Θα σταματήσει ο Temer την κρίση στην Βραζιλία; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Θα σταματήσει ο Temer την κρίση στην Βραζιλία;

Η ζωή μετά την Rousseff
Περίληψη: 

Το υπουργικό συμβούλιο του Temer δείχνει ότι η νέα κυβέρνηση θα δώσει βάρος στην οικονομική ανάκαμψη βραχυπρόθεσμα, προκειμένου να εξασφαλίσει την απαραίτητη στήριξη για να παραμείνει στην εξουσία και στην πορεία να προωθήσει μεταρρυθμίσεις σε άλλους τομείς, όπως στο πολιτικό σύστημα.

Ο MOISES COSTA είναι πρώην κυβερνητικός αξιωματούχος για τις σχέσεις με την αυτοκινητοβιομηχανία στην Βραζιλία και τώρα είναι υποψήφιος διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Brown.

Η πρόεδρος της Βραζιλίας Dilma Rousseff έχει παυθεί προσωρινά από τα καθήκοντά της, ενώ περιμένει την ετυμηγορία στην δίκη για την μομφή εναντίον της, η οποία μπορεί να διαρκέσει έως και 180 ημέρες. Με την σειρά του, ο αντιπρόεδρός της, Michel Temer, έχει γίνει ο προσωρινός πρόεδρος [1]. Η διαδικασία που οδήγησε στην αλλαγή των ηγετών έχει δημιουργήσει κόστος για όλες τις πλευρές. Η κυβέρνηση έχασε σε αξιοπιστία και η αντιπολίτευση φαίνεται ότι έχει κάνει μια καιροσκοπική [2] προσπάθεια να αρπάξει την εξουσία μέσω μιας πολυαμφισβητημένης διαδικασίας μομφής. Το κοινό, επίσης, είναι μπερδεμένο. Η μομφή είναι περισσότερο σαν την αναισθησία πριν από την απαραίτητη χειρουργική επέμβαση και όχι η επέμβαση που ο λαός περίμενε ότι θα μπορούσε να «διορθώσει» την κατάσταση. Το αποτέλεσμα είναι ένα γενικό αίσθημα μουδιάσματος, ακόμη και για τον διαβόητα ενεργητικό Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, τον πρώην πρόεδρο της Βραζιλίας και πολιτικό μέντορα της Rousseff, του οποίου τα τελευταία λόγια αφότου η «μαθήτριά» του άφησε την εξουσία στις 12 Μαΐου ήταν απλά: «Πάω σπίτι τώρα». [3]

Για μήνες, η πλειοψηφία των Βραζιλιάνων [4] έχουν ζήσει με την προσδοκία ότι, αφού η Ρούσεφ έφυγε, η χώρα θα αρχίσει επιτέλους να μελετά τις πολιτικές και οικονομικές ασθένειες [5] που αντιμετωπίζει. Αυτό σημαίνει ότι το παράθυρο για τη νέα κυβέρνηση ώστε να παράγει κάποια αποτελέσματα είναι μικρό, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι το Εργατικό Κόμμα (PT) της εκτοπισμένης Rousseff υπόσχεται να εμποδίσει [6] οποιαδήποτε μεταρρύθμιση προτείνει ο προσωρινός πρόεδρος. Ο πληθυσμός είναι ανυπόμονος και η κατασταλτική δράση της διαδικασίας μομφής θα ξεφτίσει σύντομα, κάτι που θα μπορούσε να σημάνει νέες διαδηλώσεις και αστάθεια αν δεν υπάρξουν σημαντικές αλλαγές σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Όσο λεπτή κι αν είναι η κατάσταση, είναι ήδη δυνατό να προβλεφθεί το πώς θα λειτουργήσει η νέα κυβέρνηση. Το νεοσυσταθέν υπουργικό συμβούλιο του Temer [7] -η μόνη συγκεκριμένη ενέργειά του μέχρι τώρα ως νέος ηγέτης της Βραζιλίας - είναι ενδεικτικό. Η Βραζιλία έχει πάνω από 30 πολιτικά κόμματα, εκ των οποίων όλα απαιτούν υπουργικές θέσεις σε αντάλλαγμα για την υποστήριξή τους, την οποία ο Temer χρειάζεται αν θέλει να περάσει οποιαδήποτε μεταρρύθμιση στο Κογκρέσο. Από την πλευρά της, η Ρούσεφ χρειάστηκε να το προχωρήσει τόσο πολύ ώστε να δημιουργήσει 39 υπουργεία [8] για να σχηματίσει έναν βιώσιμο συνασπισμό. Παρά αυτό το ιστορικό, ο Temer αποφάσισε να περικόψει τον αριθμό των θέσεων του υπουργικού συμβουλίου στις 23 [9] ώστε να ανταποκρίνεται στην σημαντική λαϊκή απαίτηση να κάνει την κυβέρνηση πιο λιτή. Αυτό δεν είναι μικρό κατόρθωμα δεδομένου ότι το έκανε εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την πλειοψηφία [10] στο Κογκρέσο.

