Η στρατιωτική οικονομία της κοινοκτημοσύνης | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η στρατιωτική οικονομία της κοινοκτημοσύνης

Η Γερμανία και η Ολλανδία συνδυάζουν τις δυνάμεις τους

Οι στρατιώτες και οι αξιωματικοί της ολλανδικής 43ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας αρχίζουν να συνηθίζουν να υπηρετούν υπό έναν νέο διοικητή. Στην πραγματικότητα, συνηθίζουν να είναι κομμάτι ενός διαφορετικού στρατού συνολικά: Του γερμανικού. Αυτόν τον μήνα, η 43η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία θα ενταχθεί μόνιμα στην γερμανική Πρώτη Μεραρχία Τεθωρακισμένων. Εκτός από τους στρατιώτες, η Γερμανία [1] και η Ολλανδία [2] μοιράζονται τανκς, πλοία και άλλο στρατιωτικό εξοπλισμό. Με τον τρόπο αυτό, είναι πρωτοπόροι μιας ριζοσπαστικής ιδέας: Μια στρατιωτική οικονομία κοινής χρήσης.

Η ιστορία αρχίζει πριν από δύο χρόνια, όταν οι περικοπές στις στρατιωτικές δαπάνες στην Ολλανδία στέρησαν από την χώρα τα τελευταία εν λειτουργία τανκς της (δύο από αυτά παραμένουν σε αποθήκευση). Μέχρι τότε, σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από το SIPRI (Stockholm International Peace Research Institute), το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης [3], οι αμυντικές δαπάνες της Ολλανδίας είχαν μειωθεί από το 2,5% του ΑΕΠ το 1990 σε 1,2%. Αυτό άφησε πολύ λίγη χρηματοδότηση για να αγοραστούν νέα -ή ακόμα και να συντηρηθούν τα υπάρχοντα- τανκς και άλλα σημαντικά κομμάτια εξοπλισμού, έστω και αν τα εν λόγω μηχανήματα αποτελούν τον πυλώνα των ενόπλων δυνάμεων κάθε χώρας. Όπως θυμήθηκε ο Anthony Leuvering, ένας συνταγματάρχης στην 43η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία, «ο αρχηγός της άμυνάς μας είπε, ‘Χρειαζόμαστε τις δυνατότητες των τανκς στην εργαλειοθήκη μας, αλλά δεν έχουμε πια τανκς’». Και έτσι, είπε ο Leuvering,«Μιλήσαμε με τον Bundeswehr» (τον στρατό της Γερμανίας).

Υποστηριζόμενος από την γερμανική κυβέρνηση, η οποία έχει από καιρό υποστηρίξει την ευρωπαϊκή στρατιωτική ολοκλήρωση [4], ο Bundeswehr συμφώνησε γρήγορα να μοιραστεί τα τανκς που ανήκουν στην Πρώτη Μεραρχία Τεθωρακισμένων του Bundeswehr, η οποία σταθμεύει λίγο λιγότερα από 40 μίλια από τα ολλανδικά σύνορα και είναι επιφορτισμένη με την εδαφική άμυνα των δυτικών περιοχών της Γερμανίας. Είναι, επίσης, το ηγετικό τμήμα του στρατού για αρκετές ξένες αποστολές, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης των ιρακινών ενόπλων δυνάμεων.

09032016-1.jpg

Στρατιώτης στην δεκεμβριάτικη κοινή άσκηση της κοινής ολλανδο-γερμανικής Μεραρχίας. MARCO DOROW / BUNDESWEHR
---------------------------------------------------------

Τον Δεκέμβριο του 2015, η νέα κοινή Μεραρχία πραγματοποίησε μια πιλοτική άσκηση στην Oberlausitz, στην πυκνή δασώδη περιοχή κοντά στα σύνορα της Γερμανίας με την Πολωνία [5]. Η επιχείρηση ήταν μια δοκιμασία συνδυασμένης αποστολής μάχης, ο στόχος της οποίας ήταν οι στρατιώτες να συνηθίσουν να επιχειρούν από κοινού και οι Ολλανδοί στρατιώτες να συνηθίσουν την λειτουργία των τανκς. Και στις δύο περιπτώσεις, οι στρατιώτες και οι αξιωματικοί επικοινωνούσαν στα γερμανικά χρησιμοποιώντας εξοπλισμό που ανήκε κυρίως στον Bundeswehr. Τον Φεβρουάριο, οι υπουργοί Άμυνας των δύο χωρών, Ursula von der Leyen και Jeanine Hennis-Plasschaert, δεσμεύτηκαν επίσημα για την Μεραρχία στα χαρτιά. Μετά την επίσημη έναρξη στις 17 Μαρτίου, οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί στρατιώτες στο Τάγμα θα υπηρετήσουν υπό Ολλανδούς διοικητές οι οποίοι, με την σειρά τους, θα υπηρετούν υπό Γερμανούς διοικητές. Ο υποστράτηγος Johann Langenegger, ο διοικητής της Πρώτης Μεραρχίας Τεθωρακισμένων, θα παραμείνει επικεφαλής των συγχωνευμένων Ταγμάτων.

