Η κακή συμφωνία της Ευρώπης με την Τουρκία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η κακή συμφωνία της Ευρώπης με την Τουρκία

Γιατί η διευθέτηση για τους πρόσφυγες δεν θα λειτουργήσει

Η συμφωνία θα κάνει επίσης λίγα για να αποτρέψει τους πρόσφυγες από το να ζητήσουν εναλλακτικές διαδρομές. Αν είστε ένας από σχεδόν τρία εκατομμύρια πρόσφυγες που παλεύουν στην Τουρκία και μπορείτε να μάθετε ότι μόνο σε ένα μικρό κλάσμα θα χορηγηθεί άσυλο στην Ευρώπη, έχετε ακόμα αφθονία λόγων να ρισκάρετε τις πιθανότητές σας με τους λαθροδιακινητές. Εάν η βαλκανική διαδρομή κλείσει εντελώς, τα κυκλώματα λαθροδιακινητών και οι πρόσφυγες θα βρουν μακρύτερες και πιο επικίνδυνες διαδρομές, όπως μέσω του Καυκάσου και της Ουκρανίας, ή από την Μαύρη Θάλασσα μέσω της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Αυτόν τον μήνα παρατηρήθηκε ήδη μια αιχμή στον αριθμό των προσφύγων που ταξιδεύουν προς την Ιταλία μέσω της Λιβύης, και η ΕΕ δεν θα είναι σε θέση να υπογράψει μια συμφωνία που περιλαμβάνει επιστροφές προσφύγων σε ένα αποτυχημένο κράτος.

Η ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ

Εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες πίστευαν ότι αυτή η συμφωνία θα είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για την επίλυση της κρίσης των προσφύγων, αυταπατώνται. Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας πιθανότατα θα καταρρεύσει κατά την διάρκεια της εφαρμογής της. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες στην συνέχεια θα αναγκαστούν να πάνε πίσω στο σχεδιαστήριο. Όταν το κάνουν, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν ορισμένες ενοχλητικές αλήθειες για το τι θα χρειαστεί για την επίλυση της κρίσης των προσφύγων και για να διαφυλαχθεί η ελεύθερη κυκλοφορία εντός της Ευρώπης.

Κατ’ αρχήν, η δωροδοκία της Τουρκίας ώστε να ενεργεί ως ουδέτερη ζώνη μεταξύ της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής μπορεί να είναι δελεαστική, αλλά αυτό δεν είναι υποκατάστατο της οικοδόμησης μιας αποτελεσματικής κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για τον έλεγχο των συνόρων και το άσυλο. Για να είναι σίγουρη, η ΕΕ έχει θέσει σε εφαρμογή ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου (Common European Asylum System) και έχει μια υπηρεσία για να συντονίζει και να υποστηρίζει την επιβολή των εξωτερικών συνόρων, γνωστή ως Frontex. Αλλά η εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ για το άσυλο από τα κράτη-μέλη κατέρρευσε όταν η προσφυγική κρίση εμφανίστηκε το 2015 και η Frontex δεν διέθετε την ικανότητα και την εξουσία να παρεμβαίνει, όπως απαιτείται. Πολλοί μπορεί να μπήκαν στον πειρασμό να κατηγορήσουν τις Βρυξέλλες για αυτές τις αποτυχίες, αλλά ξανά και ξανά υπήρξαν κυβερνήσεις κρατών-μελών που είτε έχουν μπλοκάρει τις προτάσεις της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κρίσης είτε έχουν συμφωνήσει σε νέες πολιτικές αλλά δεν κατάφεραν να τις εφαρμόσουν.