18052016-1.jpg

Η υπό αναστολή της ιδιότητάς της ως προέδρου της Βραζιλίας, Ντίλμα Ρούσεφ, και ο πρώην Γενικός Εισαγγελέας, Jose Eduardo Cardozo, παρίστανται σε συνέντευξη Τύπου με ξένα μέσα μαζικής ενημέρωσης στην Μπραζίλια, στις 13 Μαΐου 2016. UESLEI MARCELINO / REUTERS
-----------------------------------------

Υπάρχει προφανώς ένα κόστος στην μείωση του αριθμού του υπουργικού του συμβουλίου. Μπόρεσε να προσφέρει θέσεις μόνο στις πιο ισχυρές προσωπικότητες στο Κογκρέσο, οι οποίοι τυχαίνει να είναι πλούσιοι, λευκοί, ηλικιωμένοι άνδρες. Αυτό θα αποτελέσει, προβλέψιμα, τροφή για τους επικριτές του Temer [11], οι οποίοι απαιτούν μεγαλύτερη ποικιλομορφία και την ένταξη των γυναικών και άλλων μειονοτήτων σε μια πιο αντιπροσωπευτική κυβέρνηση.

Πέρα από τα θέματα με την γενική σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου, το επίκεντρο του σώματος είναι ο Henrique Meirelles [12], ο νέος υπουργός Οικονομίας του Temer, ο οποίος ήταν πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Βραζιλίας επί Λούλα. Ο Meirelles ήταν το πρώτο όνομα που ανακοινώθηκε και του έχει δοθεί πλήρης αυτονομία [13] για να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές στην οικονομική δομή της Βραζιλίας. Ο διορισμός του είναι ειρωνικός, ωστόσο, δεδομένου ότι ο Λούλα είχε προσπαθήσει να πιέσει την Ρούσεφ να διορίσει τον Meirelles [14] σε αυτή την θέση τα τελευταία λίγα χρόνια. Εκείνη πεισματικά απέρριπτε την ιδέα λόγω της παλιάς ζήλιας [15] από τότε που και οι δύο τους ήταν στο υπουργικό συμβούλιο του Λούλα, όταν ο πρόεδρος έπαιρνε πάντα το μέρος του Meirelles.

Ο Meirelles δεν πήρε την υπόθεση ελαφρά. Υπολόγισε την κίνησή του ως μια δραματική επιστροφή στον πολιτικό κόσμο, αφού έχει φιλοδοξίες να κατέχει αιρετό αξίωμα [16] στο εγγύς μέλλον. Αν καταφέρει να διασώσει την οικονομία, θα μπορούσε να πάρει μια πορεία παρόμοια με του πρώην προέδρου Φερνάντο Ενρίκε Καρντόσο, του οποίου η επιτυχία ως υπουργού Οικονομίας μετά την μομφή εναντίον του προέδρου Fernando Collor de Mello το 1994 τον οδήγησε στην νίκη στις επόμενες δύο προεδρικές εκλογές. Ο Meirelles ελπίζει σε μια παρόμοια μοίρα, κάτι που θα μπορούσε να τον οδηγήσει να χρησιμοποιήσει την καλή φήμη του στην αγορά και τις επιδόσεις του υπό την κυβέρνηση Λούλα για να τοποθετήσει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις στο επίκεντρο της κυβέρνησης Temer.