Προς το παρόν, το σχέδιο είναι να προστεθούν νέες δυνατότητες στην μονάδα μέχρι το 2019, οπότε και αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία. Εκτός από τα γερμανικά τανκς, από τον Φεβρουάριο, ένα ολλανδικό πλοίο εφοδιασμού δυναμικότητας 5.000 τόνων έχει διατεθεί στις ναυτικές δυνάμεις των δύο χωρών. Οι Ολλανδοί έχουν μακρά εμπειρία εχθροπραξιών στην θάλασσα, και σε μια σχετική πρωτοβουλία, η γερμανική Ναυτική Μοίρα -800 ελίτ Γερμανοί δύτες και άλλοι στρατιώτες επιφορτισμένοι με την προστασία των διαύλων και των λιμένων της Γερμανίας- θα ενσωματωθεί στο ολλανδικό Σώμα Πεζοναυτών.

Οι Ένοπλες Δυνάμεις των δύο χωρών έχουν επίσης σχεδιάσει την γλωσσική ενοποίηση: Στο γερμανικό τάγμα και την ολλανδική μοίρα, η γλώσσα εργασίας θα είναι η γερμανική˙ σε επίπεδο ταξιαρχίας και Μεραρχίας, οι στρατιώτες και οι αξιωματικοί θα μιλούν αγγλικά. Η ενσωμάτωση των ταυτοτήτων και των πολιτισμών των χωρών, ωστόσο, θα είναι πιο δύσκολη, όπως αναγνωρίζει ο Leuvering. Οι Γερμανοί είναι λίγο πιο επίσημοι, οι Ολλανδοί λίγο λιγότερο, σημειώνει. Μια ομάδα ερευνητών από το κοντινό Πανεπιστήμιο του Groningen θα μελετήσει τις πολιτιστικές πρωτοβουλίες των στρατιωτών και τα ποσοστά επιτυχίας.

ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑ

Η στρατιωτική συνεργασία δεν είναι, φυσικά, τίποτα νέο. Κατ’ αρχήν, από το 1989, η Γερμανία και η Γαλλία [6] έχουν λειτουργήσει μια κοινή ταξιαρχία 4.800 ατόμων με βάσεις και στις δύο χώρες. Ένα μικρό τμήμα της ταξιαρχίας επί του παρόντος έχει αναπτυχθεί στο Μάλι, όπου εκπαιδεύει και υποστηρίζει τις τοπικές ένοπλες δυνάμεις. Και από το 1995, η Γερμανία και η Ολλανδία έχουν λειτουργήσει ένα κοινό αρχηγείο για το γερμανο-ολλανδικό Σώμα, και μια πλήρως ενοποιημένη δύναμη ταχείας αντίδρασης με στρατιώτες από 13 κράτη-μέλη του NATO [7] που λειτουργεί υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ. Αυτές οι παλαιότερες ρυθμίσεις είχαν κυρίως πολιτικό σκοπό και όχι για το πεδίο μάχης, συγκεκριμένα την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενότητας και την βοήθεια στην πρόληψη των εχθροπραξιών μεταξύ των χωρών [του ΝΑΤΟ].

Κατά τα τελευταία αρκετά χρόνια, οι συν-αγωνιστικές ρυθμίσεις έχουν πολλαπλασιαστεί σε όλη την Ευρώπη. Κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν δημιουργήσει πολλές λεγόμενες «ομάδες μάχης» που αποτελούνται από στρατιώτες από διάφορες χώρες και προορίζονται να αναπτυχθούν ως δυνάμεις ταχείας αντίδρασης. Και πέρυσι, η Γερμανία και η Πολωνία συμφώνησαν να προσφέρουν ένα τάγμα η καθεμιά - περίπου 500 στρατιώτες- υπό τις διαταγές του άλλου. Σε μια παρόμοια ρύθμιση, η Πολωνία έχει συνεργαστεί με την Ουκρανία και την Λιθουανία για να σχηματίσουν μια κοινή ταξιαρχία. «Βλέπουμε αυτήν την ταξιαρχία ως κινητήρια δύναμη που θα βελτιώσει τον στρατό μας», δήλωσε ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας Stepan Poltorak στο πολωνικό πρακτορείο ειδήσεων PAP τον Ιανουάριο. Η ταξιαρχία, η οποία εδρεύει στην πολωνική πόλη Lublin, θα αρχίσει να επιχειρεί το επόμενο έτος. Εκτός από το να βοηθήσει την Ουκρανία να βελτιώσει τις ένοπλες δυνάμεις της, θα συμμετάσχει σε ειρηνευτικές αποστολές των Ηνωμένων Εθνών. Αυτές οι νεότερες ρυθμίσεις θα βοηθήσει τα πιο νέα κράτη-μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για να εναρμονιστούν με τους Δυτικούς συμμάχους τους, ενώ θα βοηθούν τους εταίρους να εξοικονομούν χρήματα με την διανομή των πόρων.

