Το πρόβλημα με τα πυρηνικά του ΝΑΤΟ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το πρόβλημα με τα πυρηνικά του ΝΑΤΟ

Ώρα να απαλλαγεί η Ευρώπη από την κληρονομιά του Ψυχρού Πολέμου

Ελικόπτερα πετούν κατά την διάρκεια στρατιωτικής άσκησης του ΝΑΤΟ στην αεροπορική βάση Μπίρτζι του ΝΑΤΟ στο Τράπανι, στην Ιταλία, στις 19 Οκτωβρίου 2015. TONY GENTILE / REUTERS
-----------------------------------

Το πιο ενοχλητικό θέμα για την Συμμαχία είναι αν αυτά τα όπλα έχουν καμία πολιτική και ψυχολογική αξία, εφόσον δεν διαθέτουν καμία στρατιωτική χρησιμότητα. Ειδικοί του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων των πρώην αξιωματούχων του Πενταγώνου Franklin Miller και Kori Schake συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι τα όπλα που εδρεύουν στην Ευρώπη είναι απαραίτητα για να καθησυχάζουν τους συμμάχους σχετικά με την δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών στην ασφάλεια. Υποστηρίζουν επίσης πως το ότι είναι τοποθετημένα σε πολλές χώρες του ΝΑΤΟ αποτελεί μια πολύτιμη επίδειξη της αρχής της συμμαχίας περί «ίσων κινδύνων, ίσων ευθυνών». Είναι σημαντικό να διατηρηθεί αυτή η αρχή. Αλλά η εξασφάλιση και ο επιμερισμός των βαρών θα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν καλύτερα αν το ΝΑΤΟ δαπανήσει περισσότερα από τους πολύτιμους αμυντικούς πόρους του αγοράζοντας όπλα και ικανότητες - όπως το βελτιωμένο C4ISR, οι στρατηγικές αερομεταφορές, καθώς και ο βαρύς εξοπλισμός για την άμυνα στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και τις χώρες της Βαλτικής- που είναι σχετικά με τις πραγματικές απειλές που αντιμετωπίζει η Συμμαχία σήμερα και θα αντιμετωπίσει στο μέλλον. Δεν είναι σαφές το γιατί οι σύμμαχοι θα καθησυχαστούν από επενδύσεις σε νέες πυρηνικές κεφαλές και υποδομές που δεν προσφέρουν καμία πραγματική αύξηση της χρηστικότητας των στρατιωτικών δυνατοτήτων και δεν δημιουργούν προστιθέμενη αποτροπή πέρα από αυτήν που ήδη παρέχουν τα βρετανικά, τα γαλλικά και τα αμερικανικά στρατηγικά όπλα. Ούτε είναι σαφές το γιατί αυτοί οι σύμμαχοι θα καθησυχαστούν από τα πιο σύγχρονα τακτικά πυρηνικά όπλα του ΝΑΤΟ που θα μπορούσαν πραγματικά να μειώσουν το κατώφλι της χρήσης πυρηνικών σε συμμαχικό έδαφος.

