολική χωρητικότητα των φορτίων που μεταφέρονται σιδηροδρομικώς [11] στο εσωτερικό της χώρας μειώθηκε κατά 4,7% το 2014 και 10,5% το 2015. Τον Δεκέμβριο του 2015 παρατηρήθηκε 15% μείωση της χωρητικότητας έναντι του Δεκεμβρίου 2014, μια μείωση σε ετήσια βάση που διατηρήθηκε σταθερή για αρκετούς μήνες. Οι εξαγωγές της Κίνας μειώθηκαν επίσης [12] κατά 2,8% μεταξύ 2014 και 2015. Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (purchasing managers’ index, PMI) έχει κολλήσει κάτω από το 50 για δέκα συνεχόμενους μήνες [13], υποδεικνύοντας μια μακροπρόθεσμη συρρίκνωση της μεταποιητικής δραστηριότητας. Εν τω μεταξύ, οι χρηματιστηριακές αγορές και τα χρηματιστήρια συναλλάγματος είναι σε αναταραχή από τα μέσα του 2015.

Το μόνο φωτεινό σημείο στην οικονομία της Κίνας φαίνεται να είναι το Διαδίκτυο, αλλά στο 2,5% του συνόλου της οικονομίας, ο τομέας της πληροφορικής απλά δεν είναι αρκετά μεγάλος για να σώσει το σύνολο της οικονομίας. Εκτός αυτού, οι online πωλήσεις δεν κάνουν τίποτε περισσότερο από το να κανιβαλίζουν τις τοπικές λιανικές πωλήσεις. Η συνολική (online και offline) αύξηση των λιανικών πωλήσεων [14] το 2015 ήταν ένα μέτριο 10,7%. Συγκρίνετε αυτό με το 18% του 2010. Και υπάρχουν πολύ καλά επιχειρήματα [15] ότι μπορεί η αύξηση των λιανικών πωλήσεων είναι στην πραγματικότητα πολύ πιο αργή, ίσως λιγότερο από 2%. Εν ολίγοις, οι αριθμοί απλά δεν καταδεικνύουν μια οικονομία που προχωρά ραγδαία μπροστά με ένα (παγκοσμίως) εντυπωσιακό ποσοστό υψηλότερο του 6%.

03022016-2.jpg

Ένας επενδυτής μπροστά από έναν ηλεκτρονικό πίνακα που δείχνει πληροφορίες διαθεσιμότητας σε έναν χρηματιστηριακό οίκο στην Fuyang, στην επαρχία Anhui, στις 29 Ιανουαρίου 2016. Οι κινεζικές μετοχές αυξήθηκαν περισσότερο από 3% την Παρασκευή, ανακτώντας τις απώλειες στο τέλος μιας ταραγμένης εβδομάδας. CHINA DAILY / REUTERS
---------------------------

Στην πραγματικότητα, η κινεζική οικονομία μπορεί να μην αναπτύσσεται καθόλου. Χαμένος μέσα στον σωρό όλων αυτών των στατιστικών είναι ένας κρίσιμος αριθμός από την εφορία. Τα έσοδα από τον φόρο προστιθέμενης αξίας στην Κίνα (ΦΠΑ) αυξήθηκαν κατά το πενιχρό ποσοστό [16] του 0,8% το 2015. Κατ’ αρχήν, ο ΦΠΑ είναι ένας αξιοπρεπής δείκτης για την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα, δεδομένου ότι είναι εξ ορισμού ένας φόρος επί του συνόλου της προστιθέμενης αξίας στην οικονομία -με άλλα λόγια, του καινούργιου ΑΕΠ. Μόνο δύο σημαντικοί οικονομικοί τομείς εξαιρούνται από τον ΦΠΑ: Οι εξαγωγές και η δημόσια κατανάλωση. Και η Κίνα παραδέχεται ότι οι εξαγωγές της μειώθηκαν το 2015.

Το συμπέρασμα είναι ότι το μόνο πράγμα που διατηρεί την κινεζική οικονομία στη ζωή είναι οι κρατικές δαπάνες. Ως μέρος του τελευταίου προγράμματος [οικονομικής] τόνωσης στον κόσμο, οι δαπάνες του Πεκίνου αυξήθηκαν κατά ένα επίσημα αναγνωρισμένο [17] ποσοστό του 15,8% το 2015, φέρνοντας τον επίσημο έλλειμμα του προϋπολογισμού της κυβέρνησης [18] ως το 2,3% του ΑΕΠ. Η αύξηση των δαπανών ήταν ακόμη υψηλότερη [19] προς το τέλος του 2015, φθάνοντας το 36% από έτος σε έτος, τον Οκτώβριο του 2015. Το σύνολο περιλαμβάνει τόσο τις κεντρικές δαπάνες όσο και τις δαπάνες της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά όχι τα στοιχεία εκτός προϋπολογισμού, τις δαπάνες από κρατικές επιχειρήσεις, ή τα με ευνοϊκούς όρους δάνεια που πραγματοποιούνται από κρατικές τράπεζες. Το «έξυπνο χρήμα» λέει ότι όλα αυτά αυξάνονται επίσης.