Αλλά είναι εξαιρετικό δύο χώρες να συνδυάζουν μια ολόκληρη Μεραρχία -η οποία συνήθως αποτελείται από περίπου 15.000 στρατιώτες- στην οποία τα στρατεύματά τους αναμιγνύονται. Και η διοικητική δομή της Πρώτης Μεραρχίας Τεθωρακισμένων που μοιάζει με την ρωσική κούκλα μπάμπουσκα είναι μοναδική. Η γερμανο-ολλανδική μεραρχία είναι μέρος του κανονικού Bundeswehr, δεν είναι μια ξεχωριστή διεθνής μονάδα. Ο Leuvering έχει ακόμη και μια διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στον Bundeswehr. Επιπλέον, η εναρμόνιση της Μεραρχίας θα είναι τόσο πλήρης που η Ολλανδία δεν θα είναι σε θέση να αναπτύξει την 43η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία χωρίς την έγκριση της Bundestag (της γερμανικής Βουλής).

Όπως μου είπε ο Carlo Masala, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Bundeswehr στο Μόναχο, τέτοιες πρωτοβουλίες είναι σημαντικές διότι «κινούν προς τα εμπρός την στρατιωτική ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών ενόπλων δυνάμεων». Δεδομένου ότι τα έθνη έχουν γενικά επιμείνει στο να λειτουργούν τις δικές τους ένοπλες δυνάμεις, η ολλανδο-γερμανική στρατιωτική συμβίωση είναι πράγματι ένα επίτευγμα. Και έχει λογική οι φιλικές χώρες -ειδικά εκείνες σε μια οικονομική και πολιτική ένωση- να μοιράζονται τους στρατιωτικούς πόρους. Από την πλευρά της, η von der Leyen είναι τόσο πρόθυμη για την ολλανδο-γερμανική πρωτοβουλία που την αποκαλεί ένα «εξαιρετικό παράδειγμα για μια ευρωπαϊκή αμυντική ένωση» και τάσσεται υπέρ της επέκτασης.

Η δημιουργία μιας στρατιωτικής ένωσης είναι από καιρό ένα όνειρο των ευρωπαϊστών. Η Συνθήκη των [8] Βρυξελλών του 1948, που υπογράφηκε από την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και τις χώρες της Μπενελούξ, ήταν μια αποτυχημένη προσπάθεια για την δημιουργία συλλογικής ευρωπαϊκής άμυνας. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και οι χώρες της Μπενελούξ υπέγραψαν μια συνθήκη για την δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής αμυντικής δύναμης, αλλά η συνθήκη αντιμετώπισε ένα βέτο από το γαλλικό κοινοβούλιο. Οι πολιτικοί συνέχισαν τις προσπάθειες, και η δυνητική αμυντική συνεργασία είχε συμπεριληφθεί στην Συνθήκη της Λισαβόνας [9], στην τροποποίηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ του 2009 [10], η οποία δημιούργησε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, υπήρξε ελάχιστη ομοιόμορφη κίνηση προς αυτόν τον στόχο. Ακόμα πιο πρόσφατα, πριν από τέσσερα χρόνια, οι υπουργοί Άμυνας της ΕΕ συζήτησαν μια διευθέτηση στην οποία τα κράτη-μέλη θα ειδικεύονται σε διάφορες εργασίες και έτσι θα είναι σε θέση να συγκεντρώσουν πόρους και να μειώσουν τους αμυντικούς προϋπολογισμούς. Η συμφωνία απέτυχε.