Η συμμαχία, μετά από μεγάλη εσωτερική συζήτηση, έκανε μια σημαντική κίνηση προς την αναθεώρηση της πυρηνικής της θέσης νωρίτερα στην δεκαετία. Στην «Στρατηγική Αντίληψη του ΝΑΤΟ» το 2010 και την «Αναθεώρηση της Αμυντικής και Αποτρεπτικής Στάσης» το 2012, η συμμαχία άφησε ανοιχτές τις πόρτες σε περαιτέρω μείωση των πυρηνικών, και [άφησε ανοιχτές τις πόρτες] σε άλλα μέσα για να παρέχουν εξασφάλιση και διατήρηση της κατανομής των βαρών τα οποία δεν απαιτούν την τοποθέτηση αμερικανικών πυρηνικών όπλων στο έδαφος του ΝΑΤΟ, όπως περισσότερες εκ περιτροπής αναπτύξεις αμερικανικών στρατηγικών βομβαρδιστικών αεροπλάνων στις βάσεις του ΝΑΤΟ. Πολύ λίγα έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, προς αυτές τις κατευθύνσεις. Εν όψει της επιδείνωσης του περιβάλλοντος ασφάλειας στην Ευρώπη, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να αποκαταστήσουν την δυναμική αυτών των προσπαθειών ή τουλάχιστον να αποτρέψουν μια οπισθοδρόμηση.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία μπορούν και πρέπει να ξεκινήσουν έναν νέο διάλογο υψηλού επιπέδου για θέματα αποτροπής και ασφάλειας με ευρύτερο τρόπο, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών με τον αντίκτυπο των προγραμματισμένων εξελίξεων στα στρατηγικά και τακτικά πυρηνικά όπλα, τις συμβατικές δυνάμεις, τα όπλα του κυβερνοχώρου και τις πυραυλικές άμυνες. Και τίποτα δεν θα πρέπει να κρατηθεί έξω από την ατζέντα, όπως έχουν κατά καιρούς προσπαθήσει να κάνουν οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ στο παρελθόν με την πυραυλική άμυνα και τα λεγόμενα συμβατικά όπλα «άμεσου πλήγματος» (prompt-strike). Η συμμαχία πρέπει επίσης να κάνει δύο πιο άμεσα και ουσιαστικά βήματα: Να επιβάλει πάγωμα στα σχέδιά της να αναπτύξει τις αναβαθμισμένες βόμβες Β61 στην Ευρώπη και να ανακοινώσει την δέσμευσή της να προβεί σε σταδιακή απόσυρση όλων των πυρηνικών όπλων των ΗΠΑ από την ήπειρο.

12022016-3.jpg

Πολωνοί και Αμερικανοί στρατιώτες βλέπουν μια συστοιχία πυραύλων Patriot κατά την διάρκεια κοινών ασκήσεων στα στρατιωτικά εδάφη Sochaczew, κοντά στην Βαρσοβία, στις 21 Μαρτίου 2015. FRANCISZEK MAZUR / REUTERS
-------------------------------------

Θα υπάρξει αντίσταση σε αυτά τα μέτρα. Ορισμένοι ειδικοί της άμυνας και του ελέγχου των όπλων θα υποστηρίξουν ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να αλλάξει την πυρηνική στάση του μόνο εάν η Ρωσία αναλάβει αμοιβαία δράση μέσα από μια νέα συνθήκη. Για παράδειγμα, ο Miller, ο Shake και ο πρώην Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ και Βρετανός υπουργός Άμυνας Τζορτζ Ρόμπερτσον έχουν υποστηρίξει είτε ισοτιμία μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας (όπου η Μόσχα συμφωνεί να μειώσει τα τακτικά πυρηνικά όπλα στο επίπεδο του ΝΑΤΟ) είτε ίσο ποσοστό μείωσης σε μια νομικά δεσμευτική συνθήκη [5]. Αυτή είναι μια συνταγή, ωστόσο, για να αναγκάσει το ΝΑΤΟ να συνεχίσει να ξοδεύει χρήματα για αναχρονιστικά πυρηνικά όπλα με λίγα κέρδη αποτροπής, ενώ θα μεταγγίζει χρήματα από πολύ αναγκαίες βελτιώσεις της συμβατικής άμυνας. Επιπλέον, το να πιέζεται η Ρωσία να διαπραγματευτεί μειώσεις -και ιδιαίτερα την εξάλειψη- των περίπου 2.000 τακτικών πυρηνικών όπλων της είναι ανόητο. Η Μόσχα βλέπει αυτά τα όπλα ως αντιστάθμισμα σε αυτό που αντιλαμβάνεται ως την συμβατική υπεροχή του ΝΑΤΟ και τις αυξανόμενες στρατιωτικές δυνατότητες της Κίνας, καθώς και ένα σύμβολο του status της υπερδύναμης. Περαιτέρω, η συνολική έλλειψη εμπιστοσύνης στις σχέσεις της Ρωσίας με την Δύση καθιστά ιδιαιτέρως απίθανο ότι η Μόσχα θα συμφωνήσει οποτεδήποτε σύντομα σε νομικά δεσμευτική διαφάνεια και άλλα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης για τα προγράμματα των τακτικών πυρηνικών όπλων της.