Ο Πούτιν στέκεται ακόμα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο Πούτιν στέκεται ακόμα

Οι ελίτ που κρατούν τον πρόεδρο στην εξουσία

Ο Πούτιν εξυπηρετεί επίσης αυτές τις ελίτ μέσω της υποκατάστασης των εισαγωγών, μια πολιτική που ευνοεί την αντικατάσταση ξένων προϊόντων με εγχώρια. Η κίνηση έχει σκοπό την τόνωση της οικονομίας, αλλά δεδομένου ότι η πολιτική αυτή εντάθηκε στα μέσα του 2014, έχει κάνει περισσότερα για να στηρίξει τα οικονομικά συμφέροντα των μεγάλων βιομηχανιών μεταποίησης αγροτικών προϊόντων παρά να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Στην πραγματικότητα, η γεωργία είναι τώρα ένας καυτός τομέας για τους δισεκατομμυριούχους [9] στην Ρωσία, δεδομένου ότι οι Δυτικές κυρώσεις έχουν αυξήσει την ζήτηση για εγχώρια παραγόμενα τρόφιμα. Ένας κύριος ωφελημένος, η Ros Agro, μαζεύει 250 εκατομμύρια δολάρια για να χρηματοδοτήσει νέες επενδύσεις [10] για το νέο αυτό εγχείρημα. Συνολικά, η γεωργική παραγωγή αυξάνεται σταθερά καθώς η Ρωσία εισάγει λιγότερο και εξάγει περισσότερο χάρη και σε ένα αδύναμο ρούβλι. Αλλά το αποτέλεσμα είναι ότι οι διαπλεκόμενοι όμιλοι μαζεύουν γρήγορα πλούτο, ενώ οι καταναλωτές πληρώνουν όλο και υψηλότερες τιμές για τις βασικές ανάγκες τους. Τα φαρμακευτικά προϊόντα [11], μια άλλη βιομηχανία που ωφελήθηκε από τις πολιτικές υποκατάστασης εισαγωγών, είχε ένα έτος ρεκόρ συγχωνεύσεων και εξαγορών το 2015. Οι κανονισμοί που ενθαρρύνουν την αποκέντρωση έδωσαν επίσης στις μεγαλύτερες εταιρείες ένα πλεονέκτημα για να αδράξουν τις ευκαιρίες σε πολλές περιοχές της Ρωσίας, κάτι που αναπόφευκτα ανταμείβει τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ που τις ελέγχουν.

Το Κρεμλίνο έχει προτείνει την ιδιωτικοποίηση βασικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων για αρκετό καιρό τώρα, και έθεσε την ιδέα για μια ακόμη φορά, τον Φεβρουάριο φέτος. Οι οικονομολόγοι θεωρούν αυτήν την μεταφορά από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα ως τρόπο μετατροπής ογκωδών κρατικών επιχειρήσεων σε πιο αποδοτικές επιχειρήσεις. Αλλά στην πραγματικότητα, αυτή η πολιτική θα συνεχίσει την τάση της ιεράρχησης των συμφερόντων των ελίτ πάνω από το κοινό καλό. Στην πραγματικότητα, ο Πούτιν έχει καταστήσει σαφές ότι μόνο «στρατηγικοί επενδυτές» [12] (αυτοί που καλούνται άμεσα από τους Ρώσους αξιωματούχους των ιδιωτικοποιήσεων) θα επιτρέπεται να συμμετάσχουν στις πωλήσεις και ότι το κράτος θα εξακολουθεί να διατηρεί τον έλεγχο [13] σε αυτές τις εταιρείες. Αυτό κατά πάσα πιθανότητα θα τρομάξει τους ξένους επενδυτές, και ως εκ τούτου, φαίνεται πιθανό ότι η μεταβίβαση της κυριότητας θα πραγματοποιηθεί μέσω παρασκηνιακών συμφωνιών με τους μυημένους.

Αν και οι Δυτικές κυρώσεις έχουν λειτουργήσει ως αποτελεσματικός αποτρεπτικός παράγοντας για την περαιτέρω κλιμάκωση στην Ουκρανία, δεν έχουν βοηθήσει να σπάσει αυτός ο κύκλος των ελίτ. Στην πραγματικότητα, οι κυρώσεις τις έφεραν πιο κοντά. Οι γίγαντες αερίου Gazprom και Rosneft [14], οι οποίοι είναι ιστορικά αντίπαλοι, μέχρι που προσπάθησαν να εργαστούν από κοινού για να μειώσουν την ζημιά των μειωμένων εξαγωγών πετρελαίου. Αν και υπήρξε ανησυχία ότι οι ρωσικές ελίτ [15] δυσαρεστούνται [15] επειδή αποκόπτονται από τα προνόμια του να ζουν μια διπλή ζωή στην Δύση, παρέμειναν ενωμένες κατά την απομάκρυνση του συμμάχου-κλειδί Vladimir Yakunin [16] τον Αύγουστο του 2015 από την θέση του ως επικεφαλής των (διαστάσεων μαμούθ) ρωσικών σιδηροδρόμων, καθώς και κατά την σύλληψη του δισεκατομμυριούχου Vladimir Yevtushenkov [17]. Καμιά από τις δύο εξελίξεις δεν προκάλεσε μια ευρέως διαδεδομένη κατακραυγή στους κορυφαίους κύκλους. Αυτό είναι εν μέρει επειδή άλλοι από τον εσωτερικό κύκλο έχουν την δυνατότητα να αναλάβουν τα πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία και τις ισχυρές θέσεις που δημιουργούνται από τις απομακρύνσεις αυτών των ατόμων. Αλλά ίσως πιο σημαντικό είναι ότι ο Πούτιν έχει εξασφαλίσει πως όσοι εκβάλλονται από την άμεση εύνοια εξακολουθούν να λαμβάνουν αργομισθίες και να διατηρούν την πρόσβασή τους στα κρατικά λάφυρα, ακόμα και όταν έχουν καταδικαστεί για διαφθορά, όπως στην περίπτωση του πρώην υπουργού Άμυνας Ανατόλι Σερντιούκοφ [18].

Φυσικά, αυτή η βραχυπρόθεσμη στρατηγική που εξευμενίζει τις ελίτ θα μπορούσε να αποτύχει αν τα χρήματα τελειώσουν πριν ανακάμψουν οι τιμές του πετρελαίου. Δεν φαίνεται ότι ο Πούτιν έχει οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη στρατηγική παρά μόνο να αγοράζει αρκετό χρόνο για τις αγορές να ξαναγυρίσουν την Ρωσία στις ένδοξες μέρες των 100 δολαρίων ανά βαρέλι πετρελαίου, όπως ήταν κατά τα μέσα της δεκαετίας του 2000. Με τις τιμές του πετρελαίου να προβλέπεται να ανακάμψουν [19] ελαφρώς, ο Πούτιν είναι εδώ για να μείνει λίγο περισσότερο.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/2016-07-26/pu...