Κατά το τέλος του 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ανοίξει 75 υποθέσεις εναντίον 19 κρατών-μελών της ΕΕ για παραβίαση των νόμων της ΕΕ περί ασύλου [13]. Για παράδειγμα, τα κράτη-μέλη είχαν υπονομεύσει ανοιχτά τον Κανονισμό του Δουβλίνου, ο οποίος έκρινε ότι οι αιτούντες άσυλο θα πρέπει να λαμβάνονται και να διευθετούνται στην πρώτη χώρα της ΕΕ όπου εισέρχονται. Η Ελλάδα και άλλα κράτη κατά μήκος της βαλκανικής οδού αγνόησαν τους κανόνες, αφήνοντας τους μετανάστες να ταξιδεύουν για την Βόρεια Ευρώπη. Η Μέρκελ, με ευγενείς προθέσεις, παραβίασε τους κανόνες με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο. Ανακοίνωσε το περασμένο καλοκαίρι ότι θα καλωσόριζε Σύριους στην Γερμανία και δεν θα τους έστελνε πίσω στις χώρες της ΕΕ όπου είχαν εισέλθει αρχικά. Η Ουγγαρία αντέδρασε με την οικοδόμηση ενός συνοριακού τείχους και στήνοντας δίκες-φάρσες -περίπου 21.89 στους τελευταίους επτά μήνες- καταδικάζοντας το 99% αυτών των μεταναστών, πολλοί εξ αυτών από την Συρία, για «παράνομες διελεύσεις» και άλλα συνοριακά εγκλήματα.

31032016-2.jpg

Ένας έφιππος αστυνομικός οδηγεί μια ομάδα μεταναστών κοντά στην Dobova, στην Σλοβενία, στις 20 Οκτωβρίου 2015. SRDJAN ZIVULOVIC / REUTERS
----------------------------------------

Άλλα μέλη της ΕΕ έχουν υπονομεύσει το σύστημα μετεγκατάστασης των προσφύγων, το οποίο υποσχέθηκε να επανεγκαταστήσει 160.000 πρόσφυγες από την Ιταλία και την Ελλάδα σε άλλες χώρες της περιοχής Σένγκεν. Η Ουγγαρία και η Σλοβακία αρνήθηκαν να συμμετάσχουν και δημιούργησαν νομικά προβλήματα στο σχήμα αυτό, ενώ άλλα κράτη έχουν μέχρι στιγμής αποτύχει να υποδεχθούν τις ποσοστώσεις τους. Στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων της περασμένης εβδομάδας στις Βρυξέλλες, η κυβέρνηση της Πολωνίας εγκατέλειψε την προηγούμενη δέσμευσή της να δεχθεί πρόσφυγες. Τέλος, οι κυβερνήσεις της ΕΕ έχουν αμελήσει να προσφέρουν το κατάλληλο προσωπικό για τα υποστηριζόμενα από την ΕΕ «hotspots» για την διευθέτηση των μεταναστών στην Ιταλία και την Ελλάδα.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Αν και δεν υπάρχει εύκολη λύση για την κρίση προσφύγων στην Ευρώπη, η χαώδης αντίδραση των κρατών-μελών της ΕΕ έχει επιδεινώσει την κατάσταση. Η συμφωνία με την Τουρκία θα είναι, στην καλύτερη περίπτωση, αργή ή θα ανακατευθύνει την ροή των μεταναστών.

Αντιμέτωπες με αυτή την πραγματικότητα, οι κυβερνήσεις των κρατών της ΕΕ έχουν να κάνουν μια επιλογή. Εάν η ΕΕ συνεχίσει την τρέχουσα πορεία της, η ζώνη Σένγκεν θα διαλυθεί περαιτέρω καθώς οι προσωρινές περιφράξεις και οι έλεγχοι στα σύνορα που χωρίζουν τα κράτη-μέλη θα μονιμοποιηθούν. Το οικονομικό κόστος [14] από την περιορισμένη κίνηση θα είναι τεράστιο, με τις εκτιμήσεις να κυμαίνονται από 5 δισ. ως 18 δισ. ευρώ (από 5,6 δισ. ως 20 δισ. δολάρια) ετησίως, λόγω των ζημιών στο εμπόριο, στις άμεσες ξένες επενδύσεις και τον τουρισμό. Το κόστος για την ευρωπαϊκή ενότητα θα είναι ακόμα μεγαλύτερο. Οι μετανάστες θα συνεχίσουν να μαραζώνουν σε άθλιες συνθήκες στην Ελλάδα, την Ιταλία και αλλού, προκαλώντας τεράστιο ανθρώπινο πόνο και θα φέρουν αισχύνη πάνω από την Ευρώπη στο σύνολό της.