09032016-2.jpg

Στρατιώτης στην δεκεμβριάτικη κοινή άσκηση της κοινής ολλανδο-γερμανικής Μεραρχίας. MARCO DOROW / BUNDESWEHR
---------------------------------------------------

Τη απουσία ενός υπερεθνικού ευρωπαϊκού στρατού, δεδομένων των δαπανών που εμπλέκονται στην λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων, μεμονωμένες χώρες μπορεί να εξακολουθούν να συνεργάζονται με τον ίδιο τρόπο όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, προσθέτοντας με τις δυνατότητές τους χωρίς να επικαλύπτουν την χρηματοδότηση. Ο Leuvering σκέφτεται βεβαίως έτσι. «Αν είμαστε επιτυχείς, η διευθέτηση μπορεί να αναπαραχθεί από άλλες χώρες», λέει. Εκείνος και τα στρατεύματά του ξέρουν ότι παρακολουθούνται στενά από άλλες χώρες για αυτόν ακριβώς το λόγο.

Περαιτέρω, μια μεραρχία που θα περιλαμβάνει δύο μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, θα ήταν ένα πανίσχυρο θηρίο, δεδομένου ότι θα συνδέσει δύο από τις μεγαλύτερες ένοπλες δυνάμεις της Ευρώπης. Αλλά μια τέτοια συνεργασία θα εξακολουθήσει να είναι εξαιρετικά απίθανη, γιατί καμία από τις δύο χώρες δεν θα ήθελε να είναι ο κατώτερος εταίρος, και, όπως επισημαίνει ο Dick Zandee [βασικός συνεργάτης στο Ολλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων Clingendael], ο γαλλικής κατασκευής εξοπλισμός της Γαλλίας θα είναι δύσκολο να εναρμονιστεί με το κυρίως γερμανικό οπλοστάσιο του Bundeswehr. Η Ολλανδία έχει μεγάλες ποσότητες εξοπλισμού γερμανικής κατασκευής, καθώς και εξοπλισμού που κατασκευάστηκε σε χώρες όπως η Σουηδία και η Αυστραλία. «Η γερμανο-ολλανδική σχέση λειτουργεί γιατί είναι ένας μεγάλος παίκτης και ένας μικρότερος παίκτης», σημειώνει ο Masala. «Για τους Ολλανδούς, έχει νόημα για οικονομικούς λόγους».

Στην πραγματικότητα, είναι πιο πιθανό ότι η ολλανδο-γερμανική κοινή στρατιωτική οικονομία θα επαναληφθεί και σε άλλα ανώτερα-κατώτερα ζευγάρια. Ο Masala προτείνει ότι η Γαλλία θα μπορούσε να συνεργαστεί, ας πούμε, με το Βέλγιο [11], αν και δεν υπάρχουν τέτοια σχέδια. Αλλά ο εντυπωσιακός εξοπλισμός ενός ισχυρού εταίρου από μόνος του δεν θα φέρει στο σχήμα μια μικρότερη χώρα με ανεπάρκεια ταμειακών διαθεσίμων. «Χωρίς ένα τεράστιο ποσό εμπιστοσύνης, ο στρατός ποτέ δεν θα συμφωνήσει σε αυτό», σημειώνει ο Zandee. «Παρά το γεγονός ότι είμαστε μικροί σε σύγκριση με τους Γερμανούς, είναι ανοιχτοί σε ό, τι φέρνουμε. Χωρίς αυτό, ο μικρότερος εταίρος θα αισθανόταν σαν παιδί». Και ακριβώς καθώς η Γερμανία δεν χρειάζεται ακριβώς την Ολλανδία για την προστασία της, η Ολλανδία όντως φέρνει πολύτιμη εμπειρία εξειδικευμένη σε κρίσιμους τομείς, όπως τα λιμάνια και η άμυνα ναυσιπλοΐας.

Πίσω στην 43η Μηχανοκίνητη, οι στρατιώτες και αξιωματικοί τώρα τελειοποιούν τα γερμανικά τους -όχι υπερβολικά επαχθές καθήκον, δεδομένου ότι οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί συνδέονται στενά. Και στις δύο πλευρές των συνόρων, τα μέλη της Μεραρχίας αναλαμβάνουν τώρα ένα πιο δύσκολο έργο: Να συνηθίσουν την κουζίνα της άλλης χώρας.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/germany/2016-03-07/military-shar...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/regions/germany
[2] https://www.foreignaffairs.com/regions/netherlands
[3] http://www.sipri.org/
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2016-01-19/bundeswehr-bac...
[5] https://www.foreignaffairs.com/regions/poland
[6] https://www.foreignaffairs.com/regions/france
[7] https://www.foreignaffairs.com/topics/nato
[8] http://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_17072.htm
[9] http://ec.europa.eu/archives/lisbon_treaty/index_en.htm
[10] http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv:xy0026
[11] https://www.foreignaffairs.com/regions/belgium

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition